حسن روحانی
رییس‌جمهور پیشین
آمار اشتغال خالص در تابستان امسال نسبت به تابستان پارسال، بیش از ۷۰۰ هزار نفر است
درست
روحانی: آمار اشتغال خالص در تابستان امسال نسبت به تابستان پارسال، بیش از ۷۰۰ هزار نفر است
(این مقاله، نخستین‌بار توسط سایت روحانی‌سنج منتشر شده است)
حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران، هفتم آذر ماه طی ارائه گزارش عملکرد خود در صد روز نخست دولت دوازدهم در یک گفت‌وگوی تلویزیونی مدعی شد: «در حال حاضر آمار اشتغال خالص در تابستان امسال نسبت به تابستان پارسال، بالای ۷۰۰ هزار نفر است».
به این معنا که جمعیت شاعلان ایران در تابستان گذشته حداقل ۷۰۰ هزار نفر بیشتر از تابستان ۹۵ است.
نسخه دقیق‌تر این این ادعا را می‌توان در گزارش عملکرد رسمی نیز پیدا کرد؛ گزارشی تحت عنوان «گزارش یکصدر روزه» که در وبسایت پایگاه اطلاع‌رسانی دولت بارگذاری شده است. در این گزارش آمده است: «تعداد شاغلین در تابستان ۱۳۹۶، ۷۹۵ هزار نفر نسبت به دوره مشابه سال قبل اضافه شده و نرخ بیکاری با کاهش یک واحد درصد به ۱۱/۷ درصد در تابستان ۱۳۹۶ رسیده است».
برای بررسی صحت این ادعا اعداد و ارقام بالا را با آمارهای رسمی مقایسه می‌کنیم تا تصویری دقیق‌تر از آنچه مطرح شده، به دست دهیم. در این میان نیم‌نگاهی هم به سایر آمار و ارقامی خواهیم داشت که در حوزه اشتغال مطرح شده‌اند.
مانند این گفته‌های رییس‌جمهوری ایران که «متوسط اشتغال خالص از پاییز ۹۳ تا تابستان ۹۶، سالانه به طور متوسط ۶۸۵ هزار اشتغال خالص بوده است.»
یا این گفته که «از سال ۹۳ تا ۹۶ سالانه به طور متوسط ۶۸۵ هزار اشتغال داشتیم از این تعداد ۳۰۷ هزار به طور متوسط اشتغال خانم‌ها بودند یعنی اشتغال خانم‌ها قابل ملاحظه است حدود نصف اشتغال را شامل می‌شود».
بررسی ادعا
برای بررسی ادعا سراغ چکیده نتایج طرح آمارگیری فصلی نیروی کار می‌رویم تا ببینیم، بر اساس استانداردهای مرکز آمار ایران، جمعیت شاغل در تابستان ۱۳۹۶ چقدر بیشتر از تابستان یک سال قبل است.
لینک‌ها: تابستان ۱۳۹۲، پاییز ۱۳۹۳، تابستان ۱۳۹۵، تابستان ۱۳۹۶
این جدول نشان می‌دهد جمعیت شاغل در ایران (بر اساس استانداردها و تعاریف مرکز آمار ایران) طی تابستان ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۶، ۷۹۵ هزار و ۵۲۲ نفر افزایش پیدا کرده. حتی در صورت کسر آمار اشتغال ناقص (بیکای موقت یا ساعت کار کمتر از ۴۴ ساعت در هفته) باز هم آمار اشتغال خالص طی یک سال بیش از ۷۹۱ هزار شغل است.
اما در کنار این آمار اشتغال زنان، با ادعای رییس‌جمهور ایران همخوانی ندارد، کمااینکه بررسی آمارهای اشتغال سالیانه هم نشان می‌دهد نه آمار متوسط اشتغال خالص ۶۸۵ هزار شغل است و نه متوسط اشتغال‌زایی سالیانه برای زنان ۳۰۷ هزار نفر بوده است.
جدول‌های زیر خلاصه‌ای از آنچه ما از لابلای آمار اشتغال سالیانه بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ بیرون کشیده است:
لینک‌ها:نتایج آماگیری سالیانه نیروی کار سال‌های ۱۳۹۲، ۱۳۹۳، ۱۳۹۴، و ۱۳۹۵ و آمار فصلی تابستان ۱۳۹۶
این محاسبات نشان می‌دهد طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ به طور متوسط ۳۱۰ هزار نفر به جمعیت شاغلان ایرانی اضافه شده که بیش ۱۰۰ هزار نفرشان به طور پاره‌وقت مشغول اشتغال ناقص بوده‌اند. میانگین جمعیت زنان شاغل نیز به طور متوسط در این چهار سال ۱۸۳ هزار نفر افزایش پیدا کرده است که کمی بیشتر از نصف آمار کل اشتغال‌زایی است.
آمار را اگر در بازه ۳ ساله ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ بررسی کنیم عددها کمی بزرگ‌تر می‌شوند. متوسط سالیانه افزایش اشتغال خالص تا ۴۲۷ هزار شغل افزایش پیدا می‌کند که کمتر از ۱۰۰ هزار تایشان سهم مشاغل پاره‌وقت و ناقص است. طی این بازه ۳ ساله میانگین افزایش میزان اشتغال زنان نیز سالیانه ۲۵۸ هزار نفر بوده که حدودا ۶۰ درصد کل آمار اشتغال‌زایی به صورت خاص است.
آمار سالیانه سال ۱۳۹۶ هنوز آماده نیست، اما حسن روحانی در گزارش خود تاکید بر آمار امسال دارد. اگر فرض کنیم آمار سالیانه ۱۳۹۶ درست مطابق آمار فصلی تابستان امسال باشد، این بار اعداد و ارقام به دست آمده به آن چیزی که از سوی رییس‌جمهوری ایران ادعا کرده نزدیک‌تر می‌شود. با حساب این فرض متوسط اشتغال خالص ۶۳۰ هزار و متوسط اشتغال خالص زنان ۳۰۷ هزار نفر به دست می‌آید.
جمع‌بندی
مقایسه اعداد و ارقام ارائه شده از سوی حسن روحانی با آمارهای رسمی اشتغال (فصلی و سالیانه) نشان می‌دهد بعضی از آمارهای ارائه شده از سوی او کاملا دقیق و درست و بقیه نزدیک به آماررسمی‌اند.
آمار اشتغال خالص: درست
ادعا: بیش از ۷۰۰ هزار شغل
آمار رسمی: ۷۹۵ هزار شغل
متوسط اشتغال خالص از پاییز ۹۳ تا تابستان ۹۶: نیمه درست
ادعا: ۶۸۵ هزار شغل سالیانه
آمار رسمی: (پاییز ۹۳ تا تابستان ۹۶: ۲/۴۱۵ میلیون شغل در طول ۳ سال ۹ ماه یا متوسط سالیانه ۶۴۴ هزار شغل در سال
متوسط سالیانه ۹۳ تا برآورد ۹۶ بر اساس آمار فصلی تابستان: ۶۳۰ هزار شغل در سال
متوسط اشتغال خالص زنان از پاییز ۹۳ تا تابستان ۹۶: درست
ادعا: ۳۰۷ هزار شغل سالیانه
آمار رسمی: (پاییز ۹۳ تا تابستان ۹۶) ۲/۴۱۵ میلیون شغل یا متوسط ۳۴۶ هزار شغل
متوسط سالیانه ۹۳ تا برآورد ۹۶ بر اساس آمار فصلی تابستان: ۳۰۷ هزار شغل
با این اوصاف روحانی‌سنج، با در نظر گرفتن احتمال خطا در بیان شفاهی آمار، ادعاهای مطرح شده از سوی حسن روحانی را «درست» ارزیابی می‌کند.
درست
گفته یا آمار واقعیت دارد، فکت‌های قابل دسترس، درستی آن را تایید می‌کنند و نکته مهمی از قلم نیفتاده است.
درباره نشان‌های میرزاروش کار ما