آیا ضریب جینی در دولت روحانی افزایش پیدا کرده است؟

امیرحسین قاضی‌زاده، نماینده مجلس و نامزد انتخابات ریاست جمهوری، روز هفتم اردیبهشت ۱۴۰۰ در یک برنامه انتخاباتی که از شبکه اول تلویزیون ایران پخش شده گفته است: 

«در این هشت ساله بر اساس گزارش‌های جهانی بر مبنای تغییرات ضریب جینی بدترین وضع شکاف طبقاتی رو به لحاظ عدالت اجتماعی و اقتصادی شاهد هستیم و شرایط ما به مراتب بدتر از قبل است.»

مرکز آمار ایران مرجع محاسبه شاخص ضریب جینی در ایران است. داده‌های مربوط به ضریب جینی در فاصله سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۹۸ در سایت مرکز آمار در دسترس  عموم قرار دارد. نمودار زیر وضعیت شاخص جینی را در ۳۵ سال منتهی به سال ۹۸ نشان می‌دهد. 

آمار سال ۱۳۹۹ هنوز منتشر نشده، اما بر اساس این آمار میانگین ضریب جینی در فاصله در ۷ سال اول دولت حسن روحانی (۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸) دقیقا برابر ۰/۳۸۹۴ است. 

این در حالی است که میانگین ضریب جینی در سال‌های قبل از آن ۰/۴۲۱۳ است. هر چه ضریب جینی بالاتر باشد نشان‌دهنده افزایش شکاف طبقاتی است. 

آقای قاضی‌زاده البته در سخنرانی خود به آمارهای جهانی هم اشاره کرده است. ما دقیقا نمی‌دانیم استناد او به کدام آمار بین‌المللی است، اما می‌دانیم برآوردهای بانک جهانی هم نشان می‌دهد اگرچه وضعیت شاخص جینی در ۸ سال گذشته رو به افزایش بوده، اما به نسبت آمار پراکنده سال‌های قبل تغییر خاصی را نشان نمی‌دهد. 

ما درباره احساس و تجربه افراد درباره بهتر یا بدتر شدن اوضاع شکاف طبقاتی و عدالت اجتماعی و اقتصادی قضاوت نمی‌کنیم، اما استناد آقای قاضی‌زاده هاشمی به ضریب جینی، نه‌تنها صحت گفته او را اثبات نمی‌کند، بلکه خلاف آن را نشان می‌دهد. 

با این اوصاف فکت‌نامه این ادعای امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی که «در این هشت ساله بر مبنای تغییرات ضریب جینی، بدترین وضع شکاف طبقاتی را داشته‌ایم» نشان «نادرست» می‌دهد.