ثروت ۲۶ نفر معادل ثروت نیمی از مردم جهان است.

چند نفر از مخاطبان فکت‌نامه از ما خواسته‌اند که صحت و سقم این مطلب را که به نقل از دبیر کل سازمان ملل در برخی رسانه‌های ایران منتشر شده بررسی کنیم. در این گزارش آمده است که 

«آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد گفته است ثروت ۲۶ ثروتمند، معادل ثروت نیمی از جمعیت جهان است.»

این مطلب در رسانه‌های زیادی بازتاب داشته از جمله خبرگزاری فارس و مهر یا وب‌سایت‌هایی همچون اقتصادنیوز و انتخاب به آن پرداخته‌اند. 

اما آیا دبیر کل سازمان چنین حرفی زده است؟ 

بله. دبیر کل سازمان ملل متحد روز شنبه ۱۸ جولای ۲۰۲۰ برابر با ۲۸ تیرماه ۹۹ در جریان مراسمی که به مناسبت سالروز بزرگداشت نلسون ماندلا، رییس جمهوری پیشین آفریقای جنوبی و رهبر جنبش ضد آپارتاید این کشور برگزار می‌شد این حرف را زده است و سایت رسمی سازمان ملل هم آن را پوشش داده است. او در سخنرانی خود در حال انتقاد از نابرابری در جهان گفت: «ثروت ۲۶ ثروتمند، معادل ثروت نیمی از مردم جهان است.»

ما چقدر عدد و رقم‌هایی که آنتونیو گوترش برای ارایه تصویری از نابرابری در جهان از آنها استفاده کرده، درست است و منبع آن کجاست؟

جست‌وجوها نشان می‌دهد که این اعداد و ارقام مستند به گزارشی از سازمان آکسفام است که در ابتدای سال ۲۰۱۹ منتشر کرد و رسانه‌هایی همچون وب‌سایت الجزیره و گاردین نیز از آن استفاده کردند.

در آن گزارش که متکی بر داده‌های سال ۲۰۱۸ میلادی است، تصریح شده است که دارایی‌های ۲۶ نفر از ثروتمندترین افراد جهان برابر با ثروت ۳.۸ میلیارد نفر از فقیرترین افراد جهان است که نیمی از جمعیت جهان را شامل می‌شوند.

در همان گزارش موسسه آکسفام که با عنوان «کالای عمومی یا ثروت خصوصی؟» منتشر شد، تاکید شده بود که سال قبل از آن یعنی در سال ۲۰۱۷ میلادی، ثروت ۴۳ نفر از ثروتمندترین افراد جهان به میزان ثروت نیمی از جمعیت جهان بود که نشان‌دهنده رشد شتابان نابرابری در جهان است که با سرعت زیادی فاصله بین اغنیا و فقرا زیاد می‌شود.

اما موسسه آکسفام چگونه موسسه‌ای است و چرا گزارش این سازمان تا این اندازه اهمیت دارد که مورد استناد مقام‌ها و رسانه‌های بین‌المللی قرار می‌گیرد؟

موسسه آکسفام، کنفدراسیونی متشکل از ۲۰ سازمان خیریه مستقل در جهان است که هدف و تمرکز آن بر ریشه‌کن کردن فقر، گرسنگی و بی‌عدالتی قرار گرفته است.

در وب سایت رسمی این موسسه، آکسفام خود را یک حرکت جهانی مردمی معرفی کرده است که بر اساس تلاش جمعی برای پایان دادن به بی‌عدالتی ناشی از فقر پایه گذاری شده است.

آکسفام به عنوان یکی از بزرگترین گروه‌های غیرانتفاعی با مجموعه‌ گسترده‌ای از فعالیت‌ها شناخته می‌شود.

جمعی از فعالان اجتماعی و دانشگاهیان این موسسه را در سال ۱۹۴۲ میلادی در دانشگاه آکسفورد در بریتانیا با هدف امدادرسانی برای مبارزه با قحطی پایه‌گذاری کردند.

آکسفام هر ساله گزارشی مفصل از وضعیت نابرابری، فقر، گرسنگی و بی‌عدالتی در جهان تدوین و منتشر می‌کند که در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس مورد توجه قرار می‌گیرد.

آخرین گزارش آکسفام چه تصویری از وضعیت نابرابری اقتصادی و فقر در جهان ارائه می‌کند؟

آکسفام در گزارشی که در ژانویه سال ۲۰۲۰ منتشر کرده است بر اساس آمار و داده‌های مربوط به سال ۲۰۱۹ میلادی اعلام کرده است: «نابرابری اقتصادی از کنترل خارج شده است.»

در این گزارش تصریح شده است که در سال ۲۰۱۹ میلادی، میلیاردرهای جهان که تعداد آنها ۲ هزار و ۱۵۳ نفر تخمین زده شده است ثروتی بیش از ۴.۶ میلیارد نفر جمعیت جهان داشته‌اند.

آکسفام در گزارش اخیر خود تاکید می‌کند که این شکاف بزرگ مبتنی بر یک سیستم اقتصادی ناقص و جنسیت‌زده برپا شده است که در آن ثروت معدود افرادی که عمدتا مرد هستند، بیش از حاصل میلیاردها ساعت کار جمعیت جهان است.

آخرین گزارش این موسسه که با عنوان «زمان مراقبت» منتشر شده عمدتا بر موضوع نابرابری پرداخت‌ها و ثروت بر مبنای جنسیت و کار رایگان زنان و دختران تمرکز دارد.

در این گزارش آمده است: «ثروت ۲۲ نفر از ثروتمندترین مردان جهان از دارایی تمام زنان قاره آفریقا بیشتر بوده است.»

همچنین به پرداخت نشدن دستمزد بابت ۱۲/۵ میلیارد ساعت کار روزانه زنان و دختران در سراسر جهان اشاره شده که به نوشته گزارش آکسفام ارزش آن دست‌کم ۱۰/۸ هزار میلیارد دلار در سال بوده‌است.

جمع‌بندی

با اطمینان می‌توان گفت که این جمله که «ثروت ۲۶ نفر معادل ثروت نیمی از مردم جهان است» واقعا گفته دبیر کل سازمان ملل است و به جز برخی رسانه‌ها و کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی، سایت رسمی سازمان ملل و بسیاری از رسانه‌های دیگر دنیا نیز آن را از آنتونیو گوترش نقل کرده‌اند. 

منبع این گفته نیز گزارش موسسه آکسفام در ژانویه سال ۲۰۱۹ میلادی است که بر اساس داده‌ها و اطلاعات سال ۲۰۱۸ میلادی تدوین شده است. 

با این اوصاف «فکت‌نامه» به این گزاره که «به گفته دبیر کل سازمان ملل، ثروت ۲۶ نفر معادل ثروت نیمی از مردم جهان است» نشان «درست» می‌دهد.