آیا مومیایی‌های سه‌انگشتی نازکا، فرازمینی هستند؟

این گزارش به درخواست یکی از مخاطبان فکت‌نامه نوشته شده که از ما خواسته صحت و سقم تصاویری درباره «مومیایی‌های فرازمینی» را بررسی کنیم. 

شایعه کشف مومیایی‌های فرازمینی در معبد نازکا، موضوع تازه‌ای نیست. در روزهای پایانی اسفند ۱۳۹۶ در بسیاری از خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری ایرانی از جمله بخش آنلاین روزنامه ایران، ایسنا، مشرق‌نیوز، اقتصاد آنلاین، رکنا، خبر آنلاین، روزنامه خراسان، باشگاه خبرنگاران جوان و سایت فرعی تابناک (تابناک‌باتو) منتشر شده‌بود.

روزنامه ایران در انتشار این خبر به خبری در روزنامه انگلیسی دیلی‌میل استناد می‌کند و می‌نویسد:

دکتر کنستانتین کورتکوف استاد علوم کامپیوتر و بیوفیزیک دانشگاه سن پترزبورگ بیان کرد که جمجمه این مومیایی‌ها با جمجمه انسان متفاوت است و اندازه‌ای بزرگ دارد. اکنون متخصصان روس با انجام آزمایش‌های دی‌ان‌آ بر این باورند که این مومیایی‌ها متعلق به انسان نبوده و متعلق به موجودات فرازمینی هستند که زمانی دور در پرو زندگی می‌کردند.
در تصاویر منتشر شده از این مومیایی‌ها، انگشتان دست و پا مومیایی‌ها ۳ عدد بوده و اندازه آنها بسیار بلند است و با انگشت انسان‌ها بسیار متفاوت است. به گفته محققان ۵ مومیایی با این شکل در غاری در شهر «نازکا» پرو پیدا شده‌اند که به قرن پنجم میلادی باز می‌گردد.
برخی دیگر از کارشناسان این مومیایی‌ها را تقلبی خوانده که با پودری سفید رنگ پوشانده شده‌اند و طول آنها ۱,۶۸ متر است. محققان سعی دارند با انجام سی‌تی اسکن و آزمایش‌های دی‌ان‌آ هویت این مومیایی‌های شگفت‌انگیز را دریابند این در حالی است که کارشناسان یوفو، مومیایی‌ها را بقایای موجودات فرازمینی عنوان کرده‌اند.

خبرگزاری ایسنا این خبر را در آن زمان با استناد به خبری که در سایت تک‌تایمز منتشر کرده‌است. این وبسایت با وجود اینکه مدعی است در حوزه علم و فناوری فعالیت می‌کند، اما شایعات تایید نشده زیادی را درباره یوفوها و موجودات فرازمینی منتشر می‌کند. در خبر ایسنا آمده‌است:

در اوایل سال ۲۰۱۷ بود که یک مومیایی در نزدیکی یک مقبره در کشور پرو پیدا شد. این اکتشاف، عنوان تمامی اخبار شد. زیرا این مومیایی به رغم ظاهر انسان نمای خود، فقط دارای ۳ انگشت در پا و ۳ انگشت در دست بود. جمجمه آن نیز بلند و کشیده بود. بررسی نمونه بافت این مومیایی که «ماریا» نام گرفته است، نشان می‌دهد که این مومیایی انسان نیست.
یک ژنتیک شناس روسی از «سن پترزبورگ» این نمونه را آزمایش کرد تا زیستگاه و منشا این مومیایی را مشخص کند. او تشخیص داد که این مومیایی متعلق به قرن پنجم پس از میلاد مسیح است. گفتنی است با اینکه تعداد کروموزوم های این مومیایی مانند انسان، 23 جفت است ولی انسان نیست. محققان همچنین در حال مشاهده و بررسی شکل کروموزوم‌ها و آمینو­اسیدهای «ماریا» هستند تا ببینند آیا این مومیایی شبیه انسان‌های آن زمان است یا خیر؟
یک تفاوت عمده ساختاری این مومیایی با انسان، قفسه سینه آن است. شکل وارونه قسمت فوقانی بدن این مومیایی، دنده‌های آن را به شکل نیم دایره درآورده است. این ساختار بدنی مومیایی محققان را در مطالعه اعضای داخلی بدن «ماریا» کمک کرد.
شواهد موجود نشان می‌دهد که این مومیایی انسان است ولی محققان می‌گویند: ساختار آناتومی این مومیایی با انسان‌های آن دوره کاملا متفاوت است. برای حفاظت ماریا، از «کلرید کادمیوم» استفاده شد که یک ماده شیمیایی با خاصیت ضدباکتریایی است. در حال حاضر نیز محققان روسی به همراه محققان پرویی در حال انجام مطالعات بیشتر روی «ماریا» هستند و محققان روسی امیدوارند تا این مومیایی را به کشور خود منتقل کنند.

همان‌طور که در متن‌های خبرگزاری‌های ایرانی مشاهده می‌شود، تناقضاتی در این خبر وجود دارد. در اینجا صحت این ادعا و ابعاد آن را بررسی می‌کنیم.

خبر روزنامه ایران چقدر دقیق است؟

مقایسه متن خبری که در سایت روزنامه ایران و خبر دیلی‌میل که با عنوان «دانشمند جنجالی روسی مدعی شد مومیایی‌های سه انگشتی با جمجمه کشیده در پرو، فرازمینی‌اند»، منتشر شده، نشان‌دهنده تفاوت‌های مهمی در ترجمه خبر است:

1. در خط نخست خبر دیلی میل اشاره شده که این ادعاها «حقه‌ای است که توسط جامعه علمی رد شده‌است». اما ترجمه روزنامه ایران این موضوع را ندیده گرفته و متن را از خط بعد شروع به ترجمه کرده‌است.
2. پاراگرافی در میانه متن دیلی‌میل است که در ترجمه روزنامه ایران جا افتاده‌است: «دکتر کوروتکوف با بحث و جدل [تئوری‌های توطئه و مسائل فراطبیعی] بیگانه نیست. او در سال ۲۰۰۸ ادعا کرد دوربینی ساخته است که می‌تواند از روح انسان عکاسی کند و به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.»
3. در میانه متن دیلی‌میل آمده‌است: «نایجل واتسون، کارشناس انگلیسی موجودات فرازمینی و نویسنده کتاب «راهنمای تحقیقات یوفوها» گفته که این ادعاها به احتمال زیاد، فریب هستند. فکر می‌کنم کل حماسه کشف این مومیایی‌ها خنده‌دار است و احتمالا جعلی هستند. شواهد جدید نشان می‌دهد که مومیایی انسان است، تنها چیز عجیب این است که شکل قفسه سینه‌اش غیرعادی است. این احتمالاً به این دلیل است که استخوان‌هایش بعدها کنار هم قرار گرفته. به آن فکر کنید که فرازمینی‌ها با سه انگشت بلند چطور ممکن است زنده بمانند؟ احتمالا فوق‌العاده دست و پا چلفتی هستند و حتی بعید است بتوانند یک فنجان چای درست کنند چه برسد به یک بشقاب پرنده!»
4. در گزارش دیلی‌میل همچنین از نیک پاپ پژوهشگر وزارت دفاع بریتانیا که قبلا در مورد یوفوها و امور اسرارآمیز برای این وزارت‌خانه تحقیق کرده آمده‌است: «در صحت این کشف شک دارم. چنین اخباری باید از طریق کانال‌های علمی رسمی شناخته‌شده منتشر شود نه از طریق وب‌سایت‌های که باید در آنها مشترک شوید. همه این داستان‌های موجودات فرازمینی مومیایی شده - یا هیبریدهای مومیایی‌شده انسان/فرازمینی - یا اخبار جعلی هستند، یا سوء تفاهم‌هایی از تنوع طبیعی انسان، شاید جایی، چیزی در ترجمه گم شده‌است. اگر این خبر واقعی بود، ما باید مقالاتی را در مجلاتی مانند Science و Nature در این‌باره ببینیم.»

خبر خبرگزاری ایسنا چقدر دقیق است؟

مقایسه متن خبری که در سایت ایسنا و خبر تک‌تایمز که با عنوان «بر اساس آزمایش‌های انجام شده، مومیایی‌های سه انگشتی انسان نیستند»، منتشر شده هم نشان‌دهنده تفاوت‌هایی مهمی در ترجمه خبر است:

1. در پاراگراف دوم متن تک‌تایمز آمده: «وب‌سایت‌هایی مانند Snopes این کشف را رد می‌کنند.» Snopes، یک وب‌سایت معتبر درستی‌سنجی است است که بسیاری از روزنامه‌نگاران دنیا آن را تایید کرده و از آن به‌عنوان «یک مرجع خوب برای طبقه‌بندی شایعات» در اینترنت توصیف کرده‌اند (لینک ۱، لینک ۲، لینک ۳). اسناپس به‌خاطر راستی‌آزمایی‌هایی که در مقابل شایعات در اینترنت انجام داده‌است، برنده جایزه وبی شده‌است. بنابراین رد شدن یک خبر در اسناپس باید یک سرنخ مهم برای هر رسانه‌ای در بررسی صحت خبر باشد. این خط در ترجمه ایسنا، نادیده گرفته شده‌است.
2. در متن تک‌تایمز آمده‌است: «وب‌سایت Gaia این مومیایی‌ها را موجودات بیگانه معرفی کرده‌است. این سایت ویدئویی را پخش کرد که در آن، این مومیایی‌هایی را نشان می‌داد و خبرنگاران در مورد احتمال فرازمینی‌بودن‌شان صحبت می‌کنند.» وب‌سایت گایا که در اینجا تک‌تایمز به آن اشاره کرده، یک سرویس آمریکایی پخش ویدیوهایی خبری بیرون از جریان اصلی رسانه‌ای است که بر علوم غریبه (Fringe)، یوگا، داروهای روانگردان، شبه علم، تئوری توطئه و طب جایگزین تمرکز دارد (لینک ۱، لینک ۲، لینک ۳). این بخش از متن هم در ترجمه ایسنا نادیده گرفته شده‌است.
3. در انتهای متن تک‌تایمز آمده‌است: «مردم‌شناسان می‌گویند که دلیل پیداشدن مومیایی‌ها با جمجمه‌های کشیده، تغییر شکل مصنوعی جمجمه بود که برای کودکان انجام می‌شد. این کار با بستن سر کودکان در پارچه، طناب یا تخته‌های چوبی انجام می‌شد.» این بخش هم که روشن‌کننده بخش مهمی از علت ظاهر عجیب این مومیایی‌هاست، در ترجمه ایسنا دیده نمی‌شود.

آیا محققان روسی مومیایی از پرو را بررسی ژنتیکی کرده‌اند؟

هر دو خبر دیلی‌میل و تک‌تایمز در روز ۱۲ مارس ۲۰۱۸ یعنی یک تا سه روز پیش از انتشار در رسانه‌های ایرانی منتشر شده‌اند. در خبر دیلی‌میل به سایت روسی اسپوتنیک اشاره شده‌است. در این سایت، دو روز قبل یعنی در ۱۰ مارس ۲۰۱۸ (شنبه، ۱۹ اسفند ۱۳۹۶) خبری منتشر شده‌است که عنوان آن این است: «رمز و راز مومیایی‌های پروی سه‌انگشتی: ET یا انسان؟»

در خبر اسپوتنیک اطلاعاتی که در سایر خبرها نوشته شد دیده می‌شود. اما مهم‌تر از همه اینکه اسپوتنیک، رسانه‌ای است که مستقیما با کوروتکوف در این‌باره صحبت کرده‌است و بقیه رسانه‌ها از این خبر ترجمه کرده‌اند. کوروتکوف به اسپوتنیک می‌گوید: «در حال حاضر ما در حال انجام یک تجزیه و تحلیل دقیق هستیم تا ببینیم آیا شکل موقعیت همه کروموزوم‌ها، همه اسیدهای آمینه، با ما [انسان] مطابقت دارد یا خیر».

راستگردی اسیدهای آمینه در موجودات زنده روی زمین یکی از اسرار بزرگ در حیات است و در بعضی از نظریه‌ها آن را به ویژگی‌های تابش در سطح زمین در میلیون‌ها سال پیش در زمان شکل‌گیری حیات روی زمین نسبت می‌دهند. زیرا چیگردی و راستگری تفاوت جدی در عملکرد حیاتی پروتئین (که از دنباله اسید آمینه تشکیل می‌شود) ندارد و این احتمال همواره مطرح بوده است که دلیلی ندارد که موجودات فضایی در سایر سیارات فراخورشیدی (به‌فرض وجود و به فرض عملکرد مولکولی شبیه حیات روی زمین) اسید آمینه راستگرد داشته‌باشند. زیرا در اسید آمینه‌هایی که در آزمایشگاه به‌صورت مصنوعی تولید می‌شود، هر دو شکل راستگرد و چپگرد به یک نسبت وجود دارد. بنابراین اگر در تجزیه پروتئین‌های در موجودی، اسیدآمینه‌های چپ‌گرد پیدا شد، قطعا می‌توان آن را به منشا غیرزمینی منسوب دانست. امری که تاکنون اتفاق نیوفتاده‌است.

در خبر اسپوتنیک همچنین آمده‌است: «دانشمندان حتی موفق شده‌اند بفهمند که پودر سفیدی که تمدن بیگانه برای مومیایی‌کردن مردگان خود استفاده می‌کرد، کلرید کادمیوم است، یک ماده شیمیایی که اثر ضد باکتریایی آن باعث حفظ ماریا شده‌است.» به این‌ترتیب می‌توان گفت شایعات در مورد انتساب یک خبر ساختگی شبه علمی (کشف موجودات فرازمینی با آنالیز دی‌ان‌آ) به محیط آکادمیک (دانشگاه ملی تحقیقات سن‌پترزبورگ)، از اسپوتنیک آغاز شده‌است.

آنها ادعا کرده‌اند تاریخ‌نگاری کربنی نشان می‌دهد این جسد متعلق به موجودی است که احتمالا بین سال‌های ۲۴۵ تا ۴۱۰ میلادی می‌زیسته‌است، اگرچه اعتبار این آزمایش‌ها هنوز تایید نشده‌است.

کنستانتین کوروتکوف کیست؟

کنستانتین کوروتکوف، استاد رشته بیوفیزیک و علوم محاسباتی دانشگاه سن‌پترزبورگ، مدعی است که پژوهشگر موسسه تحقیقاتی فدرال سن‌پترزبورگ در فرهنگ فیزیکی و رییس اتحادیه بین‌المللی بیوالکتروگرافی پزشکی و کاربردی است. اما همان‌طور که در متن خبر دیلی‌میل هم اشاره شده، هیچ نشانه‌ای از این موسسات به صورت آنلاین وجود ندارد. همچنین وب‌سایت معتبر لایو ساینس می‌نویسد هیچ ردی از وابستگی (Affiliation) دانشگاهی کوروتکوف پیدا نکرده و تماس با مدیران و روابط‌عمومی این دانشگاه‌ها در سن‌پترزبورگ هم بدون جواب باقی مانده‌است.

کوروتکوف همچنین مدعی است عضو برد علمی ژورنال‌های «طب جایگزین و مکمل» و «مجله علوم نتایج شفا» در دانشگاه فدرال روسیه در فناوری‌های جدید پزشکی و معاون فناوری (CTO) شرکت فناوری‌های اطلاعات انرژی و مشاور چند شرکت دیگر است. یکی از دلایل شهرت او ادعایش در سال ۲۰۰۹ مبنی بر اختراع دوربینی است که می‌تواند از روح و هاله عکاسی کند. او معتقد است: «اگر احساسات مثبت بفرستیم، اگر به یکدیگر عشق بفرستیم، نه تنها میدان انرژی طرف مقابل، بلکه میدان انرژی خودمان را افزایش می‌دهیم.»

کنستانتین کوروتکوف به اسپوتنیک می‌گوید: «همکاران پرویی‌اش چهار مومیایی دیگر را به او نشان داده‌اند که اندازه هر کدام ۷۰ سانتی‌متر بوده و آنها را Verdants می‌دانند. تاریخ‌گذاری کربن که در ایالات متحده انجام شد، عمر آنها را بین ۴۰۰۰ تا ۶۵۰۰ سال پیش تخمین می‌زند.»

کنستانتین کوروتکوف می‌گوید: «مومیایی‌ها دو دست، دو پا، یک سر، یک جفت چشم و یک دهان دارند. آنها ۲۳جفت کروموزوم دارند، درست مانند ما. هر چهار نفر مرد هستند و هر کدام دارای کروموزوم Y هستند.» با این حال او اعتقاد دارند که آنها انسان نیستند زیرا ساختار آناتومیک آنها متفاوت است. «مویایی‌های ۷۰سانتی متری سه انگشت دارند و جمجمه آنها در پشت سر کشیده است. حفره بینی از بین رفته و قوس های فوقانی مشخص نیستند. شگفت‌آورتر از همه اینکه حفره‌های دهان وجود دارد، اما آرواره‌های پایینی انعطاف‌پذیر نیستند و به بقیه جمجمه متصل است.»

به این ترتیب به نظر می‌رسد که با وجود اینکه همه شواهد نشان‌دهنده این است که اگر این مومیایی‌ها واقعیت داشته‌باشند، مساله رخ داده برای ظاهر آنها یک امر طبیعی ناشی از گذر زمان یا یک پدیده فیزیکی دیگر (فشار و جابه‌جایی استخوان‌ها) است، اما همچنان کوروتکوف تمایل دارد شواهد ژنتیکی را نادیده بگیرد.

خبرنگار اسپوتنیک از کوروتکوف پرسیده که واقعا این مردهای کوچک چه هستند و او گفته: «تشخیص آن سخت است. همه این‌ها اعضای نژاد پیشرفته‌ای بودند که احتمالا در اثر سیل بزرگ یا در اثر برخورد یک دنباله‌دار از بین رفته‌اند. تعدادی از کسانی که جان سالم به در بردند با قبایل وحشی مردان ماقبل تاریخ ملاقات کردند و به آنها صنایع دستی و کشاورزی آموختند. با زنان محلی جفت ‌گیری کردند. آنها سه انگشت بودند و این ویژگی ژنتیکی می‌واند خود را در نسل‌های آینده آشکار کند.»

رابطه مومیایی‌های نازکا با فرازمینی‌ها از کجا آمده‌است؟

در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۷ (۳۰ خرداد ۱۳۹۶) وب‌سایت گایا ویدئویی را منتشر کرد که ادعا می‌کرد حفاری و بررسی یک جسد مومیایی شده در نازکا، پرو را نشان می‌دهد:

این ویدیو تاکنون بیش از ۴ میلیون‌بار در یوتیوب دیده شده‌است. این ویدیو در حقیقت قسمت اول از یک سریال مستند در سایت گایا است که ۹ اپیزود دارد و همه آنها را می‌توانید از این لینک ببینید. یکی از مسایلی که این کشف را مهم جلوه می‌داد، نزدیک بودن آن یه یکی از منابع مهم و مشهور در دنیای تئوری توطئه و نظریات فراطبیعی و شبه علمی یعنی «خطوط نازکا» است. برای همین عموما در سایت‌های مروج شبه علم، از آنها با عنوان مومیایی‌های نازکا یاد می‌شود.

خطوط نازکا مجموعه ای از ژئوگلیف‌ها (خطوطی که با برداشتن سنگ‌ها و کندن زمین ترسیم می‌شوند) در نزدیکی نازکا، پرو هستند. مدعیان نظریات فراطبیعی و تئوری توطئه معتقدند که فرازمینی‌ها در ایجاد آنها نقش داشته‌اند. اریک فون‌دنیکن یکی از مشهورترین افراد این حوزه است که در دهه ۱۹۶۰ به این شایعه، شهرت جهانی داد. با این حال، هیچ مدرکی هرگز وجود فرازمینی‌ها را ثابت نکرده و صدها ادعاها در این‌مورد پیش‌تر توسط اسناپس بررسی شده که نشان می‌دهد همگی یا حقه‌بازی‌اند یا توضیحات بسیار پیش پا افتاده‌‌ای دارند.

مطابق آنچه در ویدیو گایا دیده می‌شود، یکی از مدعیان این کشف، یک روزنامه‌نگار به اسم هایمه (جیمی) ماوسان است. او مکزیکی است و بنا به ادعای دیلی‌میل به دلیل مشارکت در چندین فریب‌کاری مشهور درباره یوفو‌ها، شهرت بدی دارد. 

او سال ۲۰۱۵ مدتی مردم را با تصویر یک مومیایی باستانی که مدعی بود جسدی از یک فرازمینی است که در حادثه رازول کشته شده‌است، سرکار گذاشته‌بود. لو رفتن این فریب، لطمه زیادی به اعتبار او زد. حادثه رازول هم یکی دیگر از وقایع مشهور در دنیای تئوری توطئه و نظریات فراطبیعی و شبه علمی است. یکی از همکاران ماوسان در آن فریب قبلی، محقق پزشکی قانونی مکزیک، دکتر خوزه خسوس زالسه بنیتز است که در این پروژه هم در ویدیو گایا دیده می‌شود و با ماوسان همکاری دارد. او در دقیقه ۲:۰۸ ویدیو گایا اولین کسی است که صراحتا از تعداد انگشتان مومیایی نتیجه می‌گیرد که او به گونه انسان تعلق ندارد.

غیر از ۳ انگشت، نکته دیگری که در مومیایی جلب توجه می‌کند شکل سر آن است. جمجمه کشیده و متمایل به عقب بسیار شبیه تصاویری است که در فیلم‌های علمی و تخیلی قدیمی از ظاهر موجودات فرازمینی به تصویر کشیده می‌شد.

اما انسان‌شناسان پیش از این کشف کرده‌بودند که جمجمه‌های دراز کشف شده از مناطق باستانی در پرو جزئی از فرهنگ مردم آن مناطق بوده که از همان نوزادی، سر کودک را با پارچه، طناب یا حتی تخته‌های چوبی می‌بستند و این احتمالا بخشی از یک مراسم مذهبی بوده‌است. این پدیده که «جمجمه‌های کشیده» نام دارد هم یکی دیگر از داستان‌های محبوب در دنیای تئوری توطئه و نظریات فراطبیعی و شبه علمی است.

آیا مومیایی‌های نازکا واقعی هستند؟

در مورد ماهیت آزمایش‌های ژنتیکی که اسپوتنیک مدعی است که کنستانتین کوروتکوف انجام داده، نمی‌توان اظهارنظر قطعی کرد. حتی اگر فرض کنیم واقعا این آزمایش‌ها انجام شده‌باشند، این گروه هیچ شاهدی پیدا نکردند که تفاوتی بین DNA این مومیایی‌ها و انسان را نشان دهد. آنها حتی اعلام کردند که این موجود ۲۳ کروموزوم دارد. تنها ادعای این گروه به‌هم ریختگی و اشکال عجیب استخوان‌ها و کشیدگی جمجمه مومیایی بود؛ یعنی ظاهر مومیایی. بنابراین نکته مهم حالا اصالت این مومیایی‌هاست. آیا اصلا چنین مومیایی‌هایی وجود دارد؟ آیا آنها واقعی هستند؟

یک سال بعد از انتشار فیلم گایا و یک هفته پس از انتشار شایعات در سایت اسپوتنیک وب سایت لایو ساینس که یکی از منابع معتبر اخبار علمی عمومی است به سراغ این خبر رفت و نظرات پژوهشگران مختلف درباره این مومیایی‌ها را منتشر کرد. عنوان خبر لایو ساینس این بود: «به نظر می‌رسد این مومیایی‌ها ترکیبی از اعضای بدن غارت‌شده از چند جسد هستند.» این وب سایت نوشته برخی از این مومیایی‌ها ممکن است ترکیبی از غارت و دستکاری قطعات جسد واقعی انسان باشند.

پیش از این نایجل واتسون، کارشناس یوفو، به دیلی‌میل گفته‌بود: «من متخصص اجساد مومیایی شده باستانی نیستم، اما آنها بیشتر چرمی هستند. به نظر می‌رسد این یک گچ روی ساختار استخوانی کشیده‌شده که سه انگشت آن به دست‌ها متصل است. چنین حقه‌هایی محصول آرزوهای آمیخته با طمع و هوس تبلیغات است.» اما پژوهشگران روسی مدعی شده‌بودند که اندام‌های داخلی مومیایی را مطالعه کرده‌اند. ناتالیا زالوزنایا، رادیولوژیست این تیم می‌گوید: «ما به وضوح خطوط نای و برونش‌ها، قلب و حفره‌های آن را می‌بینیم. حتی می‌توانیم شکل دریچه‌ها را ببینیم. ما همچنین می‌توانیم خطوط دیافراگم، کبد و طحال را کاملا واضح ببینیم.»

اندرو نلسون، استاد مردم‌شناسی در دانشگاه وسترن انتاریو در لندن، کانادا، به لایو‌ساینس گفت: «یکی از مومیایی‌ها به نظر می‌رسد یک مومیایی معمولی نازکا، در حالت خمیده و نشسته است». نلسون، که درگیر این پژوهش نیست، گفت: «دست‌ها و پاهایی که روی این مومیایی دیده می‌شود، و ممکن است بخش‌هایی از مومیایی‌های واقعی انسان باشند که توسط جاعلان دستکاری شده‌اند. پودر سفید پس از آن برای پنهان کردن دستکاری‌ها اضافه شده‌است. تعدادی دیگر از محققان نیز بر این باورند که از قطعات واقعی مومیایی انسان برای ساخت این مومیایی‌های جعلی استفاده شده‌است.» ده‌ها محقق پرویی مومیایی بیانیه‌ای صادر کرده‌اند که این عمل را محکوم کرده‌اند و می‌گویند که این داستان، «هنجارهای ملی و بین‌المللی متعددی را نقض کرده است».

ظاهرا این مومیایی‌ها سال ۲۰۱۵ توسط دزدان مقبره‌ای که در منطقه نازکا کار می‌کردند، کشف شده‌اند. تیری جامین، رئیس موسسه Inkari-Cusco به لایو ساینس می‌گوید: «مومیایی‌ها از «گروهی از «هواکورو» یا شکارچیان گنج باستان‌شناسی از شهر پالپا آمده‌اند.» لایو ساینس می‌نویسد جمین درگیر تحقیقات در مورد مومیایی‌ها است و از رئیس این گروه به عنوان ماریو یاد می‌کند. نام ماریو در مستندهای Gaia هم آمده است.

طبق گفته‌های جامین به لایوساینس: «ماریو یک شکارچی گنج است. او یک خلافکار است که برای پلیس نازکا به خوبی شناخته شده‌است. آنها [گروه او] سایت‌های باستانی را در سواحل پرو برای بیش از ۲۰ سال غارت کرده‌اند.» جمین گفت فعالیت‌های ماریو به را به اطلاع وزارت فرهنگ پرو رسانده، اما پاسخی از این وزارتخانه دریافت نکرده‌است. لایو ساینس از قول هایمه ماوسان می‌نویسد: «اعضای تیم مبلغی نامعلوم به ماریو می پردازند تا مومیایی‌ها را ببینند، از آنها نمونه‌برداری کنند و روی آنها عکس‌برداری اشعه ایکس و سی‌تی اسکن انجام دهند.» اما برای این موضوع منبعی ارائه نداده‌است. همچنین مقامات وزارت فرهنگ پرو به درخواست‌های این سایت برای جستجو در مورد ماریو پاسخ ندادند.

وب‌سایت راستی آزمایی hoaxorfact دراین‌باره نوشته است: «وقتی از گایا و ماوسان خواسته شد که درباره ماریو توضیح بدهند، آنها پاسخی ندادند. ماوسان تنها گفت ماریو کاوشگری است که علاقه‌ای به مواجهه با دوربین ندارد!»

در نهایت می‌توان این گزاره را مد نظر قرار داد که احتمالا این مومیایی‌ها ممکن است از کنار هم قراردادن اجزای جسد‌های مختلف و سرهم‌بندی‌کردن آنها شکل‌گرفته‌باشد و برای همین هم ظاهر معوجی دارند. پودر سفید هم به همین دلیل روی آنها پاشیده شده که اثر این تغییرات فیزیکی را از بین ببرد. 

نشریه آتلانتیک در مقاله‌ای با عنوان «نژادپرستی در پشت کلاهبرداری‌های مومیای فرازمینی» این موضوع را ریشه در تبعیض نژادی دانسته و می‌گوید: «این نظریه اروپاییان در دوران استعمار بوده که معتقد بودند بومیان پرو نمی‌توانند چنین جوامع پیشرفته و تاریخی را به تنهایی ساخته باشند.»

در شبکه‌های اجتماعی شایعه شده «آزمایش DNA روی مومیایی‌های سه‌انگشتی در پرو نشان داده آنها موجودات فرازمینی هستند.» 

منشاء این شایعات، اخباری است که چهار سال پیش در بسیاری از رسانه‌ها و خبرگزاری‌های معتبر ایرانی هم منتشر شده‌بود. در تصاویر منتشر شده از این مومیایی‌ها، انگشتان دست و پا مومیایی‌ها ۳ عدد بوده و اندازه آنها بسیار بلند است و با انگشت انسان‌ها بسیار متفاوت است.

سرمنشاء اصلی این خبر گزارشی است که در سال ۲۰۱۸ در خبرگزاری روسی اسپوتنیک منتشر شد. در آن گزارش فردی به‌نام کنستانتین کوروتکوف که سابقه طولانی در زمینه ترویج امور عجیب و فراطبیعی دارد، مومیایی‌هایی که او آنها را مطالعه کرده انسان نیستند و ساختار آناتومیکی متفاوتی دارند. 

اصالت مومیایی‌هایی که درباره آنها صحبت می‌شود، تایید نشده است. گروهی از پژوهشگران می‌گویند که این مومیایی‌ها احتمالا از کنار هم قرار دادن اجزای جسد‌های مختلف و سرهم‌بندی‌ آنها درست شده‌اند. گفته می‌شود یک قاچاقچی اشیا باستانی در نازکا پرو به نام ماریو در این تقلب‌ها دست دارد.

فکت‌نامه ضمن بازخوانی اطلاعات و اخباری که تاکنون درباره مومیایی‌های پرو منتشر شده، صحت این خبر را که «آزمایش DNA روی مومیایی‌های سه‌انگشتی در پرو نشان داده آنها موجودات فرازمینی هستند» رد می‌کند و به آن نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.