برو به محتوای اصلی
  • فکت‌نامه چیست؟
  • روش کار ما
English
پادکست
جستجو
خانهگزارش‌هاگزارش

علی کرمی و نظریه گسترش «بی دینی» از طریق «سیستم تنفسی»

گزارش

زمان خواندن: ۱۵ دقیقه

علی کرمی متولد ۱۳۳۶ از مروجان نوظهور نظریه‌های توطئه در ایران است که در دانشگاه بقیه‌الله وابسته به سپاه پاسداران تدریس می‌کند. او معتقد است آمریکا با سمی کردن آب زمزم یا ساختن ویروس‌های محرک «بی‌دینی» در کار مبارزه بیولوژیک با مسلمانان است، و در مورد کوچک شدن آلت تناسلی مردان یا «دخترزا» شدن زنان درنتیجه روش زندگی غربی هشدار می‌دهد.

آقای کرمی در سایت شخصی خود و رسانه‌های ایران، از عناوینی همچون «استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله»، «عضو هیات علمی مرکز تحقیقات بیولوژی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله»، «مسئول پدافند غیرعامل دانشگاه بقیه‌الله»، «سردبیر فصلنامه گزارش‌های زیست فناوری کاربردی»، «موسس بنیاد ملی سبک زندگی سالم» و «سردبیر فصلنامه انجمن علمی پدافند غیر عامل» استفاده می‌کند. در سایت آقای کرمی، وی همچنین «متخصص بیوتکنولوژی پزشکی»، «فوق تخصص مهندسی ژنتیک»‌ ، «فارغ التحصیل Ph.D از دانشکده پزشکی دانشگاه کپنهاگ دانمارک» و «فوق تخصص زیست مولکولی و مهندسی ژنتیک از آمریکا» معرفی شده است. او فهرستی از مقالاتش را در وب‌سایتی شخصی‌ به نام «پایگاه اطلاع رسانی پروفسور علی کرمی» منتشر کرده و به صفحه‌ای که خود در پایگاه آزاد سیلیویکا ساخته لینک داده، که یک پایگاه اینترنتی خصوصی برای انتشار مجموعه مقالات کنفرانس‌های داخل ایران است. 

 

با جست‌وجوی نام علی کرمی در سامانه علم‌سنجی اعضای هیات‌ علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، اثری از مقاله ای که به نام او در یک نشریه معتبر منتشر شده باشد به چشم نمی‌خورد. با وجود این، آقای کرمی ادعا می‌کند: «به صدها کنگره و کنفرانس بین‌المللی درباره بیوتروریسم دعوت می‌شود»، چون «‌هم در عرصه نظری و هم در عرصه عملی درباره بیوتروریسم حرف برای گفتن دارد»‌ . کرمی به تعریف های متوالی از خود در سخنرانی‌هایش شهرت دارد و مکررا از داشتن «‌چهل سال»‌  تجربه علمی یا «‌دکتر»‌  خطاب شدن خود از سوی بقیه سخن می‌گوید. او با ذکر اینکه در شبکه‌های اجتماعی «‌هزاران نفر طرفدار دارد»‌ ، این حضور را الگویی برای «‌بچه مسلمان‌ها»‌  به منظور «‌اِشغال دنیا»‌ در فضای مجازی می‌داند.

 

تلاش او برای جلب توجه مخاطبان به میزانی است که در برنامه‌ای تلویزیونی در ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ که در آن بینندگان می‌توانند به مهمانان برنامه رای بدهند، با چنین ادبیاتی خواستار رای دادن مردم به نظرات خود می‌شود: «‌مردم می‌خواهم بترکانید در این برنامه! من می‌خواهم بالای ۹۸ درصد رای بیاورم.... مردم به خدا، شما مگر به من این‌قدر ایمیل نزدید، پیامک نزدید که دکتر کرمی، چرا نمی‌روید در صدا و سیما صحبت کنید، ما پشتت هستیم؟ الان شما پشت من هستید؟... الان نشان بده پشتم هستی یا نیستی! من ۹۹ درصد می‌خواهم.»‌ همزمان، مجری تلویزیون هم برای کمک به آقای کرمی، بینندگان برنامه را چنین خطاب می‌کند: «‌همین الان همکاری کنید. گزینه ۱: همراهی کردن بحث ما با دکتر کرمی. گزینه ۲: اگر نمی‌خواهید همراهی کنید... این گزینه‌ها در اپلیکیشن پلاسما است که، بچه‌ها برنامه های بسیار جالبی را در آن گذاشته‌اند، مسابقه و غیره و غیره. و اینکه امشب پنج برنده یک میلیونی و یک برنده ۱۰ میلیونی داریم. خانم‌های خانه دار!»‌ 

 

«پنتاگون آب زمزم را آلوده کرده»‌ 

موضوع اصلی سخنرانی‌های علی کرمی، هشدار در مورد «‌بیوتروریسم»‌  یا انتشار عمدی باکتری‌ها، ویروس‌ها یا سموم‌ علیه جمعیت های مشخص است. او در توضیح اهمیت بیوتروریسم، در مصاحبه‌ای با شماره شهریور و مهر ۱۳۹۴ مجله «‌موعود»‌ می‌گوید: «‌طی سال‌های گذشته، همۀ رؤسای جمهور آمریکای لاتین سرطان گرفتند... تروریسم بیولوژیک متاسفانه در حال تبدیل شدن به یک تهدید جدی علیه کشورهای مختلف، از جمله ایران است... اخباری هست که منافقان دوره‌های آموزشی استفاده از سلاح‌های بیولوژیک را در اردن دیده‌اند که چطور به مسئولان نزدیک شوند و در لحظه‌ای که حواسشان پرت شد، او را آلوده کنند. البته ما هم آموزش‌های متقابل را به محافظان شخصیت‌ها داده ایم.»‌ کرمی در عین حال توضیح بیشتری نمی‌دهد که چگونه از مبتلا شدن افرادی مانند هوگو چاوز و فیدل کاسترو، سرطان گرفتن «همۀ رؤسای جمهور آمریکای لاتین»‌ را نتیجه گرفته است.

این سخنران در ۲۳ بهمن ۱۳۹۵ در «همایش پدافند غیرعامل»‌  در مشهد مدعی می‌شود که «صهیونیست‌ها»‌ سعی دارند «مردم را بیمار کنند تا بیمارستان‌ها شلوغ شود و سیستم بهداشت و درمان کشور درگیر شود تا مردم دیگر حوصله کارهای جدی را نداشته باشند»‌. او ادامه می‌دهد: «آلوده کردن منابع دارو، کشاورزی و دامپروری پرونده‌هایی است که برای تغییر رفتار در مراکز حساس نظام در دستور کار دشمنان است.»‌  به علاوه، در سخنرانی دیگری در ۱۱ مرداد ۱۳۹۵ ادعا می‌کند «صدها سند»‌  در مورد اقدامات دشمنان برای ترور بیولوژیک دارد، اگرچه می‌افزاید: «از من می‌پرسند که می‌توان این موضوع را اثبات کرد؟ ثابت کردن آن بسیار سخت است...اینها جنگ نرم است و نوظهورند و خاص مسلمانان است.»‌ 

یکی از جنجالی‌ترین اظهارات این مدرس دانشگاه بقیه‌الله، که آن را در سخنرانی‌های مختلف تکرار کرده، ادعای سمی بودن آبی که حجاج می‌نوشند و مشخصا آب زمزم است. او در نشستی که خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، در ۱۱ مرداد ۱۳۹۵ ترتیب داده‌ می‌گوید: «آبی که مردم در مکه و مدینه می‌نوشند آلوده به آرسنیک است. چندین سال پیش، دوستان در هلال‌احمر این موضوع را به من گفتند، اما در ادامه، سفارش کردند که چنین چیزی را در مجامع عمومی بیان نکنم!»‌. در همین نشست، نادر طالب‌زاده از دیگر مروجان نظریه‌های توطئه در ایران با «آلوده به نیترات»‌  دانستن آب زمزم تاکید‌ می‌کند: «این طراحی متعلق به پنتاگون است و این شور معنوی که انقلاب اسلامی به وجود آورده را‌ می‌خواهند مهار کنند... عقبه آن نیت و تلاش آمریکا و اسرائیل است که دولت سعودی به آن عمل کرده»‌. علی کرمی هم با تایید اظهارات او‌ می‌افزاید: «دکتر به نقاط خوبی اشاره کردند و من باید بگویم که پنتاگون برای این ماجرا برنامه مفصلی دارد که بخش‌هایی از آنها فاش شده است. به مکه آمدند تا جمع مسلمانان تمام دنیا را آلوده کنند.»‌  او همزمان گلایه می‌کند که: «می‌گویند شومن وحشت شده‌ای! نمی‌گذارند واقعیت‌ها را بیان کنم.»‌ 

در واکنش به ادعای تایید آلودگی آب زمزم از سوی هلال احمر، در ۱۵ مرداد ۱۳۹۶ پیرحسین کولیوند، معاون حج و عمره مرکز پزشکی هلال احمر اعلام می‌کند: «ما در سه نوبت آب زمزم توزیعی در مدینه و مکه را به ایران بردیم و در آزمایشگاه تخصصی و مرجع سلامت آب که مربوط به سازمان آب است ارائه دادیم. آنها هم مرتب نمونه‌ها را آزمایش کردند. فلزات سنگین موجود در آب زمزم کمتر از حد مجاز است و از آب تهران سالم‌تر است»‌. در نتیجه، کرمی از ادعای خود عقب می‌نشیند و در ۲۶ مرداد ۱۳۹۶ در کانال تلگرامی «بنیاد ملی سبک زندگی سالم»‌  می‌نویسد: «‌اسناد ارائه شده درباره آلودگی آب زمزم متعلق به ۱۰ سال پیش بوده و مستند و آن تاریخ کاملا علمی بوده است... ولی مربوط به امسال نیست. در حال حاضر موضوع سلامت آب زمزم با آزمایشات صورت گرفته که ما نیز امروز از نتایج آزمایش مطلع شدیم تایید شده و مشکلی ندارد.»‌  او روشن نمی‌کند که «‌برنامه مفصل پنتاگون»‌ برای آلوده کردن آب زمزم، دقیقا از چه زمان و به چه علت متوقف شده است.

 

«از کرونا نترسید، فرافکنی رسانه‌های غربی است»‌ 

یکی دیگر از ادعاهای جنجالی علی کرمی، ادعای تولید سلاح‌هایی بیولوژیک در آمریکاست که فقط نژادهای خاصی را بیمار می‌کنند و با بقیه نژادها کاری ندارند. به عنوان نمونه، در ۲۷ مرداد ۱۳۹۵ می‌گوید: «‌الآن سلاح‌هایی درست کرده‌اند بر اساس ژنتیک. با سنتز ژن‌ نژادهای مختلف می‌توانند عاملی را ایجاد کنند که یک قوم را بکشد اما روی قوم دیگری تأثیر نداشته باشد. مثلاً ویروس پخش می‌شود، وارد بدن اعراب و اسرائیلی‌ها می‌شود. فلسطینی‌ها را می‌کشد ولی اسرائیلی‌ها سالم می‌مانند.»‌ 

او در همین ارتباط، تحقیقی دانشگاهی در آمریکا روی  مجموعه دستورالعمل های ژنتیکی یا «‌ژنوم»‌  ایرانی‌ها را نوعی توطئه امنیتی می‌داند و از جمله در ۱۱ مرداد ۱۳۹۵ هشدار می‌دهد: «‌پروژه ژنوم ایرانی از سوی دانشگاه استنفورد انجام شده است... حق ندارد یک کشور خارجی به ژنوم کشور ما را داشته باشد.»‌  این مدرس دانشگاه بقیه‌الله، سپس اعلام می‌کند که موفق به حساس کردن دستگاه‌های اطلاعاتی به این پژوهش  شده است: «‌چرا دانشگاه استنفورد؟ چون سه ایرانی در آن دانشگاه هستند و هیچ‌کس هم صدایش درنیامد. هزینه آن هم از سوی یک شرکت بهایی پرداخت شده است. خدا را شکر آن قدر سر و صدا کردم تا بالاخره در دستور کار سپاه و وزارت اطلاعات قرار گرفت.»‌  

کرمی در گفتگویی با شبکه افق سیما در ۲۰ اسفند ۱۳۹۸ تاکید دارد: «‌الان ژنوم ما در اختیار آمریکا و رژیم صهیونیستی است... پروتئین‌های ما در اختیار آنهاست... می‌توانند ویروس‌های اختصاصی بسازند.»‌ او سپس بر مبنای تئوری خود، گسترش کرونا در ایران را توطئه آمریکا می‌داند: «‌چرا در یک خانواده یک نفر کرونا گرفته و دومی نگرفته است؟ این نشان می‌دهد که می‌توانیم ما رسپتوری [گیرنده‌ای] را طراحی کنیم که ویروس برود و فقط به آن بچسبد...ژنوم ما در اختیار آمریکایی هاست.»‌  آقای کرمی در قسمتی دیگر از مصاحبه‌اش، که در زمانی انجام شده که ایران دومین کشور پرتلفات دنیا بر اثر کروناست، می‌گوید: «‌آمریکایی‌ها یک سال قبل واکسن این ویروس را ساخته‌اند. برای همین است که کیس‌های [موارد ابتلای] آمریکایی‌ها کم است و به ارتشی هایشان واکسن زده‌اند. ولی کشور ما الان غافلگیر شده است.»‌ 

آیت‌ الله خامنه‌ای با اشاره‌ای غیرمستقیم به همین تئوری، در سوم فروردین ۱۳۹۹ اعلام می‌کند: «‌شما آمریکایی‌ها متّهمید به اینکه این ویروس را شما تولید کرده‌اید؛ [هرچند] من نمی‌دانم چقدر این اتّهام حقیقی است... گفته می‌شود که با استفاده‌ از آشنایی‌های ژنتیک ایرانی که از وسایل مختلفی به دست آورده‌اند، یک بخشی [از ویروس] را بالخصوص برای ایران درست کرده‌اند.»‌  

به هر ترتیب، بعد از شیوع کرونا در ایالات‌متحده و رکوردشکنی آن کشور در آمار تلفات، علی کرمی و کسانی که تئوری او را جدی گرفته بودند توضیح بیشتری در مورد ادعای طراحی ویروس کرونا در آمریکا برای بیمار کردن ایرانی‌ها نمی‌دهند. همان طور که آقای کرمی، راجع به صحبت های به کلی متفاوت خود در گذشته در مورد بی اهمیت بودن بودن کرونا نیز توضیحی نمی‌دهد. صحبت هایی از قبیل گفتگوی شش اسفند ۱۳۹۸ او با خبرگزاری تسنیم با این مضمون که: «‌از این فرافکنی که برخی رسانه‌های غربی به‌خصوص در فضای مجازی ایجاد کرده‌اند، نگران هستم... کرونا اصلاً در مقایسه با آنفلوانزای تیپ A و H1N1 که ۱۲۰ نفر فوتی در پاییز سال گذشته در ایران داشته، مرگ‌ومیرش بالا نیست؛ درست است که میزان سرایتش بالا است اما این هیاهو و هراس ایجادشده در جامعه تعجب‌برانگیز است.»‌ 

کرمی در ادامه گفتگو، که در خبرگزاری وابسته به سپاه با تیتر «‌واکنش پروفسور کرمی به دروغ‌پراکنی برخی رسانه‌ها برای القای ترس از کرونا»‌  منتشر شده بود، می‌گفت: «‌بنده اپیدمی‌های زیادی در دنیا در ۴۰ سال سابقه علمی خودم دیده‌ام و این کار هراس‌افکنی رسانه‌ای است... توصیه اول من این است که مردم نترسند.»‌ 

 

«سازمانی به ما بودجه بدهد تا این دعوا را جمع کنیم»‌ 

بخش مهمی از فعالیت های علی کرمی، به مقابله با فرآورده های کشاورزی «‌تراریخته»‌  یا محصولات «‌اصلاح شده ژنتیکی»‌  اختصاص دارد. البته در سراسر دنیا و از جمله ایران، بحث های علمی داغی میان موافقان و مخالفان محصولات تراریخته در جریان است. ولی بسیاری از مطالبی که آقای کرمی در مخالفت با این محصولات عنوان می‌کند، همچون دیدگاه های او در خصوص اغلب موضوعات دیگر، بر ادعاهای جنجالی در مورد جنگ بیولوژیک متمرکز هستند.

مثلا او در ۱۱ مرداد ۹۵، در نشستی تحت عنوان «‌تهدیدات نوین علیه مسلمانان»‌  هشدار می‌دهد که دشمنان برای تضعیف «‌ایمان»‌  و «‌شهادت طلبی»‌  در میان مسلمانان، «‌به دنبال آلوده کردن مواد غذایی»‌  آنها هستند. او به عنوان نمونه مدعی آلوده کردن عمدی آب زمزم می‌شود و می‌افزاید: «‌مساله دیگر، موضوع محصولات غذایی تراریخته است که خوشبختانه مسئولان نسبت به آن اخطار داده اند. دشمنان دارند مسلمانان را به یک نوع بیماری خاص مبتلا می‌کنند که از دین خود بگذرند.»‌ 

این مدرس دانشگاه بقیه‌الله در مصاحبه ای با تسنیم در ۲۶ بهمن ۱۳۹۴ مدعی می‌شود که آمریکا از طریق محصولات تراریخته به دنبال «‌وابسته کردن مردم به کمپانی‌های ابرقدرت جهانی»‌  است و می‌گوید این کار در راستای طرح هنری کیسینجر وزیر امور خارجه اسبق آمریکا برای «‌کنترل و کاهش جمعیت جهان و در نهایت کنترل جهان»‌  صورت می‌گیرد. او در همین مصاحبه می‌افزاید: «‌پروژه ای تعریف کرده‌اند که قصد دارند به روش بیولوژیک اعتقادات دینی مسلمانان را هدف قرار دهند و در واقع آنها را غیرمذهبی کنند؛ یعنی ایمان قوی مذهبی را سست کنند و فرد لائیک شود.»‌ 

علی کرمی می‌گوید: «این پروژه معروف به Fun Vax  یا واکسن ضد بنیادگرایی، پروژه بزرگ پنتاگون یا وزارت دفاع آمریکاست. ما سال‌ها روی آن کار کرده ایم و کار می‌کنیم، که آیا این یک شایعه است یا واقعیت»‌ . هرچند با وجود تاکید خود بر اینکه هنوز نمی‌داند موضوع شایعه است یا نه اعلام می‌کند: «در این طرح  هدف این است که ویروسی با روش مهندسی ژنتیک یا تراریخته طراحی کنند که وارد بدن مسلمانان شود و سبب تغییراتی در فرایندهای مغزی گردد، که نتیجه آن تغییر احساسات و انگیزه‌ها و در نتیجه سستی ایمانِ مسلمانان مؤمن و جوانان مجاهد است، که در واقع ارزش‌های غربی را بپذیرند.»‌ 

او البته در مصاحبه دیگری با شماره شهریور و مهر ۹۴ مجله «‌موعود»‌ ، راه ورود ویروس «‌ضدبنیادگرایی»‌  به بدن را به جای غذا، «‌هوا»‌ می‌داند: «‌پروژۀ عظیمی را پنتاگون، چهار سال است که در دستور کار خود وارد کرده است... با پروژه Fun Vax قرار است عامل بیولوژیکی ای ساخته شود که روی دین و ایمان مردم اثر بگذارد و به تعبیری حسّ بنیادگرایی را از آنها بگیرد... این ویروس از طریق هوا وارد بدن و سپس وارد مغز شده و سیستم دوپامینی مغز را به هم می‌ریزد.»‌ 

کرمی در ادامه، با ادعای اینکه آمریکایی‌ها «‌معتقدند حداقل ۴۰ درصد مردم را می‌توان از این طریق تغییر داد»‌ تعریف می‌کند: «‌ویروسی سنتز شده... که از طریق سیستم تنفسی وارد شده و با تکثیر در بدن افراد مسلمان بنیادگرا و ایجاد تغییراتی در هورمون های مغزی و رفتار و کنش فرد، سبب کاهش نیاز به گرایش های دینی شده و در نهایت، فرد را به بی دینی و سستی ایمان مبتلا می‌کند.»‌ 

آقای کرمی در یک برنامه تلویزیونی در ۱۱ اسفند ۱۳۹۸ در توضیح رابطه مواد غذایی با «‌غیرت»‌  افراد، به تاثیر ذرات پلاستیک در غذا می‌پردازد: «‌این پلاستیک‌ها زمانی که وارد بدن مادر ، وارد بدن پدر می‌شود، وارد بدن بچه‌ها می‌شود، آلت‌های بچه های پسر روز به روز کوچک‌تر می‌شود. دخترزایی در غرب روز به روز بیشتر می‌شود. قیافه دخترها دارد شبیه پسرها می‌شود و قیافه پسرها شبیه دختر. غیرت دارد از بین می‌رود، یا خیلی از ارزش‌های ما دارد از بین می‌رود.»‌  او در ادامه تاکید می‌کند: «‌من می‌دانم و این را از روی عِلمم دارم می‌گویم که محصولات تراریخته هم شما را دچار تغییر رفتار می‌کند.»‌ 

این چهره رسانه‌ای از سوی دیگر، هر از گاه مدعی می‌شود که به خاطر دیدگاه‌هایش در مورد محصولات تراریخته مورد تهدید قرار گرفته است. تا جایی که به عنوان نمونه، پس از مصاحبه‌ای با تسنیم، این خبرگزاری از قول او می‌نویسد: «‌پس از انتشار بخش اول مصاحبه ایشان... مطلع شدیم که وی را مستقیماً تهدید به مرگ کرده‌اند. البته با این زبان که: آقای دکتر! روی صحبت‌های شما حساس شده‌اند! مافیای واردکننده فلان محصول تراریخته، برای منافعش حتی آدم می‌کشد؛ مراقب خودتان باشید.»‌  تسنیم می‌افزاید علی رغم این تهدید، کرمی با ارسال نامه ای به این خبرگزاری اعلام کرده: «‌بنده علی کرمی به عنوان سرباز و بسیجی کوچک این کشور، شفاف و روشن اعلام می‌کنم به عنوان یک معلم دانشگاه، و یک ایرانی در دفاع از نظام، امنیت ملی، دفاع از  کشور، اسلام، حقوق مردم، سلامت مردم، و ترجیح منافع ملی بر منافع شخصی کوتاهی نخواهم کرد.»‌ 

در عین حال برخی منتقدان آقای کرمی، در خصوص اینکه تبلیغات رسانه‌ای او مبتنی بر «‌منافع شخصی»‌ او هستند یا نه تردیدهایی را ابراز کرده اند. به ویژه به این علت که او در کنار همه هشدارهایش در مورد محصولات تراریخته، هر از گاه به تبلیغ پروژه های شخصی خود می‌پردازد. مثلا در جریان مصاحبه‌ای در مورد محصولات تراریخته با خبرگزاری تسنیم در ۲۶ بهمن ۱۳۹۴ اعلام می‌کند: «‌جنبش اصلاح سبک زندگی اسلامی ایرانی را آغاز کرده‌ام»‌ ، و پس از سخنرانی در سومین همایش «‌بیوتروریسم و ضرورت احیای طب اسلامی»‌ ، از سایت «‌جنبش مردمی احیای سبک زندگی اسلامی»‌  رونمایی می‌کند.

کرمی همچنین در سایت خود، تبلیغ موسسه‌ای را می‌کند که تحت عنوان «‌بنیاد ملی سبک زندگی سالم»‌  تشکیل داده و از جمله فعالیت‌های آن، برگزاری نمایشگاه محصولات غذایی «‌ارگانیک»‌  است. موسسه ای که بعضا در میانه اظهارات تلویزیونی هم به معرفی آن می‌پردازد: «‌بنیان خانواده در غرب از بین رفته است... به خدا سبک زندگی‌شان جواب نمی‌دهد. سبک زندگی من جواب می‌دهد! سبک زندگی من مبتنی بر نیازهای واقعی تو است، نیازهای واقعی من و تو است... تمام عِلمم را جمع کرده‌ام... بنیاد ملی سبک زندگی سالم را زده‌ام.»‌ 

این مدرس دانشگاه بقیه‌الله حتی در مصاحبه‌ای در ۱۲ تیر ۱۳۹۵ با اشاره به اختلاف‌نظرهای موجود در ارتباط با محصولات تراریخته می‌گوید: «‌من پیشنهاد دارم که یک سازمانی به ما بودجه بدهد تا این دعوا را جمع کنیم، در این رابطه که این محصولات برای مردم ضرر دارد یا نه.»‌ 

البته، هنوز مشخص نیست بودجه‌ای که برای «‌جمع کردن»‌  دعوای مورد نظر نیاز بوده در اختیار آقای کرمی قرار گرفته یا نه. ولی تردیدی وجود ندارد که این دعوا کماکان، با قدرت تمام در بسیاری از رسانه‌های حکومتی ایران، و به ویژه خبرگزاری‌های نزدیک به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ادامه دارد.

فکت‌نامه اولین سایت درستی‌سنجی (فکت‌چکینگ) سیاسی درباره ایران است.پیشنهاد سوژه
فکت‌نامه اولین سایت درستی‌سنجی (فکت‌چکینگ) سیاسی درباره ایران است.پیشنهاد سوژه
پرش به فهرست

فکت‌نامه

فکت‌نامه اولین سایت درستی‌سنجی (فکت‌چکینگ) سیاسی درباره ایران است.

درباره ما

  • فکت‌نامه چیست؟
  • روش کار ما
  • نشان‌های میرزا
  • تیم ما

پروژه‌ای از

حریم خصوصی

این وبسایت تحت پروانه کریتیو کامنز اختیار-غیرتجاری اشتراک همانند 4.0 بین المللی است.