آیا سطح زندگی ۷۰درصد اروپایی‌ها از ایرانیان پایین‌تر است؟

علی عباسی، رئیس جامعه المصطفی العالمیه روز ۱۷ بهمن ۹۸ در مجمع عمومی‌ نمایندگان طلاب و فضلا که در سالن جلسات جامعه مدرسین برگزار شده با یادآوری این نکته که در گذشته و در حال حاضر مسئول بخش اروپای المصطفی بوده مدعی شد:

«حاضرم سوگند بخورم ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم اروپا سطح زندگی پایین تری از مردم ایران دارند. رسانه دنیا را به نحو دیگر ترسیم کرده است و نمی‌دانیم در آن کشورها چه خبر است. امروز بسیاری از نعمت‌هایی که در کشور داریم، برای ما عادی است و به چشم ما نمی‌آید، اما برای برخی از اشخاصی که از کشورهای گوناگون به ایران می‌آیند، همین مباحث عادی برای آنان تعجب‌آور است.

این سخنان که به نقل از خبرگزاری حوزه، منتشر شد، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داشت. به طوری که حتی یکی از کاربران خبرگزاری حوزه در کامنتی در این خبرگزاری نوشت: «این مطلب به فرض صحت نباید تیتر شود زیرا فعلا در نظر مردم در حد طنز و جوک ارزیابی می‌شود، البته جناب عباسی هم باید رعایت می‌کرد و مخاطب را فقط حاضرین در جلسه نمی‌دید.» در پی این انتقادات خبرگزاری حوزه متن اظهارات علی عباسی را اصلاح و نقل قول او را اینگونه آورد: «دنیای غرب که امروز خود را در رویای جوان ما به عنوان بهشت موعود معرفی می‌کند سرشار از مشکلات است، یقینا بیش از هفتاد درصد مردم این کشورها از مردمان منطقه ما و آسیای جنوب غربی زندگی دشوارتری دارند اما هیچ انعکاسی از این واقعیت‌ها در جهان مشاهده نمی‌شود، یعنی این شبکه ذهنی و رسانه‌ای چنان نشان می‌دهد که جوان تصور می‌کند که آنجا بهشت موعود است.» لحن این جملات با سخنان قبلی علی عباسی بسیار متفاوت است ولی مفهوم یکی است: «۷۰ درصد مردم کشورهای غربی زندگی‌ای سخت تر از مردم ایران و آسیای جنوب غربی دارند.»

 

آیا ۷۰ درصد شهروندان کشورهای اروپایی (غربی) سطح زندگی پایین‌تری از ایرانیان دارند؟ فکت‌نامه در این گزارش می‌کوشد با بررسی شاخص‌های اقتصادی، تامین اجتماعی و رفاه عمومی‌ به این پرسش پاسخ دهد.

 

شاخص‌ها چه می‌گویند؟

طبیعتا وقتی از یک کلیت به نام اروپا، یا غرب صحبت می‌کنیم، در آن کشورهای فقیر و غنی وجود دارد. بعضی از کشورهای اروپایی شاخص‌های بالاتر و برخی‌ها در رنکینگ‌های جهانی رتبه پایین‌تری دارند بنابراین در این گزارش می‌کوشیم به هر دو گروه از کشورهای ثروتمند و کمتر ثروتمند اروپایی بپردازیم. اما می‌توان نگاه ویژه‌تری هم داشت به کشوری‌های که علی عباسی رئیس جامعه مصطفی العالمیه به دلیل مشغله کاری در آنها زندگی کرده و یا کشورهایی که به آنها تردد دارد.

علی عباسی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ نماینده جامعه مصطفی العالمیه در کشورهای هلند، اتریش، آلمان، سوئد، نروژ و دانمارک بوده و از سال ۱۳۹۴ نیز نمایندگی این موسسه در کشورهای فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، سوئیس و بلژیک را عهده دار است. او از سال ۱۳۹۷ به ریاست این موسسه منصوب شده ولی ترجیح داده کسی را جای خود به اروپا اعزام نکند و خود با حفظ سمت نمایندگی کشورهای اروپایی را حفظ کند. 

سوابق مدیریتی علی عباسی در اروپا نشان می‌دهد که اتفاقا او با کشورهای ثروتمند و قدر اروپایی سروکار داشته بنابراین در این کشورها این تصور به او دست داده که سطح زندگی ۷۰ آنها از زندگی ایرانیان پایین‌تر است.

 

موسسه لگاتوم، به طور سالانه رتبه کشورهای مختلف جهان را از منظر امنیت، آزادی‌های فردی، دولت بدون فساد، سرمایه اجتماعی، محیط سرمایه گذاری، رقابت اقتصادی، دسترسی به بازار، برابری اقتصادی، مسکن، سلامت، آموزش و محیط طبیعی بررسی می‌کند. 

نتایج THE LEGATUM PROSPERITY INDEX™ 2019 نشان می‌دهد که ایران در سال ۲۰۱۹ در رتبه ۱۱۹ قرار دارد. نزدیک‌ترین کشور اروپایی به ایران کشور اوکراین است با رتبه ۹۶ و بعد از آن ترکیه با رتبه ۹۱. تنها کشور غیر اروپایی که رتبه تک رقمی دارد نیوزیلند است با رتبه ۷. مابقی رتبه‌های تک رقمی در اختیار کشورهای اروپایی و اتفاقا کشورهایی است که رئیس جامعه مصطفی العالمیه در آنها تردد دارد.

این گزارش نشان می‌دهد که برای یافتن کشورهای مشابه ایران به لحاظ سطح زندگی نه در اروپا و آمریکای شمالی و حتی منطقه خاورمیانه بلکه باید در میان کشورهای آفریقایی، آمریکای جنوبی و آسیای مرکزی بگردیم. رتبه ایران پایین‌تر از زامبیا، گینه استوایی، لائوس، نپال و تاجیکستان و بالاتر از کشورهایی همچون تانزانیا، جیبوتی، کامبوج، گینه نو، میانمار و گامبیا است.

 

اختلاف طبقاتی

یک احتمال این است که علی عباسی رئیس جامعه مصطفی العالمیه در کشورهای اروپایی با طبقه مسلمانان مهاجر و کم درآمد اروپایی سرو کار داشته و در ایران با افرادی از طبقه مرفه بیشتر در تماس بوده که به این جمع بندی رسیده است. اختلاف طبقاتی یکی از دلایلی است می‌تواند این احساس را در ناظران بین‌المللی ایجاد کند چراکه یک یا دو دهک اول ایران، به دلیل برخورداری از ثروت و رفاه، زندگی آنها از ۷۰ درصد اروپایی‌ها سطح بالاتری داشته باشد. به عبارت دیگر این ادعا می‌تواند اینگونه به واقعیت نزدیک‌تر باشد که «سطح زندگی ۷۰ درصد اروپایی‌ها از حدود ۲۰ درصد ایرانی‌ها پایین‌تر است.» از این منظر نگاهی به اختلاف طبقاتی در کشورهای مختلف و چگونگی توزیع ثروت نشان می‌دهد که چه اختلافی میان زندگی ایرانیان با زندگی ساکنان کشورهای اروپایی وجود دارد.

بر اساس برآوردهای اطلس جهانی  نرخ ضریب جینی در ایران براساس اطلاعات سال ۲۰۱۸ معادل ۳۸.۸ است. اینجا هرچه عدد بزرگتر است یعنی اختلاف طبقاتی بیشتر و هرچه عدد کوچکتر است یعنی اختلاف طبقاتی کمتر است. عدد صفر یعنی اختلاف طبقاتی وجود ندارد. حال ببینیم ضریب جینی در کشورهای اروپایی چند است. برای مشاهده عدد کشورهای اروپایی باید به ردیف‌های پایینی جدول نگاه کرد جایی که در انتهای لیست برمی‌خوریم به نام کشورهایی اروپایی با عددی کمتر از ۳۰ شامل کوزو، اسلواکی، سوئد، اوکراین، بلژیک، بلاروس، نروژ، مولداوی، آلمان، فنلاند و …

Embed link:

با این حساب عجیب نیست اگر بشنویم سطح زندگی ۷۰ درصد اروپایی‌ها از سطح زندگی یکی دو درصد مردم در نامیبیا و آفریقای جنوبی با اختلاف طبقاتی ۵۷ هم پایین‌تر است.

 

قدرت خرید

شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) مهم‌ترین شاخص اندازه‌گیری قدرت اقتصادی کشورها است. اما برای مقایسه توانایی اقتصادی در کشورهای مختلف می‌توان این شاخص را با احتساب ضریب برابری قدرت خرید (PPP) محاسبه کرد و اثر تفاوت قیمت و قدرت خرید مردم در کشورهای مختلف را در محاسبات در نظر گرفت. برای مقایسه منصفانه‌ و دقیق‌تر قدرت اقتصادی مردم هر کشور، می‌توان این عدد  را به جمعیت هم تقسیم کرد و سرانه تولید ناخالص داخلی بر اساس برابری قدرت خرید را معیار اندازه‌گیری قدرت اقتصادی مردم در کشورهای مختلف قرار داد. 

براساس آخرین آمارهای موجود در مرکز داده‌های بانک جهانی که دو سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۷ را دربرمی‌گیرد، کشورهای اروپایی بیشترین میزان تولید ناخالص داخلی را بر اساس برابری قدرت خرید دارند. 

با این حساب سهم هر ایرانی از اقتصاد کل کشور در سال ۲۰۱۷ میلادی حدود ۷ هزار دلار (به قیمت ثابت ۲۰۱۰) و با در نظر گرفتن برابری قدرت خرید حدود ۱۹ هزار دلار (به قیمت ثابت ۲۰۱۱) بوده است. اگر آن را با دیگر کشورها مقایسه کنیم خواهیم دید در بهترین حالت بیش از ۸۰ کشور، از جمله کشورهای اروپایی بالای ایران قرار گرفته‌اند و مردم‌شان به طور متوسط توانایی اقتصادی بیشتری نسبت به مردم ایران دارند. این البته آخرین آمار مربوط به دو سال پیش است، با توجه به سقوط قابل توجه اقتصاد ایران در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، جایگاه ایران احتمالا پایین‌تر از این آمده است.

EMBE link:

برای اینکه دید کاملی از وضعیت پیدا کنید، روی این آدرس کلیک کنید و در پایین نمودار رقم سرانه تولید ناخالص کشورهای مختلف را بر اساس برابری قدرت خرید ببینید.

ایران نه تنها با کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی و شرق آسیا مثل چین، هنگ کنگ و سنگاپور، ژاپن و کره جنوبی فاصله دارد بلکه در منطقه خاورمیانه نیز اوضاع به مراتب نامناسب تری در مقایسه با کشورهای قطر، کویت، امارات و عربستان دارد.

 

شاخص فلاکت

شاخص فلاکت از جمع نرخ تورم و نرخ بیکاری بدست می‌آید و بیانگر سطح زندگی مردم هر کشوری است.

براساس شاخص فلاکت، ایران بعد از ونزوئلا و آرژانتین بالاترین نرخ فلاکت در جهان را در سال ۲۰۱۸ به نام خود ثبت کرده است. نرخ فلاکت در ایران ۷۵.۷ است. در میان کشورهای اروپایی اوکراین با ۳۴.۳ نزدیکترین نرخ فلاکت را به ایران دارد حال آنکه تفاوت این دو بسیار زیاد است. بقیه کشورهای اروپایی کمترین نرخ فلاکت را در جهان دارند. نرخ فلاکت در اتریش ۳.۹ در سوئیس ۴.۲ و هلند ۴.۷ است.

برای محاسبه شاخص فلاکت روش‌های مختلفی وجود دارد، اما در این مورد سایت statista این رقم را حاصل جمع جبری نرخ بیکاری، تورم، نرخ سود بانکی منهای نرخ رشد اقتصادی محاسبه کرده است. 

 

جمع‌بندی

علی عباسی، رئیس جامعه المصطفی العالمیه مدعی شده: «۷۰ تا ۸۰ درصد مردم اروپا سطح زندگی پایین‌تری از مردم ایران دارند.» 

بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد که کشورهای اروپایی در تمام شاخص‌های امنیت انسانی اعم از امنیت، آزادی‌های فردی، دولت بدون فساد، سرمایه اجتماعی، محیط سرمایه‌گذاری، رقابت اقتصادی، دسترسی به بازار، برابری اقتصادی، مسکن، سلامت، آموزش و محیط طبیعی و همچنین دو شاخص عمده اختلاف طبقاتی و همچنین سرانه تولید ناخالص داخلی بر اساس برابری قدرت خرید که نشان از سطح زندگی مردم دارد، سطح بسیار بالاتری نسبت به ایران قرار دارند. شاخص فلاکت نیز دیگر شاخصی است که سطح زندگی مردم در هر کشوری را نشان می‌دهد. ایران بعد از ونزوئلا و آرژانتین بالاترین شاخص فلاکت در جهان را در سال ۲۰۱۸ به خود اختصاص داده است.

از این رو فکت نامه به ادعای علی عباسی، رئیس جامعه مصطفی العالمیه مبنی بر اینکه «۷۰ تا ۸۰ درصد مردم اروپا سطح زندگی پایین‌تری از مردم ایران دارند.» نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.