برنامه صد روزه‌ی روحانی: چه کسی درست می‌گوید؟

"من کی گفتم مشکلات را ۱۰۰ روزه حل می‌کنم؟ گفتم اگر در انتخابات موفق شوم اقدامات ۱۰۰ روزه اول را اعلام می‌کنم اما عده‌ای تخریب‌گر گفتند که من اظهار کرده‌ام مشکلات را ۱۰۰ روزه حل می‌کنم".

این بخشی از پاسخ حسن روحانی است در نشست رسانه‌ای روز دوشنبه ۲۱ فروردین ۹۶ به سوال ابراهیم جلالیان خبرنگار روزنامه همشهری که از او پرسید: "شما در وعده انتخاباتی خود وعده حل مشکلات اقتصادی مردم را دادید و گفتید: در برنامه های من برنامه مدون صد روزه‌ای برای حل مشکلات اقتصادی وجود دارد. اما بعدا گفتید برای حل این مشکل ۴۰ سال زمان نیاز است. چرا موضع خود را در این زمینه تغییر دادید"؟

این پرسش و پاسخ طی بیست و چهار ساعت گذشته به سوژه داغ میان مخالفان و موافقان دولت یازدهم برای حمله به حسن روحانی بدل شده است. اما سه چهار سال آن هم در روزگار ارتباطات و اینترنت زمانی نیست که واقعیت در آن گم شود. برای اینکه ببینیم اصل ماجرا چیست کافی است چند سوال ساده را جست و جو کنیم. از جمله اینکه حسن روحانی در انتخابات سال ۹۲ دراین باره چه گفته بود، گفته او چه طور منتشر شد و چه بازتاب‌هایی داشت و چرا حالا اینطور دست به دست می‌شود.

حسن روحانی در انتخابات ۹۲ چه گفت؟

دعوا سر بخشی از گفته‌های حسن روحانی در روز ۷ خرداد ۹۲ است. آن روز روحانی در جریان برنامه‌های انتخاباتی تلویزیون در برنامه "با دوربین سیما" یک سخنرانی انتخاباتی ۲۹ دقیقه و ۵۲ ثانیه‌ای داشت. او در دقایق پایانی این برنامه (از دقیقه ۲۵:۵۶) گفت:

"در برنامه مدون من، علاوه بر برنامه برای حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاست داخلی، سیاست خارجی و امور فرهنگی، برنامه کوتاه مدت یک ماهه و صد روزه وجود دارد. ما می توانیم در یک زمان کوتاه تحول اقتصادی در کشور به وجود آوریم و در آن تحول اقتصادی بتوانیم با ایجاد یک دوره تنفس، به کارخانه ها و مراکز تولیدی که امروز مشکل دارند، مشکلات آنها را در آن مدت کوتاه حل و فصل کنیم."

همین بخش از حرف‎های حسن روحانی روز دوشنبه بدنه اصلی سوال خبرنگار روزنامه همشهری را تشکیل داد و بلافاصله ویدیوی آن همراه با پاسخ روز دوشنبه روحانی در خبرگزاری‌هایی مثل فارس یا باشگاه خبرنگاران منتشر شد و رئیس جمهوری اسلامی به "تغییر" حرفش متهم شد.اما آیا این تمام ماجراست؟

مروری بر متن کامل سخنان حسن روحانی در هفت خرداد ۹۲ نشان می‌دهد که او ابتدا تصویری از وضعیت وخیم اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران از جمله نرخ بالای تورم، سرمایه گذاری بیکاری، شکاف طبقاتی، در آخرین ماه‌های دولت محمود احمدی نژاد ارائه می کند سپس دلیل چنین وضعیتی را هم "مشکل مدیریتی" عنوان می کند و می گوید که  "مشکل از تصمیمات فردی" و "اقتصاد دستوری" و "بی ثباتی" شروع می شود، بعد از این است که به بیان برنامه های خود می پردازد و و جمله‌ای را درباره برنامه های "مدون" خود برای مشکلات بیان می کند و تاکید می کند که "علاوه" براین، یک برنامه کوتاه مدت "صد روزه" برای ایجاد "یک دوره تنفس" دارد.

در متن سخنان هفتم خرداد ۹۲ روحانی نکات مهمی دیگری هم وجود دارد که می توان برای گره کشایی از جمله جنجالی او استفاده کرد. از جمله اینکه می گوید: "ما امروز گرچه با مشکلات مهم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاست خارجی مواجه هستیم" و "رشد اقتصادی ما در سالی که گذشت (۹۱) منفی بود به جای اینکه ۸ درصد باشد، و پیش‌بینی این است که در سال ‎جاری (۹۲) نیز منفی باشد".

یکی از جمله های کلیدی روحانی در آن برنامه تلویزیونی این است بلافاصله پس از جمله مورد مناقشه می‌گوید: "ما با یک تفاهم بین بانک مرکزی و بانک های کارگشا قادر هستیم آن همه اجناسی که در گمرکات ما انبار شده است به سرعت به بازار برگردانیم. همه اینها در یک برنامه کوتاه مدت امکان پذیر است." این گفته بیانگر وضعیت اضطراری است که ایران در مقطع انتخابات سال ۹۲ داشت به حدی که یک کاندیدا رساندن فوری کالاهای مانده در گمرک را به عنوان وعده ای انتخاباتی بیان می کند.

علاوه براین روحانی در همان برنامه تلویزیونی می‌گوید که "مگر می‌توان بهره بانکی را با یک نشست و برخاست، یک رقمی کرد یا دو رقمی کرد؟ مگر اقتصاد دستوری هم در دنیای امروز معنا و مفهومی دارد؟ مگر می توان در یک شعار در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که نرخ دلار باید به ۷۰۰ تومان تقلیل یابد و بعد از چند ماه نرخ دلار به چند برابر افزایش یابد؟"

بنابراین گفته جنجال برانگیز حسن روحانی در سال ۹۲ در چنین متن و زمینه و شرایطی بیان شده و نمی‌توان از آن حتی به شکل "ضمنی" حل مشکلات کشور طی یک "برنامه صد روزه" را برداشت کرد.

چه بر سر گفته روحانی آمد؟

خبرگزاری مهر روز هفتم خرداد ۹۲ گفته حسن روحانی درباره "برنامه صد روزه" را این طور منتشر کرد:

"حسن روحانی کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به برنامه دولت تدبیر و امید برای حل مشکلات کشور گفت: راه حل‎های کوتاه مدتی یک ماه و ۱۰۰ روزه برای حل مشکلات و معضلات اقتصادی، اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی در دولت تدبیر وامید پیش بینی شده است که با این برنامه ما می توانیم در یک فرصت کوتاه شاهد تحول اقتصادی باشیم."

درحالی که متن دقیق گفته حرف حسن روحانی در آن برنامه تلویزیونی این است که "در برنامه مدون من، علاوه بر برنامه برای حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاست داخلی، سیاست خارجی و امور فرهنگی، برنامه کوتاه مدت یک ماهه و صد روزه وجود دارد" و "ما می توانیم در یک زمان کوتاه تحول اقتصادی در کشور به وجود آوریم و در آن تحول اقتصادی بتوانیم با ایجاد یک دوره تنفس، به کارخانه‌ها و مراکز تولیدی که امروز مشکل دارند، مشکلات آنها را در آن مدت کوتاه حل و فصل کنیم."

علاوه بر خبرگزاری مهر که در انتخابات سال ۹۲ از محمدباقر قالیباف حمایت می‌کرد،قریب به اتفاق رسانه‌های نزدیک به جناح اصولگرا یا حامیان نامزد‌های دیگر در آن انتخابات هم متن گفته روحانی را با تغییراتی، مشابه خبرگزاری مهر منتشر کردند. روزنامه کیهان در ۲۵ خرداد ۹۳ یعنی در اولین سالگرد پیروزی حسن روحانی گفته او  را در سرمقاله خود به این شکل در آورد:

"در برنامه مدون من، راه‌حل‌های کوتاه‌مدت "یک‌ماهه" و "صد روزه" برای حل مشکلات و معضلات اقتصادی، اجتماعی و… پیش‌بینی شده است."

و بعد در سرمقاله ۱۲ مرداد سال ۹۵ گفته حسن روحانی باز هم تغییر داد و نوشت:

"از وعده گشایش ۱۰۰ روزه در معیشت و اقتصاد مردم تا تازه‌ترین وعده دولت یازدهم یعنی رسیدن به رشد ۵ درصدی اقتصاد تا پایان سال ۹۵ چشم به هم زدنی بیشتر فاصله نیست."

همه این فکت ها نشان می دهد که گفته روحانی از خود روز۷ خرداد ۹۲ تاکنون همواره دستخوش تغییر و تحریف قرار گرفته است.

جمع‌بندی

نکته پایانی اما این است که خبرنگار روزنامه همشهری هم سخن حسن روحانی را با تغییری در متنِ آن مورد استناد قرار داد و در بخشی از سوال خود خطاب به روحانی گفت:

"شما در وعده انتخاباتی خود وعده حل مشکلات اقتصادی مردم را دادید و گفتید: در برنامه های من برنامه مدون صد روزه‌ای برای حل مشکلات اقتصادی وجود دارد"

مهم اینکه جمله مورد اشاره خبرنگار همشهری در سخنان هفتم خرداد ۹۲ حسن روحانی وجود ندارد، چرا که روحانی گفته بود:

"در برنامه مدون من، علاوه بر برنامه برای حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاست داخلی، سیاست خارجی و امور فرهنگی، برنامه کوتاه مدت یک ماهه و صد روزه وجود دارد."

بنابراین تا اینجای کار جمله مورد استناد خبرنگار صحت ندارد، اما پاسخ حسن روحانی به این سوال هم از دو بخش تشکیل شده که بخشی از آن صحت دارد اما بخش دیگر نه. این بخش که "من کی گفتم مشکلات را ۱۰۰ روزه حل می‌کنم؟" صحت دارد، اما این بخش که  تاکید دارد "گفتم اگر در انتخابات موفق شوم اقدامات ۱۰۰ روزه اول را اعلام می‌کنم " درست نیست چون در گفته انتخاباتی‌اش در سال ۹۲ عبارت "اعلام می کنم" وجود ندارد و او گفته بود که در برنامه‌هایش یک "برنامه کوتاه مدت صد روزه" هم "وجود دارد.".

به این ترتیب پاسخ حسن روحانی به خبرنگار همشهری نشان "نیمه درست" می گیرد.