شبکه‌های اجتماعی
تلگرام، توییتر، اینستاگرام، فیسبوک،...
۸۲ درصد زنان بارداری که در سه‌ماهه اول و دوم واکسن کرونا زدند، دچار سقط جنین شدند.
نادرست
آیا واکسیناسیون کرونا باعث سقط جنین یا تولد نوزاد ناقص می‌شود؟
یک پست تلگرامی در کانال «کرونا فریب قرن» در حال دست‌به‌دست شدن در شبکه‌های اجتماعی است که مدعیست مطالعاتی دانشگاهی منتشر شده که نشان می‌دهد که «۸۲ درصد زنان بارداری که در سه‌ماهه اول و دوم واکسن زدند، دچار سقط جنین شدند.»
این پست تلگرامی که در تاریخ چهارم مهر ۱۴۰۰ منتشر شده مدعیست این تحقیقات دانشگاهی در مجله پزشکی نیوانگلند (NEJM) منتشر شده و نشان داده که ۸۲ درصد از زنان بارداری که با واکسن‌های ساخته‌شده توسط فناوری mRNA واکسینه شده‌اند، دچار سقط جنین شده‌اند.
این کانال لینکی از وبسایت vaccinedamage.new را به عنوان منبع خود ذکر کرده‌است.
آیا تحقیقاتی در زمینه وضعیت واکسیناسیون زنان باردار انجام شده‌است؟
دوران بارداری یکی از مهم‌ترین و پرریسک‌ترین دوران در زندگی مادران است. مساله بارداری با بسیاری از مسائل اجتماعی و اقتصادی گره خورده‌است. برای همین پایش وضعیت مادران در این دوران، یکی از کارهای مهمی است که نه‌تنها نهادهای پزشکی بلکه حتی نهادها و سازمان‌های اقتصادی و اجتماعی اهمیت ویژه‌ای به این دوران می‌دهند. وضعیت مادران باردار و تولد نوزادان سالم، یکی از شاخص‌های توسعه اجتماعی است.
با توجه به این حساسیت که به سلامت عمومی نسل‌های بعدی بشر مرتبط است، پزشکان به‌طور عمومی تلاش می‌کنند در تجویزهای خود، بسیار محتاط باشند. بسیاری از داروهایی که برای عموم استفاده می‌شود، تا زمانی که گواهی‌های لازم و سخت‌گیرانه‌تر برای مادران باردار را نداشته‌‌باشند تجویز نمی‌شوند. برای همین در ابتدای عرضه واکسن‌های کرونا، پزشکان در این زمینه محتاط بودند. اما اکنون پژوهش‌های زیادی در این زمینه انجام شده و اطلاعات ایمنی زیادی مبنی بر این که این توصیه تغییر کرده وجود دارد و از آنجایی که خود ابتلا به بیماری کووید ۱۹ می‌تواند برای بارداری خطرناک باشد، همه مردم، به ویژه زنان باردار به زدن واکسن تشویق می‌شوند.
اتفاقا یکی از منابع این تحقیقات را می‌توان با دنبال کردن لینکی که در این پست تلگرامی دیده می‌شود به‌دست آورد. با مراجعه به لینک خبر از وبسایت vaccinedamage.new می‌بینیم که در ابتدای خبر لینکی از یک سایت دیگر آمده که ادعای مشابهی را تکرار می‌کند سایت lifesitenews یک وبسایت دست راستی افراطی کانادایی است که از قضا در زمینه انتشار و پخش اخبار جعلی درباره کووید ۱۹ سابقه‌دار است. بهار سال ۲۰۲۱، کانال یوتیوب این سایت و صفحه فیسبوک به دلیل انتشار اطلاعات نادرست بسته شده‌اند.
این گزارش در حال حاضر از این سایت برداشته شده و تحریریه lifesitenews از خوانندگان عذرخواهی کرده‌است! اما نسخه آرشیو شده گزارش همچنان در دسترس است و در آن نوشته شده «تحقیقات پزشکی نشان داده که ۸۲ درصد زنان حامله واکسینه شده سقط جنین [خودبه‌خود] کرده‌اند.»
پژوهش اصلی چه می‌گوید؟
نویسنده اولیه مقاله در وبسایت lifesitenews.com اطلاعاتی را منتشر کرده که آن اطلاعات عینا در مقاله وبسایت vaccinedamage.new هم منتشر شده و در متن خبر منتشر شده در کانال‌های فارسی هم به آن اشاره شده‌است. در همه موارد به مقاله‌ای در ژورنال پزشکی نیوانگلند (NEJM) ارجاع می‌دهند.
عنوان این مقاله علمی «یافته‌های اولیه ایمنی واکسن mRNA کووید۱۹ در افراد باردار» است و در تاریخ ۱۷ ژوئن ۲۰۲۱ (پنج‌شنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۰) منتشر شده‌است. این مقاله در نخستین ماه‌های شروع واکسیناسیون عمومی انجام شده‌است. مقاله بیش از ۲۰ محقق دارد و به سفارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC) انجام شده‌است و لیست همه این افراد در ابتدای مقاله آمده‌است. همان طور که در بخش نتایج و جمع‌بندی مقاله می‌بینید، نتیجه کاملا با آنچه در این وبسایت‌ها آمده متفاوت است.
در ابتدای مقاله ذکر شده که این مطالعه روی بیش از ۳۵هزار نفر از دسامبر ۲۰۲۰ تا فوریه ۲۰۲۱ (آذر تا بهمن ۱۳۹۹) انجام شده‌است. از این بین ۳۹۵۸ زن برای تست حاملگی بدون خطر ثبت‌نام کرده‌بودند و ۸۲۷ نفر حاملگی کامل داشتند، یعنی در زمان انجام مراحل تحقیق، حاملگی‌شان پایان یافته‌است. از این‌بین ۷۱۲ نفر زایمان موفق داشتند (۸۶.۱ درصد)، ۹.۴ درصد زایمان زودرس داشتند، ۳.۲ درصد هم نوزادی با وزن کم (Small Size for Gestational Age) داشتند و هیچ مورد مرگ نوزاد هم گزارش نشده‌است. در ادامه ذکر می‌شود که «نسبت‌های محاسبه‌شده بارداری نامطلوب و پیامدهایش برای نوزادان در افرادی که واکسیناسیون علیه کووید۱۹ داشته‌اند، مشابه موارد گزارش‌شده در مطالعات مربوط به زنان باردار است که قبل از همه‌گیری کووید۱۹ انجام شده‌بود.»
این مقاله در بخش جمع‌بندی خود هم ذکر می کند که «یافته‌های اولیه علائم ایمنی واضحی را در بین افراد باردار که واکسن‌های mRNA کووید۱۹ را دریافت کرده بودند نشان نداد. با این حال، پژوهش‌های بیشتر، به‌خصوص پیگیری وضعیت بارداری در زنانی که واکسینه‌شده و سپس در اوایل دوران بارداری هستند، برای اطلاع از پیامدهای واکسیناسیون برای مادر، حاملگی و نوزاد ضروری است.»
عدد ۸۲ درصد از کجا آمده است؟
این عدد را نویسنده وبسایت lifesitenews.com استفاده کرده‌است. این همان گزارشی است که تحریریه آن وبسایت، به‌خاطر مخدوش بودن اطلاعات و به‌منظور حفظ اعتبار خود نزد مخاطبان، آن را از سایت‌شان برداشته‌اند و از خوانندگان عذرخواهی کرده‌اند. این نویسنده مدعی شده که «از آنجا که هدف تحقیق این بود که آیا واکسیناسیون کووید در سه ماهه‌های مختلف اثرات نامطلوبی نداشته باشد، نویسندگان مقالات NEJM باید 700 زن را که تا سه ماهه سوم واکسینه نشده‌بودند از مجموع 827 کسر کنند، و فقط واکسینه‌شده‌ها باقی بمانند.»
این ادعا صحیح نیست زیرا نویسندگان مقاله علمی در بند اول مقاله ذکر کرده‌اند که این تحقیق خاص برای تجزیه و تحلیل نتایج واکسیناسیون در حاملگی بدون خطر بوده و صرفا به دادههای مربوط به حاملگی‌های کامل محدود می‌شوند. بنابراین اصلا ادعای نویسنده مطلب وبسایت lifesitenews.com که از دادههای این مطالعه برای توصیف شرایط دیگری که این آزمایش برای آن طراحی نشده، استفاده کرده، از اساس اشتباه است.
در جدول ۴ مقاله علمی آمده است که ۱۰۴ مورد سقط جنین خودبه‌خود در بین مطالعه‌شوندگان انجام شده، که نرخ آن ۱۲.۶ درصد است. این نرخ در جوامع مختلف مورد مطالعه در طول تاریخ پزشکی، در مطالعات معتبری عددی بین ۱۰ تا ۲۶ درصد داشته‌است که نشان می‌دهد این نرخ طبیعی است و هیچ وابستگی به واکسیناسیون در این مادران نداشته‌است. اما نویسنده وبسایت lifesitenews.com این عدد ۱۰۴ را بر ۱۲۷ که عددی ساختگی است (تعداد مادران حامله منهای مادرانی که در ۳ماه سوم واکسینه کامل شده‌اند) تقسیم کرده و از آن، عدد ۸۲ درصد را استخراج کرده‌است. بدیهی است که تحریریه وبسایت lifesitenews.com وقتی متوجه این عددسازی شده‌اند، مقاله را برای حفظ اعتبار خود حذف کرده و عذرخواهی کرده‌اند. اما ظاهرا همان چند روزی که مقاله در سایت بوده، کار خودش را کرده و تا به آنجا رسیده که امروز تبدیل به ابزاری برای گمراهی مادران باردار در محیط فارسی‌زبان شده‌است.
واکسیناسیون در مادران باردار
همان‌طور که در ابتدا گفته شد، وضعیت مادران حامله بسیار حساس‌تر از بقیه اقشار جامعه است. برای همین در نخستین روزهایی که واکسن‌ها در مرحله آزمایش بودند، همه افراد حامله از لیست حذف شده‌بودند. برای همین اطلاعات لازم برای مادران باردار، دیرتر از بقیه بنگروه‌ها منتشر شد. اما وقتی همین مقاله علمی در NEMJ و بسیاری از مقالات دیگر منتشر شد، مشخص شد که واکسن‌های کووید نه‌تنها ضرری برای مادران ندارد بلکه چون زنان باردار در مقایسه با عموم مردم در معرض خطر بیشتر و مرگ ناشی از کووید ۱۹ هستند، این واکسیناسیون برای آنها واجب‌تر هم است. جدول زیر نشان می‌دهد که عوارض ناشی از واکسیناسیون در مادران باردار با زنان دیگر تفاوت چندانی ندارد بلکه در چند مورد کمتر هم است.
رواج این ادعاهای شبه‌علمی می‌تواند نقش مهمی در سلامت نسل‌های بعد داشته‌باشد برای همین همه، حتی برخی رسانه‌های داخلی مثل خبرگزاری فارس، تلاش می‌کنند که مادران باردار را ترغیب‌کنند که واکسن بزنند و حتی بهترین واکسن‌ها را برای آنها تهیه کنند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد سایر ادعاهای شبه‌علمی که مادران باردار نباید به آن توجه کنند خواندن گزارش «آیا واکسن کرونا باعث ناباروری و سقط جنین می‌شود؟» از ریچل شریر را توصیه می‌کنیم.
جمع‌بندی
در یک پست تلگرامی در کانال «کرونا فریب قرن» ادعا شده تحقیقات دانشگاهی در مجله پزشکی نیوانگلند (NEJM) نشان می‌دهد ۸۲ درصد از زنان بارداری که با واکسن‌های ساخته‌شده توسط فناوری mRNA واکسینه شده‌اند، دچار سقط جنین شده‌اند.
در این کانال لینکی از یک وبسایت ضد واکسن vaccinedamage.new به عنوان منبع معرفی شده که خود به گزارشی دیگر از وبسایت lifesitenews.com استناد کرده که این سایت هم در زمینه انتشار اخبار نادرست و جعلی درباره کووید ۱۹ سابقه‌دار است. اما همین سایت هم این مطلب را نهایتا از خروجی خود حذف کرد و از مخاطبانش عذرخواهی کرد!
گزارش مذکور یک گزارش مخدوش است که با عددسازی و دستکاری در اطلاعات یک مقاله علمی در ژورنال پزشکی نیوانگلند نوشته شده است.
برخلاف ادعاهای مطرح شده، در مقاله اصلی ژورنال پزشکی نیوانگلند (NEJM) تایید شده که واکسن‌های mRNA کووید۱۹ هیچ تاثیری بر بارداری ندارند.
تاکنون هیچ گزارش معتبری در هیچ نشریه معتبری درباره آثار منفی واکسن‌های mRNA کووید۱۹ روی بارداری منتشر نشده‌است، در عوض شواهدی هست که نشان می‌دهد ابتلا به کووید۱۹ در زمان بارداری می‌تواند برای سلامتی مادر و جنین خطرناک باشد.
با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا که «۸۲ درصد زنان بارداری که در سه‌ماهه اول و دوم واکسن زدند، دچار سقط جنین شدند»، نشان «نادرست» می‌دهد.