آیا روزی ۱۳۰۰ میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه می‌شود؟

محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگویی که با وب‌سایت‌ جماران انجام داده، گفته: « متاسفانه در حال حاضر هر ۲۴ساعتی که می گذرد نزدیک به ۱۳۰۰میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه می شود.»

در این گزارش، «فکت‌نامه» تلاش می‌کند تا درستی این ادعا را بررسی کند: 

 

حجم نقدینگی چقدر است؟ 

بر اساس آخرین آمارهای بانک‌ مرکزی که در حال حاضر در دسترس است، حجم نقدینگی در خرداد امسال به ۲۶۵۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. میزان رشد نقدینگی در فاصله خرداد ۱۳۹۹ تا خرداد سال گذشته بیش از ۶۷۷ هزار میلیارد تومان و سرعت رشد نقدینگی ۳۴/۲ درصد بوده است. 

اگر میانگین بگیریم در فاصله یک سال روزانه ۱۸۵۰ میلیارد تومان به حجم نقدینگی اضافه شده است.  

 

سرعت رشد نقدینگی در سال ۱۳۹۸ چقدر بوده است؟

حجم کل در پایان اسفند ۱۳۹۷ رقمی بیش از ۱۸۸۳ هزار میلیارد تومان بوده‌است. رقم نقدینگی در انتهای سال ۹۸ به ۲۴۷۲ هزار میلیارد تومان رسید که  نشان می‌داد نقدینگی در آن یک سال ۳۱/۳ درصد رشد داشت.

بر مبنای این آمار و ارقام در واقع در طول سال ۱۳۹۸نقدینگی در اقتصاد ایران به میزان ۵۸۹.۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. اگر فرض کنیم افزایش این میزان نقدینگی در تمام ۳۶۵ روز سال و بدون تعطیلی اتفاق افتاده است، رقم افزایش روزانه نقدینگی بیش از ۱۶۱۴ میلیارد تومان بوده است.

 

آیا آمار افزایش روزانه نقدینگی بیشتر می‌شود؟

بله. میانگین افزایش روزانه حجم نقدینگی در یک بازه زمانی به حجم کل نقدینگی و سرعت  آن بستگی دارد. با توجه به اینکه نرخ رشد نقدینگی در ماه‌های اخیر به‌شکل بی‌سابقه‌ای بالا بوده است و همین طور حجم آن از ۲۰۰۰هزار میلیارد تومان فراتر رفته، بنابراین به نظر می‌رسد روند افزایش میانگین روزانه همچنان رو به رشد باشد. 

حتی اگر نرخ رشد نقدینگی در پایان امسال در سطح ۳۰ درصد (کمتر از پارسال) باشد، در این صورت حجم نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۹ به بیش از ۳۲۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. در این صورت، میانگین افزایش روزانه نقدینگی در سال جاری به رقم ۲هزار میلیارد تومان در روز خواهد رسید. 

 

آمار باهنر مربوط به چه زمانی است؟ 

دقیقا معلوم نیست این عدد از کجا آمده است. در تابستان ۱۳۹۷ بعضی رسانه‌ها به نقل از برخی کارشناسان از افزایش روزانه ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور نوشته‌اند که البته در آن زمان آماری اغراق‌شده بود. در مهر ماه ۱۳۹۸ هم همزمان با انتشار آمارهای پولی و بانکی مرداد ماه، برخی روزنامه‌ها از افزایش روزانه نقدینگی در حد ۱۱۵۰ هزار میلیارد تومان گزارش داده‌اند. ما در جست‌وجو در میان اخبار چیزی در تایید آمارهای محمدرضا باهنر پیدا نکردیم. 

میزان افزایش حجم نقدینگی در سال ۱۳۹۷ حدود ۳۵۳ هزار میلیارد تومان بوده است، یعنی روزی ۹۶۷ میلیارد تومان. چنانکه گفته شد این رقم در سال ۱۳۹۸ به ۱۶۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. با این حساب احتمالا در پاییز پارسال نرخ رشد و حجم نقدینگی به حدی رسیده که میانگین افزایش روزانه در طی یک سال به حد ۱۳۰۰ میلیارد تومان در روز رسیده است. 

 

آیا میزان افزایش روزانه نقدینگی بیشتر می‌شود؟

بله. میانگین افزایش روزانه حجم نقدینگی در یک بازه زمانی به حجم کل نقدینگی و سرعت افزایش آن بستگی دارد. با توجه به اینکه نرخ رشد نقدینگی در ماه‌های اخیر به‌شکل بی‌سابقه‌ای بالا بوده است و همین طور حجم آن از ۲ میلیون‌میلیارد تومان (۲ به اضافه ۱۵ صفر در مقابل آن) فراتر رفته، بنابراین به نظر می‌رسد روند افزایش میانگین روزانه همچنان رو به رشد باشد. 

حتی اگر نرخ رشد نقدینگی در پایان امسال در سطح ۳۰ درصد (کمتر از پارسال) باشد، در این صورت حجم نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۹ به بیش از ۳۲۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. در این صورت میانگین افزایش روزانه نقدینگی در سال جاری به رقم ۲هزار میلیارد تومان در روز خواهد رسید. 

 

جمع‌بندی 

محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گوید «هر ۲۴ساعت ۱۳۰۰میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه می شود.»

طبق آخرین آمارهای بانکی مرکزی میانگین افزایش روزانه نقدینگی، در یک بازه زمانی یک ساله، در پایان بهار ۱۳۹۹ به بیش از ۱۸۵۰ میلیارد تومان در روز رسیده است. 

میانگین نرخ رشد نقدینگی در سال گذشته نیز روزانه بیش از ۱۶۰۰ میلیارد تومان بوده است. 

معلوم نیست آقای باهنر عدد ۱۳۰۰ میلیارد تومان در روز را از کجا آورده، این آمار قدیمی و دست‌کم مربوط به یک سال پیش است. در حال حاضر میزان رشد روزانه نقدینگی ۱/۵ برابر عددی است که گفته شده است. چیزی نزدیک به ۲ هزار میلیارد تومان در روز.  

با این اوصاف فکت‌نامه به این گفته محمدرضا باهنر که «هر ۲۴ساعت ۱۳۰۰میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه می شود»، نشان «نادرست» می‌دهد.