چهار خبر نادرست درباره زلزله کرمانشاه
سگی به نام «تیدا» در مناطق زلزله زده ۶ نفر را از زیر آوار نجات داد: نادرست
این خبر در روزهای ۲۴ و ۲۵ آبان در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تلگرامی منتشر شد که سگی به نام تیدا در جریان امداد و نجات زلزله‌زدگان به عنوان «سگ زنده یاب» شش تن را از زیر آوار نجات داده است.
اسماعیل اسکندری رییس مرکز سگ‌های زنده‌یاب هلال احمر اما به طور رسمی این خبر را تکذیب کرد و گفت: «خبرهای منتشر شده در مورد کشف ۶ زلزله زده در زیر آوار توسط یک سگ به نام "تیدا" کذب محض است و این سگ اصلا زنده یاب نیست.» رییس مرکز سگ‌های زنده‌یاب هلال احمر همچنین گفت که «تیم های آنست (زنده یاب) هلال احمر با ۳۱ قلاده سگ زنده یاب به مناطق زلزله زده استان کرمانشاه اعزام و از همان ابتدا شروع به جستجو در میان آوارها کردند و در ۴۸ ساعت گذشته سگ های سازمان امداد و نجات هلال احمر موفق شدند ۶ نفر را که زنده زیر آوار بودند شناسایی و آنها را نجات دهند.»
به گفته رییس مرکز سگ‌های زنده‌یاب هلال احمر در حال حاضر ۷۳ قلاده سگ زنده یاب در سراسر ایران وجود دارد که همه آنها آموزش‌دیده هستند و این امکان را دارند تا بتوانند برای زنده‌یابی مورد استفاده قرار بگیرند. این سگ‌ها به ترتیب در هر استان دو قلاده و در تهران هشت قلاده سگ زنده یاب نگهداری می‌شوند.
پیشتر در جریان آتش سوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو هم خبر مشابهی درباره این سگ منتشر شده و آن را «سگ زنده یاب پلیس» معرفی کرده بودند.
برخلاف بعضی خبرها که وجود سگی به نام «تیدا» را انکار می‌کند این سگ وجود عینی دارد و مربی به نام «میرمسعود رضوی» از آن نگهداری می‌کند اما نه در صفحه اختصاصی «تیدا» در اینستاگرام که ۱۰۲ هزار فالوئر دارد و نه در کانال تلگرامی آن ادعایی درباره نجات شش تن از زلزله زدگان توسط تیدا منتشر نشده است.
ماجرای حضور این سگ در مناطق زلزله زده از این قرار است که مربی «تیدا» در ابتدای زلزله کرمانشاه تماسی با آتشنشانی کرمانشاه داشته و در آن سگ خود را «زنده یاب» معرفی می‌کند اما این تماس به نتیجه‌ای منجر نمی‌شود. پس از آن از صدور مجوز حضورش در کرمانشاه با موافقت «سردار حسین رحیمی» رییس پلیس تهران خبر داده است. بعد از این مربی «تیدا» ویدیویی از منزل یکی از آشنایان خود در کرمانشاه منتشر کرده که در آن شماره حسابی برای کمک به زلزله‌زدگان اعلام کرده و مشغول کمک برای تامین بخشی از اقلام مورد نیاز زلزله‌زدگان است اما نشانهای از حضور این سگ در عملیات «نجات» زلزله‌زدگان از زیر آوار وجود ندارد.
علاوه براین عکسی از این سگ در فرودگاه مهرآباد منتشر شده که نشان می‌دهد زمان حضور این سگ در فرودگاه، خبرنجات شش تن توسط سگ های زنده یاب هلال احمر منتشر شده بود.
عکس «باشگاه خبرنگاران» از برج تخریب شده زلزله کرمانشاه: شاخدار
باشگاه خبرنگاران جوان، وابسته به صدا و سیما، ساعت دوشنبه ۲۲ آبان، درحالی که که هنوز کمتر از یک شبانهروز از زلزله استان کرمانشاه گذشته بود با انتشار عکس یک برج که تخریب و کج شده بود آن را «تصویری از تخریب ساختمان‌ها در پی زلزله شب گذشته» استان کرمانشاه معرفی کرد.
این عکس به تدریج در شبکه های اجتماعی و رسانه‌های دیگر نیز منتشر شد و برخی از رسانه ها یا کاربران شبکه های اجتماعی نیز آن را به تخریب گسترده مسکن مهر ربط دادند. با انتشار چندین گزارش تصویری خبرگزاریهای رسمی از تخریب گسترده مسکن مهر و اظهارات مقام های مسئول و مردم زلزله زده تخریب چندین مجموعه از مسکن مهر سرپل ذهاب تایید شد اما در هیچ گزارش تصویری عکس منتشر شده از سوی باشگاه خبرنگاران جوان وجود نداشت.
عکس منتشر شده از سوی باشگاه خبرنگاران جوان علاوه بر رسانه‌های داخلی،حتی خبرنگاران رسانه ها در خارج از ایران را هم به خطا واداشت.
یک جستجوی ساده نشان می دهد که عکس منتشر شده از سوی باشگاه خبرنگاران جوان هیچ ارتباطی با زلزله کرمانشاه ندارد و اساسا به ایران مربوط نیست. این عکس تصویری است از یک برج ۱۳ طبقه منطقه الازاريطه شهر اسکندریه در کشور مصر. این ساختمان روز چهارشنبه ۳۱ مه ۲۰۱۷ در آستانه فروپاشی قرار گرفت، تمام ساکنانش و همچنین ساکنان ساختمان های مجاور تخلیه و شبکه حمل و نقل ریلی در اطراف آن هم متوقف شد تا از فروریختن آن جلوگیری شود و خبر آن هم روز اول ژوئن (۱۱ خرداد۹۶) در رسانه های مصر و رسانه های دیگر دنیا منتشر شد.
ویدئوها و عکس هایی که از این حادثه در رسانه های رسمی و غیررسمی منتشر شده به وضوح نشان می‌دهند که عکس منتشر شده در باشگاه خبرنگاران تصویری از ساختمان ۱۳ طبقه منطقه الازاريطه در اسکندریه مصر است و ارتباطی به زلزله کرمانشاه ندارد. دوم ژوئن (۱۲ خرداد۹۶) ویدئویی درباره این ساختمان ۱۳ طبقه در کانال یوتیوب پرس تی وی هم منتشر شده بود.
سایت نامه نیوز، هم روز ۲۲ آبان این عکس را با تیتر «مسکن مهر سرخم کرد» منتشر مکرد.
نکته جالب و مهم در این ماجرا آن است که باشگاه خبرنگاران پس از انتشار مکرر این عکس در شبکه های اجتماعی و رسانه‌ها در ایران، با انتشار متنی در ساعت ۱۵:۵۷ دقیقه روز ۲۲ آبان ارتباط این عکس را با ایران و مسکن مهر تکذیب کرد و نوشت: «یک سایت خبری برای زیر سوال بردن مسکن مهر، تصویر ساختمان فروریخته‌ای در مصر را به جای مسکن مهر در مناطق زلزلهزده قصر شیرین جا زد و آن را در فضای مجازی منتشر کرد.»
باشگاه خبرنگاران علاوه براین عکس اشتباه، خبر نجات ۶ تن توسط سگی به نام تیدا را هم در صفحه توییتر خود منتشر کرد که این خبر نیز صحت نداشت.
در هرحال انتشار این عکس از سوی هر سایت و رسانه یا کاربری در جریان زلزله کرمانشاه، یک دروغ شاخدار بوده است.
عکس شبکه خبر درباره محل اصلی زلزله کرمانشاه: نادرست
شبکه خبر صدا و سیما اقدام به انتشار عکسی کرده است که آن را «محل اصلی» معرفی کرده و نوشته است: «محل اصلی وقوع زلزله نزدیک مرز ایران و عراق با ایجاد شکافی وسیع و عمیق.»
این عکس ارتباطی با زلزله استان کرمانشاه ندارد و از سال ۲۰۱۴ در مناطق مختلف دنیا از اندونزی و روسیه تا آمریکا و مکزیک به عنوان عکسی از رانش زمین یا زلزله های رخ داده در این مناطق، بارها و بارها در سایت ها و ویدئوهای مختلف منتشر شده است.
پیش از شبکه خبر، این عکس در یک انجمن اینترنتی به نام محل اصلی زلزله منتشر شده بود که نشان می دهد «شبکه خبر» به عنوان یک شبکه رسمی خبری در ایران از منبعی نامعتبر برای معرفی مرکز زلزله استفاده کرده است.
خبر روزنامه ایران درباره «راهزنی» محموله های امدادی: نادرست
روزنامه ایران، نزدیک به دولت، روز ۲۳ آبان در صفحه توییتر خود خبر داده بود که «راهزنان در گردنه پاتاق در مسیر کرمانشاه به سرپل ذهاب با بستن راه محموله‌های امدادی حدود ۲۰۰۰ چادر و پتو را به سرقت برده‌اند. پس از این راهزنی، یگان ویژه در این مسیر مستقر شده است.»
اسکندر مومنی جانشین فرمانده نیروی انتظامی این خبر را رد نکرده اما گفته که «مشکل جزئی» و به دلیل بی‌اطلاعی نیروی انتظامی در هنگام انتقال و توزیع کمک‌ها پیش آمده است.
در این ویدیو خبرنگاری بر مسلحانه بودن تخلیه محوله‌های امدادی تاکید می‌کند. ویدیوی دیگری اما از تخلیه محموله‌های چادر نشان می‌دهد که خبر هجوم گروهی به محموله کمک‌ها اتفاقی است که رخ داده اما این اقدام مسلحانه نبوده و شواهد موجود در تصویر نشان می‌دهد که این اقدام از سوی افرادی انجام شده که با برداشتن یک چادر یا کمک های دیگر آن را به خودروهای شخصی خود منتقل می‌کنند.
در ویدیویی که از محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران به این موضوع اشاره می‌شود و امدادگران خواهان تامین امنیت محموله‌ها می شوند اما آنچه دو طرف(هم امدادگران و هم فرمانده سپاه) به آن تاکید دارند این است که به دلیل نیاز در مسیر محموله‌ها عده‌ای از «مردم می‌ریزند و می‌برند.» ( ۱:۵۸ تا ۲:۲۰)
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، نیز درباره جزییات این رویداد گفته است: «در مسیر ارسال کمک، برخی از شهرها چادرها و وسایل را نگه می‌داشتند و در آنجا خالی می‌کردند و در رسانه‌های مطرح می‌کردند که راهزن‌ها این کار را می‌کردند. این شایسته مردم دلاور کرمانشاه نیست. آنها با توجه به نیازشان این کار را می کردند و قرار شد با هلی کوپتر کمک‌ها ارسال شود و الان مشکلی در تامین امنیت نداریم.»