شبکههای اجتماعی
تلگرام، توییتر، اینستاگرام، فیسبوک،...
ویدیوی دور ریختن میوههای ایران در عراق به تشویق عربستان
نادرست
اخیرا فیلمی از دور ریختن میوهها در شبکههای اجتماعی منتشر شده است. در توضیحات این فیلم ادعا شده:
«عربستان به وهابیهای عراق پول میده تا بازار میوه ایران رو خالی کنن. اونا حتی میوهها رو به گاو و گوسفند هم نمیدن میگن نجسه و میریزن بیابون و فقط هدفشون خراب کردن ایرانه آخر فیلم که چطوری یه عرب با تمسخر میوههارو میریزه زمین همون که اینجا خیلیها دیگه نمیتونن بخرن اینو انقدر بفرستین تا به دست همه برسه».
جستوجوها نشان میدهد این فیلم پیشتر در زمستان گذشته در شبکههای اجتماعی منتشر و دست به دست شده است، چنانکه روزنامه گسترش تجارت ۲۳ بهمنماه در اینباره گزارشی منتشر کرد و به نقل از یحیی آلاسحاق، رییس اتاق بازرگانی ایران و عراق نوشت: «ممکن است میوه و سبزیجات ایرانی در نوسانات تصمیمگیریهای مسئولان گمرکات عراقی قرار گیرد، مانند ورود چند محصولی که قبلا ممنوع شده بود. اما اینکه به دلیل نجس بودن محصولات را نابود کنند و از بین ببرند، اصلا درست نیست». آلاسحاق البته به این نکته هم اشاره کرده بود که «برخی سوءاستفادهها و تصمیمات منطقهای نیز در برخی مرزهای عراق وجود دارد».
همچنین ابراهیم رضازاده، دبیر میز عراق در سازمان توسعه تجارت و رایزن بازرگانی پیشین ایران در عراق هم به روزنامه گسترش تجارت گفته: «دلیل انهدام سیب ایرانی نیز در سایت گمرک عراق، نامه رسمی وزارت کشاورزی عراق مبنی بر آلودگی به حشرات قارچسنگی عنوان شده است».
در ویدیو تاریخ و محل دور ریختن میوهها مشخص نیست. صدای غالب موسیقی غمگینی است که از موبایل دیگری که دست تصویربردار است، پخش میشود. با این حال صدای محیط و افراد هر چند به زحمت زیر موسیقی شنیده میشود. مشخص است افراد به زبان عربی صحبت میکنند. در اواخر فیلم صدای کسی میگوید: «حسبنا الله نعم الوکیل». این آیهای از قرآن است که معمولا موقع ترس و اضطراب و اندوه گفته میشود.
یکی از آنها به سر خود میزند و جعبههای میوه را روی سر خود واژگون میکند. برخلاف ادعای مطرح شده هیچ نشانهای از تمسخر، مانند صدای خنده دیگر افراد شنیده نمیشود. این رفتار بیشتر شبیه رفتار کسی است که زیان دیده، تا فردی که در حال دور ریختن چیزی است که فکر میکند نجس است یا کسی که در حال مسخرهبازی است.
از بین بردن و دور ریختن برخی کالاهای وارداتی میوه و لبنیات و برخی مواد بهداشتی در گمرک غیرعادی نیست. گزارشهای مشابهی وجود دارد که نشان میدهد به دنبال به وجود آمدن مشکلات گمرکی، احتمال از بین رفتن میوه و مواد غذایی موجب بیم بازرگانان شده است. به عنوان نمونه در یکی از گزارشهای شهروندی منوتو در ۲۴ مهر ۱۳۹۶ بازرگانان نگران خراب شدن میوهها به دنبال بسته شدن مرز اقلیم کردستان هستند. یا در گزارش دیگری که در شهریور ۱۳۹۴ منتشر شده رسانههای ایرانی خبر دادهاند به دلیل تاخیر در خروج مواد لبنی و کاهش تاریخ مصرف محصولات، ماموران اداره نظارت عراق محصولات وارد شده را از بین بردهاند.
با این اوصاف و با در نظر گرفتن ممنوعیتهای فصلی و مقطعی واردات میوه از سوی عراق به وجود آمدن چنین اتفاقاتی غیر طبیعی نیست؛ به خصوص اینکه گفته میشود، «ناآگاهی تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی از قوانین گمرک ایران و عراق همیشه مایه گرفتاری ضرر و زیان و مسبب مشکلات فراوانی برای آنها و ترخیصکاران ایرانی و عراقی میشود. صادرکنندگان و تولیدکنندگان و شرکتهای ایرانی به علت ناآشنایی با قوانین گمرکی عراق و خصوصا قوانین جدیدی که در سالهای اخیر در گمرک عراق به اجرا در میآید، بیش از ۸۰ تا ۹۰درصد آنها کالاهایشان در گمرک عراق دچار مشکل میشوند و عموما با بار از مرز برگشت میخورند».
جستوجوی اخبار نشان میدهد که رسانههای ایران اول بهمن ۱۳۹۶ از ایجاد مشکل برای کامیونهای ترانزیتی حامل بار میوه در مرزهای شلمچه خبر دادند:
«بیش از ۸۰ کامیون ترانزیتی حامل بار سیب درختی به مدت چهار روز است به دلیل پایان یافتن مهلت اعتبار ثبت سفارش کالا از سوی طرف عراقی در مرز شلمچه متوقف شدهاند که احتمال فاسد شدن بار این کامیونها وجود دارد».
مدیر مرز تجاری شلمچه در آن زمان گفته بود: «صادرات سیب ایرانی به عراق ممنوع است، طرف عراقی واردات سیب درختی ایرانی را نمیپذیرد و تاکنون صادرات سیب ایرانی انجام نشده».
با مرور اخبار و گزارشها میتوان به موارد دیگری برخورد که نشان از ممنوعیتهای مقطعی محصولات کشاورزی به عراق دارد.
با این اوصاف به نظر میرسد ویدیوی پخش شده در شبکههای اجتماعی ارتباطی با «وهابیهای عراق» و «نجس بودن یا نبودن» میوهها نیست و توضیحات همراه ویدیو یاد شده، نادرست است.