آیا علی عبده در مرگ غلامرضا تختی نقش داشته است؟

یکی از کابران فکت‌نامه با ارسال تصویری از یک بریده روزنامه از ما خواسته تا صحت داستان نقش داشتن علی عبده مالک سابق پرسپولیس در قتل غلامرضا تختی را بررسی کنیم.

این مطلب را برخی سایت‌های ورزشی منتشرکردند. سایت کاپ در سال ۱۳۹۴ تصویر نیمه‌ای از روزنامه را منتشر کرد و نوشت که رد پای رییس سابق باشگاه پرسپولیس در قتل تختی به چشم می‌خورد. نکته جالب گزارش کاپ  وجود «...»‌هایی است که به دلیل چاپ نیمی از تصویر، باعث شده تا ماجرا مرموزتر به نظر برسد.

«سازمان مجاهدان راه حق در صبح امروز در تماس با روزنامه اطلاعات فاش کرد که جهان پهلوان تختی (...) رسیده است. سازمان مجاهدان راه حق با کشف اصرار تازه ای در مورد مرگ تختی اعلام داشت: که در قتل تختی، علی عبده رییس باشگاه پرسپولیس و (...) همکاری نزدیک داشته اند. سازمان مجاهدان راه حق اعلام کرد: که به زودی اسناد (...)»

فکت‌نامه اما با یک جست‌وجوی سردستی متوجه شد که نسخه کامل این تصویر در سایت پارسینه منتشر شده است. در این تصویر نه‌تنها «...»ها پر شده‌اند.

ماجرا چیست؟

داستان درگذشت غلامرضا تختی ماجرای پیچیده‌ای است. گزارش لحظه به لحظه مرگ تختی را محمد بلوری روزنامه‌نگار نوشته، از دل این گزارش نشانه‌ای از اتفاق مشکوکی به چشم نمی‌آورد، جز مشاجره احتمالی او با همسرش و اوقات‌تلخی‌اش در روز مرگ.

با این حال طبق گزارش، شواهدی هست که نشان می‌دهد او خودکشی کرده.مثلا گزارش پزشکی قانونی، بیاینیه جبهه ملی در آن زمان، یا طرح جزییات خودکشی او از سوی دوستان نزدیک او این موضوع را تایید می‌کنند، اما در عین حال تردیدهایی در این باره مطرح شده‌اند.

بسیاری با تردید به خودکشی تختی نگاه کرده‌اند. این جمله منسوب به جلال آل احمد مربوط به آن زمان است: «از آن همه جماعت هیچ کس حتی برای یک لحظه به احتمال خودکشی فکر نمی‌کرد. آخر جهان پهلوان باشی و در بودن خودت جبران کرده باشی نبودن‌های فردی و اجتماعی دیگران را و آن وقت خودکشی کنی؟ این قهرمان که خاک «خانی‌آباد نو» را خورده بود هرگز به ناامیدی نمی‌اندیشید؛ آخر امید یک ملت بود، ملت ایران... او مبنا و معنی آزادگی و بزرگی است».

در آن زمان یک باور عمومی ایجاد شده بود که تختی را ساواک کشته است. با گذشت ۵۰ سال، هنوز هم این تئوری (قتل تختی) یک تئوری مطرح است، چنانکه انتشار این تصویر در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که داستان «قتل تختی» هنوز یک قصه جذاب است.

 

علی عبده و ارتباط او با تختی

اول باید ببینیم علی عبده کیست؟ علی عبده بنیانگذار باشگاه پرسپولیس است. پدر او شیح محمدتقی عبده، قاضی و رییس دادگاه انتظامی قضات در زمان رضاشاه است. خانواده او اغلب از کارگزاران عصر پهلوی بودند، او در سال ۱۳۲۸ برای تحصیلات به آمریکا رفت و در آنجا تبدیل به یک مشت‌زن حرفه‌ای و بعد مدیر ورزشی شد. عبده در سال ۱۳۳۹ به ایران بازگشت و باشگاه پرسپولیس را در سال ۱۳۴۲ تاسیس کرد. در زمان کوتاهی این باشگاه تبدیل به یکی از محبوب‌ترین باشگاه‌های فوتبال در ایران تبدیل شد.

مطالب متنوعی درباره علی عبده و فعالیت‌های او پیش از انقلاب در سایت «جام تخت جمشید» وجود دارد، اما هیچ مطلبی درباره ارتباط احتمالی او با تختی وجود ندارد. در میان مطالبی که درباره او گفته شده هیچ نشانه‌ای از فعالیت‌های سیاسی یا امنیتی به چشم نمی‌خورد.

ما هرچه جست‌وجو کردیم، چیزی جز همین بریده روزنامه پیدا نکردیم که در آن اسم تختی و عبده کنار هم آمده است. در این بریده نیز گفته شده «مجاهدان راه حق» مدارک و اسنادی دارند که به زودی منتشر می‌کنند. اما نه بعد از انتشار این خبر در روزنامه و نه قبل از آن هیچ مدرک دیگری نیست که ثابت کند رابطه‌ای -چه شخصی چه سیاسی- میان این دو وجود داشته است.

دو سال پیش مجله دنیای فوتبال در ویژه‌نامه‌ای که به عبده و حواشی و رمز و رازهای زیاد زندگی او پرداخت.  در میان سوال‌های زیادی که عبده می‌توانست پیش از مرگ جواب بدهد، به ارتباط او با قتل تختی هم اشاره شده که احتمالا منبع این اشاره همین بریده روزنامه‌ای است که کمی قبل‌تر تصویر آن در فضای مجازی چاپ و منتشر شده بود.

 

مجاهدان راه حق که بودند

کل ماجرای این گزارش ادعای یک گروه سیاسی در اوایل انقلاب است که وعده داده مدارک و اسنادی را به زودی در این باره منتشر کند که هیچ وقت این مدارک منتشر نشد.

در جست‌وجویی سردستی، مطلب مستقلی درباره سازمان «مجاهدان راه حق» پیدا نکردیم، اما طبق برخی گزارش‌ها این سازمان یکی از گروه‌های موتلفه است که در انتخابات مجلس اول از نامزدهای معرفی شده از سوی حزب جمهوری اسلامی حمایت می‌کرده. تصویر صفحه ۶ روزنامه انقلاب اسلامی، (مورخ ۷ مرداد ۱۳۵۸) هم نشان می‌دهد، مجاهدان راه حق در انتخابات مجلس خبرگان در مرداد ۱۳۵۸، به طور مطلق از روحانیون حزب جمهوری اسلامی حمایت کرده است.

بر اساس اطلاعات موجود، سازمان مجاهدان راه حق هیچگاه چیزی را فاش نکرده بلکه تنها در حد یک ادعای بدون سند و مدرک مدعی شده قاتل تختی علی عبده بوده است. نکته جالب آنکه این خبر از سوی روزنامه‌های ایرانی در سال ۱۳۵۸، در حد یک باکس خبری در صفحه‌ای از روزنامه‌ اطلاعات (احتمالا در سال ۱۳۵۸) بوده، وگرنه چاپ چنین مطلبی در صفحه اول روزنامه‌های پرتیراژ ایران در سال ۱۳۵۸، حتما تا به امروز عنوان یک سند تاریخی ثبت شده بود که جست‌وجوهای ما چنین چیزی را نشان نمی‌دهد.

از سوی دیگر باید توجه داشت مجاهدان راه حق به عنوان یک تشکیلات نزدیک به حزب جمهوری اسلامی، ادعایی کرده که بعدا حتی خود آن را پیگیری نکرده است. با توجه به نزدیکی این سازمان به گروه‌هایی که قدرت را بعد از سال ۱۳۵۸ در ایران در اختیار گرفتند، بعید است سازمان مجاهدان راه حق، فرصت کافی برای افشای سندی که مدعی بوده را نداشته باشد.

 

نتیجه‌گیری

در جواب کاربران عزیز باید عرض کنیم، بریده روزنامه صحت دارد، اما به چند دلیل ادعای مطرح شده درباره ارتباط قتل غلامرضا تختی توسط علی عبده، نمی‌تواند درست باشد.

اول، داستان درگذشت غلامرضا تختی داستان پیچیده‌ای است. شواهدی هست که نشان می‌دهند تختی به دست خود به زندگی‌اش پایان داده، اما بسیاری باور دارند که تختی به قتل رسیده، اما تاکنون سند قابل ملاحظه‌ای در این باره منتشر نشده است.

دوم، به جز این خبر، تا کنون در هیچ منبع معتبری به ارتباط درگذشت تختی با علی عبده اشاره‌ نشده‌ است.

سوم، منبع خبر ادعای بدون سند یک سازمان سیاسی نزدیک به جزب جمهوری اسلامی است که وعده انتشار اسناد ادعای خود را داده، اما به رغم آنکه فرصت و امکان انتشار سند را داشته، تا الان این کار را نکرده‌اند.

چهارم، این مطلب در یک باکس خبری در روزنامه اطلاعات به نقل از تماس تلفنی به چاپ رسیده است. قاعدتا در صورتی که این خبر در صورت اعتبار، می‌توانست تیتر یک روزنامه‌های پرتیراژ آن زمان باشد که این گونه نبوده است.

با این اوصاف نشانه‌ها حاکی از آنند که مالک سابق باشگاه پرسپولیس نقشی در مرگ تختی نداشته است و چنین ادعایی بی‌اساس و نادرست است.

https://www.sharethefacts.co/share/9ab6289c-9fac-4598-b2b0-35098028e234