خبرگزاری رکنا
وبسایت خبری
۳۰ درصد ازدواج‌ها در آسیا، کودک‌همسری است.
نادرست
آمار کودک‌همسری در قاره آسیا چقدر است؟
خبرگزاری رکنا روز چهارم اسفند ۱۳۹۹ در گزارشی به نقل از دکتر زهره کشاورز، متخصص سلامت باروری نوشته است: «۳۰ درصد ازدواج‌ها در آسیا در سن کمتر از ۱۵ سال انجام می‌شود».
کودک‌همسری در جهان
گزارش‌های یونیسف نشان می‌دهد در میان ۱۰ کشور اول دنیا، که بالاترین نرخ کودک‌همسری را دارند، تنها سه کشور آسیایی (بنگلادش، هند و نپال) حضور دارند، ولی به دلیل جمعیت بالای این کشورها، منطقه جنوب آسیا بالاترین نرخ کودک‌همسری را در دنیا به نام خود ثبت کند.
کشورهای نیجر، بنگلادش، چاد، مالی، جمهوری آفریقای مرکزی، هند، گینه، اتیوپی، بورکینافاسو و نپال، ۱۰ کشور اول دنیا با بالاترین نرخ کودک‌همسری‌اند. نرخ ازدواج دختران زیر ۱۸ سال در این کشور بین ۷۷ تا ۵۲ درصد و نرخ ازدواج زیر ۱۵ سال در بعضی از این کشورها بین ۱۰ تا ۴۰ درصد است.
این نرخ وضعیت کودک‌همسری را در بازه زمانی ۳۰ ساله در نظر می‌گیرد، به این معنی که جمعیت زنان ۲۰ تا ۴۹ ساله‌ای را که قبل از ۱۸ سالگی (رنگ خاکستری) یا قبل از ۱۵ سالگی (رنگ قرمز) ازدواج کرده‌اند به کل زنان این بازه سنی تقسیم می‌کند.
در رتبه‌بندی منطقه‌ای، جنوب آسیا هم در ازدواج دختران زیر ۱۸ سال و هم زیر ۱۵ سال بالاترین رکورد در سراسر دنیا را دارد. چیزی حدود ۵۶ درصد زنان ۲۰ تا ۴۹ سال در این منطقه از جهان پیش از ۱۸ سالگی ازدواج کرده‌اند که حدود ۲۵درصد آنها هنگام ازدواج کمتر از ۱۵ سال سن داشته‌اند.
بعد از جنوب آسیا، مناطق غرب و مرکز، شرق و جنوب آفریقا به ترتیب بالاترین میزان کودک‌همسری را در جهان دارند. بعد از آن آمریکای لاتین قرار دارد و سپس نوبت خاورمیانه و شمال آفریقا، منطقه شرق آسیا است.
بر اساس این آمار نرخ ازدواج دختران زیر ۱۸ سال در کل جهان ۲۹ درصد و در کشورهای کمتر توسعه‌یافته ۵۲ درصد است. نسبت کودک‌همسری دختران زیر ۱۵ سال هم در کل دنیا کمتر از ۱۰ درصد و در کشورهای کمتر توسعه‌یافته حدود ۲۰ درصد است.
روند کودک‌همسری در جنوب آسیا چگونه است؟
گزارش‌های یونیسف نشان می‌دهد روند کودک‌همسری در جنوب آسیا رو به کاهش است، نرخ ازدواج دختران زیر ۱۸ سال از ۶۵درصد سال ۱۹۸۵ به حدود ۴۵درصد در سال ۲۰۱۰ و نرخ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال از ۳۲ درصد سال ۱۹۸۵ به ۱۷ درصد در سال ۲۰۱۰ کاهش یافته است
نمودار زیر روند کاهشی ازدواج کودکان زیر ۱۸ سال در منطقه جنوب آسیا را نشان می‌دهد:
کشور بنگلادش بالاترین نرخ ازدواج کودکان در آسیا و رتبه چهارم جهان را دارا ست. اما نکته قابل توجه این است که ازدواج دختران زیر ۱۸ و پسران زیر ۲۱ سال در این کشور غیرقانونی است. با این حال، از هر پنج دختر، سه تا زیر ۱۸ سال از دواج می‌کنند که سن یکی از آنها زیر ۱۵ سال است.
با این حال مقایسه این آمار با گذشته نشان می‌دهد که روند کودک‌همسری در این کشور نزولی است. طبق آمارگیری آمارگیری ۵۹ درصد زنان ۲۰ تا ۲۴ ساله بنگلادشی زیر ۱۸ سال ازدواج کرده‌اند، حال آنکه در میان زنان ۴۵ تا ۴۹ ساله بنگلادشی این درصد به عدد ۸۱ می‌رسد،
چیزی حدود یک سوم کل کودک‌همسری جهان نیز در هند رخ می‌دهد. در این کشور نیز مانند بنگلادش ازدواج دختران زیر ۱۸ سال و ازدواج پسران زیر ۲۱ سال غیرقانونی است. اما در در سال ۲۰۰۶-۲۰۰۵ چیزی ۴۷ درصد دختران ۲۰ تا ۲۴ ساله قبل از ۱۸ سالگی ازدواج کرده بودند این عدد در سال ۲۰۱۶-۲۰۱۵ به عدد ۲۷ درصد رسیده است، این نشان می‌دهد مداخله دولت هند و نهادهای بین‌المللی برای کاهش کودک‌همسری در این کشور موثر بوده و کودک‌همسری در روند کاهشی قرار گرفته است. این روند در کاهش نرخ کودک‌همسری پسران نیز موثر بوده است، چنانکه در همین دوره زمانی آمار ازدواج پسران زیر ۲۱ سال از ۳۲ به ۲۰ درصد رسیده است.
نپال دیگر کشور منطقه جنوب آسیا است که بیشترین کودک‌همسری را داراست. یک سوم زنان ۲۰-۲۴ ساله نپالی گزارش کرده‌اند که پیش از سن ۱۸ سال و یک دهم آنها گزارش کرده‌اند که پیش از ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند. در این کشور نیز سن قانونی برای ازدواج دختران و پسران ۲۰ سال است.
افغانستان، پاکستان، مالدیو، سری‌لانکا و بوتان دیگر کشورهای این منطقه هستند که نرخ کودک‌همسری در آنها بالا گزارش شده است.
وضعیت در کل قاره آسیا چگونه است؟
تا آنجا که ما گشتیم آماری درباره کل آسیا پیدا نکردیم، اما همین آمار موجود نشان می‌دهد، برخلاف جنوب آسیا که کودک‌همسری در آن شایع است، در بقیه مناطق آسیا، کودک‌همسری نرخ پایین‌تری دارد، در غرب آسیا و شمال آفریقا (خاورمیانه) این نرخ حدود ۲۴ درصد و در شرق آسیا ۲۱ درصد گزارش شده است.
چین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان و آسیا، از جمله کشورهایی است که با کودک‌همسری مقابله می‌کند. در این کشور سن قانونی ازدواج برای دختران ۲۰ و برای پسران ۲۲ سال است. نشریه علمی لنست در گزارشی در خصوص کودک‌همسری در چین می‌نویسد: «ازدواج دختران چینی زیر سن قانونی (زیر ۲۰ سال) از ۲۳/۵ درصد در سال ۱۹۹۰ به ۱۰/۹ درصد در سال ۲۰۱۰ رسیده است».
یعنی باید این نکته را در نظر گرفت که سن قانونی ازدواج در چین برای دختران دو سال و برای پسران چهار سال، بالاتر از نرم جهانی کودک‌همسری (۱۸ سال) است. ضمن اینکه گزارش‌هایی از برخورد حکومت با متخلفان و بازگرداندن کودکان متخلف به خانه والدین حکایت دارد. یعنی دولت به خانواده‌ها اجازه کودک‌همسری نمی‌دهد.
جمع‌بندی
خبرگزاری رکنا به نقل از زهره کشاورز، متخصص سلامت باروری، نوشته است: «۳۰ درصد ازدواج‌ها در آسیا در سن کمتر از ۱۵ سال انجام می‌شود».
این آمار درست و دقیق نیست. آمار کودک‌همسری و نرخ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال در جنوب، شرق و غرب آسیا متفاوت است.
گزارش‌های معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد، در جنوب آسیا که بحرانی‌ترین نقطه جهان از نظر کودک‌همسری است، نرخ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال در یک بازه زمانی ۳۰ ساله حدود ۲۵ درصد برآورد شده است به این معنی که چیزی حدود یک چهارم زنان ۲۰ تا ۴۹ ساله در این قسمت از جهان پیش از ۱۵ سالگی ازدواج کرده‌اند.
اگر سن کودک‌همسری را ۱۸ سال در نظر بگیریم، این نرخ در این منطقه جنوب آسیا به ۵۶ درصد می‌رسد، یعنی بیش از نیمی از زنان ۲۰ تا ۴۹ ساله در جنوب آسیا هنگام ازدواج ۱۷ ساله یا کوچک‌تر بوده‌اند.
ما تا جایی که گشتیم نتوانستیم آمار دقیقی از کل قاره آسیا پیدا کنیم، اما با توجه به آمارهای موجود از شرق و غرب آسیا می‌توان با اطمینان گفت که نرخ کودک‌همسری در کل این قاره به مراتب کمتر از ۳۰ درصد است. طبق آمار یونیسف نرخ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال در بازه ۳۰ ساله در شرق آسیا کمتر از ۲درصد و در خاورمیانه و شمال حدود ۵ درصد بوده است.
بنابراین این گزاره که «۳۰ درصد ازدواج‌ها در آسیا، کودک‌همسری است» دقیق نیست و از فکت‌نامه نشان «نادرست» می‌گیرد.