آستان قدس ده برابر پولی که باید مالیات دهد، به فقرا کمک کرده است؟

ابراهیم رییسی روز ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۶در مشهد گفت: «می‌گویید چرا آستان قدس [رضوی] مالیات نمی‌دهد؛ ما هم مالیات بر ارزش‌افزوده می‌دهیم و پولی که باید مالیات بدهیم را ۱۰ برابرش را به فقرا و محرومان کمک می‌کنیم». او پیش‌تر نیز این ادعا را تکرار کرده و گفته بود: «فرض کنید اگر ما باید ۵ میلیارد تومان به دولت مالیات بدهیم، به جای دولت ۵۰ میلیارد تومان به فقرا کمک می‌کنیم».

برای بررسی صحت این ادعا، قاعدتا باید برآورد دقیقی از میزان درآمدهای آستان قدس رضوی در دست داشت و بر اساس دقیقا محاسبه کرد چقدر از درآمدها مشمول مالیات و چقدر معاف از آن است.

از سوی دیگر باید برآورد نسبتا دقیقی از میزان کمک‌های این آستان به فقرا و ایتام در دست داشت تا آن را به نسبت مالیات مقایسه کرد و دید حجم کمک‌های مالی تشکیلات آستان قدس رضوی به نیازمندان چه نسبتی با برآورد مالیاتی آن دارد.

با توجه به کمبود مستندات، دسترسی به اعداد و ارقام معتبر کار ساده‌ای نیست، اما برای درستی‌سنجی این ادعا می‌توان از روش دیگری استفاده کرد.

طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، "جمع درآمد شركت‌ها و درآمد ناشی از فعاليت‌های انتفاعی ساير اشخاص حقوقی از منابع مختلف درايران يا خارج از ايران تحصيل می‌شود، پس از وضع زيان‌های حاصل از منابع غير معاف و كسر معافيت‌های مقرر به استثنای مواردی كه طبق مقررات اين قانون دارای نرخ جداگانه‌ای میباشد، مشمول ماليات به نرخ ۲۵درصد خواهند بود".

به عبارتی هر سازمان باید یک چهارم از درآمدهای خود را مالیات بپردازد. با این حساب می‌توان گفت بنا بر ادعای رییسی، آستان قدس باید ۲/۵ برابر درآمدهای خود را به نیازمندان کمک کند که با منطق ریاضی جور در نمی‌آید.

ممکن است چنین استدلال شود که همه درآمدهای آستان قدس رضوی، طبق قوانین موجود، مشمول مالیات نمی‌شود. مثلا نذورات نقدی جزو درآمدهای مالیاتی محاسبه نمی‌شوند. تولیت آستان قدس هم مدعی است مالیات ارزش افزوده نذورات و وقفیات را به دولت می‌پردازد.

یا فعالیت‌های شرکت‌های هلدینگ کشاورزی آستان قدس نیز طبق ماده ۸۱ قانون مالیات مستقیم، نیز همگی معاف از مالیات باشند. اما باید توجه داشت بر اساس ساختار سازمان اقتصادی رضوی در میان ۳۶ شرکت تنها ۹ شرکت وابسته به هلدینگ کشاورزی‌اند که مشخص نیست وزن آنها در مقابل سایر فعالیت‌های سازمان در حوزه‌های صنعتی، خدماتی و عمرانی چقدر است.

مابقی درآمدها هم، از جمله درآمدهای حاصل از اجاره املاک و موقوفات، سود بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های تابعه (به جز در حوزه‌ی کشاورزی) همگی در زمره درآمدهای مشمول بر مالیات قرار می‌گیرند.

 

جمع‌بندی

با این اوصاف «۱۰ برابر آنچه باید مالیات داده شود»، ۲/۵ برابر کل درآمدهای آستان قدس رضوی است. حتی با کسر درآمدهای معاف از مالیات نیز، این عدد بیشتر از درآمدهای سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی است.

این ادعای ابراهیم رییسی با منطق ریاضی جور در نمی‌آید. به همین دلیل آن را در فهرست ادعاهای نادرست قرار می‌دهیم.