مهران توکلی کشه: از کلاهبرداری در بلژیک تا ادعای کشف داروی کرونا

دانشمندان و پژوهشگران در سراسر دنیا مشغول کار و تحقیق برای تولید و ساخت واکسن و داروی موثر برای درمان کووید ۱۹ هستند، اما هنوز تلاش‌ها به نتیجه قطعی و مطمئن نرسیده است. 

در این میان ادعاهای گوناگونی درباره کشف و ساخت داروی درمان یا پیش‌گیری کرونا مطرح می‌شود. ما تا الان، چند مورد از این ادعاها را درستی‌سنجی کرده‌ایم. این بار به سراغ مهران توکلی کشه رفته‌ایم که مدعی است معجون ساختگی او «مایع گنس» داروی درمان ابتلا به ویروس کرونای جدید است. 

در این گزارش تلاش می‌کنیم ببینیم این شخص کیست، چه پیشینه‌ای دارد و ادعاهای او چقدر درست و معتبر است؟

ما از طریق یکی از مخاطبان فکت‌نامه با او و فعالیت‌های اخیرش در ایران آشنا شدیم. به عضویت گروه تلگرامی حامیان او در آمدیم. این گروه در زمان نوشتن این گزارش بیش از ۲۹ هزار عضو دارد. روز به روز به تعداد اعضای این گروه و کانال‌های محلی مرتبط با آقای کشه اضافه می‌شود. 

مهران توکلی کشه کیست و حرف حسابش چیست؟ 

این ویدئو در فضای مجازی بارگذاری شده است.

او خود را «متخصص راکتور هسته‌ای در قسمت پلاسمای فضایی» معرفی می‌کند. او مدعی است نسخه‌ای ترکیبی از آنچه دانش «فضایی» «پلاسما» و «نانو» می‌خواند به دست آورده. نام این دستاورد «آب گنس» یا «یک جام، یک زندگی» است. 

در یکی از کانال‌های تلگرامی نزدیک به بنیاد کشه، در تعریف «گنس» آمده است: «پروفسور کشه با [تکنولوژی نانو] توانسته‌اند گاز را بصورت جامد تک اتمی نانوذره‌ای و البته در دمای محیط و بصورت پایدار درآورند و آن را GaNs بنامند.»

کشه می‌گوید گنس یا GaNS (مخفف Gas in a Nano Solid State) نوعی وضعیت تازه (فرای جامد، مایع، گاز) است. Joshua Vojtisek مدیر سایت New Energy Industry در یک ویدئو با انجام آزمایش ثابت می‌کند چنین چیزی اصلا وجود خارجی ندارد و آنچه کشه گنس می‌نامد فقط کربنات روی است. 

صرف نظر از اینکه گنس یک مفهوم و ماده جعلی است، آقای کشه ادعا می‌کند نوشیدن مایع راه درمان کووید۱۹ است. این مایع با استفاده از دو سیم مارپیچ مسی، یک تکه روی و کمی آب نمک درست می‌شود. آقای کشه توصیه می‌کند که با نوشیدن آن و پاشیدن آن به اطراف خانه و تنفس در دستمال آغشته به گنس، ویروس‌های کرونا از بین می‌روند. 

این ادعا البته درست نیست و پایه و اساس علمی ندارد. هیچ مرجع علمی آن را تایید نکرده و خود آقای کشه هم تا کنون شواهد علمی در اثبات اثربخشی این دارو ارائه نکرده است. 

او در پیام ویدئویی خود از «دولت» و «دفتر رهبر» ایران به خاطر‌ «کمک‌هایی که به آنها» شده تشکر می‌کند و می‌گوید برای پخش محصولات خود در ایران با مراجع عالی‌رتبه هماهنگ شده است. او مدعی است در حال حاضر دانش خود را در اختیار چینی‌ها قرار داده و دولت و ارتش چین با استفاده از یافته‌های بنیاد کشه ، موفق به پاکسازی ووهان شده‌اند. 

تصویر زیر بریده‌ای از ویدیوی بالا است جایی که آقای کشه می‌گوید «این دستگاه‌ها را حتما پشت سر رئیس‌جمهوری چین دیده‌اید». ما که چنین چیزی ندیده‌ایم. حتی چند بار در گروه تلگرامی از ادمین‌ها درخواست کردیم این عکس را در اختیار ما بگذارند ولی پاسخی دریافت نکردیم.

سوابق ادعایی 

آن طور که در وب‌سایت شخصی مهران توکلی کشه آمده، او در سال ۱۹۸۱ از دانشگاه کوئین مری (Queen Mary) در لندن در رشته «مهندسی هسته‌ای» فارغ‌التحصیل شده است. گروهی پیش‌تر در پی اعتبارسنجی مدرک دانشگاهی او برآمده‌اند و ظاهرا در این باره از دانشگاه کوئین‌ مری سوال کرده‌اند که در جواب این سوال مدرک کارشناسی او در رشته مهندسی هسته‌ای تایید شده است. 

با این حساب اولین سوال این است که فرض صحت ادعای آقای کشه «تخصص هسته‌ای» یا حتی «فضایی» چه ربطی به پزشکی و بیولوژی دارد؟

سوابق مهران توکلی کشه در سایت او به صورت گاهشمار تنظیم شده است. این رزومه-گاهشمار از سال ۱۹۵۸ میلادی و تولد او آغاز می‌شود. تولد او در بنیاد کشه و برای هواداران اتفاق ویژ‌ه‌ای است تا جایی که به این مناسبت ویدیوهایی در مدح او ساخته می‌شود

او در سال ۱۹۸۱ از دانشگاه کوئین مری فارغ‌التحصیل می‌شود. تا سال ۲۰۰۲ خبری نیست. اما فعالیت‌های آقای کشه از سال ۲۰۰۲ با «کشف اینکه جاذبه چطور کار می‌کند» و «ایجاد سیاه‌چاله» آغاز می‌شود. دقیقا نمی‌دانیم منظور آقای کشه از این دو اکتشاف چیست. 

در ادامه این رزومه-گاهشمار ادعا شده آقای کشه در سال ۲۰۰۴ به دعوت یک موسسه نیمه‌ رسمی که در زمینه ارزیابی تکنولوژی فعالیت می‌کند به بلژیک دعوت شده است. بعد از آن نوبت به رونمایی از «اختراع‌» و «اکتشاف‌»ها و «کتاب‌»ها و «مقالات» و انتشار نشریه «KF Plasma Times» می‌رسد. اینها صرفا ادعا است و چیزی را ثابت نمی‌کند. در خارج از ایران برای انتشار کتاب یا نشریه نیازی به هیچ مجوزی وجود ندارد و صرف انتشار یک کتاب و نشریه دلیلی برای اعتبار نویسنده نیست. به عنوان نمونه مجله‌ای آنلاین ۱۴ شماره‌ای به زبان انگلیسی دست و پا شکسته و پر از اشتباه‌های نگارشی و تایپی است که نشانه کم‌سوادی منتشر کننده است.

او ادعا می‌کند در سال ۲۰۱۲ در رویارویی پهپادی ایران و آمریکا نقش تعیین‌کننده‌ای داشته و هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی، با استفاده از فناوری او در ایران به زمین نشانده شده است. 

طبق این زورمه-گاهشمار بعد از سال ۲۰۱۴ فعالیت‌های او سرعت و شتاب بیشتری پیدا می‌کند و به برگزاری «نمایشگاه‌های بین‌المللی» و انتشار «کتاب‌ها و مقالات» و از همه مهم‌تر راه‌اندازی شاخه‌های بنیاد کشه در کشورهای دیگر، از ایتالیا گرفته تا غنا می‌رسد. همه اینها ادعاهای آقای کشه است.

او از سال ۲۰۱۶ فعالیت‌ در حوزه سلامت و داروسازی را هم آغاز می‌کند. در همین سال وارد حوزه کشاورزی و آموزش آن هم می‌شود. در این رزومه-گاه‌شمار گفته شده آقای کشه در تاریخ ۹ آگوست ۲۰۱۹ به دونالد ترامپ نامه نوشته و خواستار صلح میان ایران و آمریکا شده است.

چنانکه پیدا است ادعاهای متنوعی در این رزومه-گاه‌شمار مطرح شده که هر کدام سوژه یک گزارش اختصاصی است. اما آیا هیچکدام از این ادعاها پشتوانه علمی یا سندی در تایید آن دارد؟

اعتبار علمی و محکومیت در دادگاه‌ بلژیک

صفحه مهران توکلی کشه در ویکی‌پدیای فارسی حذف شده است، اما در Rational Wiki آقای کشه یک صفحه اختصاصی دارد. این سایت، کسانی را که فعالیت‌های ضد علمی و شبه علمی انجام می‌دهند معرفی می‌کند. 

مهران توکلی کشه به دلیل فعالیت‌های غیر علمی کارش به تعقیب قضایی به اتهام «کلاهبرداری» هم کشیده است. 

سایت «keshefacts» یک سایت آزاد است که توسط «قربانیان آقای کشه» تاسیس شده است. در این سایت فکت‌هایی ارائه شده که نشان می‌دهد آقای کشه نه‌تنها یک شخصیت علمی نیست، بلکه کلاهبرداری حرفه‌ای است. 

این سایت خبر محکومیت و همچنین تصویر حکم مهران توکلی کشه و همسرش کارولین در دادگاه جرائم کیفری شهر کورتریک در بلژیک در سال ۲۰۱۷ را منتشر کرده است. جرم آقای کشه «کلاهبرداری درمانی، فعالیت‌های غیرقانونی در زمینه سلامت، جعل و انجام اقدامات پزشکی بدون داشتن گواهی‌نامه لازم و فریب مردم» بوده است.

طبق توضیحات این حکم، آقای کشه و همسرش با روش‌های غیرعلمی جان یک دختر جوان را که در کما به سر می‌برد، به خطر انداخته بودند. به طوری که اگر دخالت به موقع پزشکان نبود، بیمار جان خود را از دست می‌داد. کشه، مادر دختر جوان را قانع کرده بود که می‌تواند او را از کما بیدار کند.
ما یک فایل صوتی از آقای کشه پیدا کردیم که در آن گفته کل ماجرای دادگاه پاپوش «پادشاه بلژیک» برای او و همسرش بوده است.

طبق داستانی که کشه تعریف می‌کند، پادشاه و ملکه بلژیک به خانه او رفته‌اند و از او خواسته‌اند تا دانشش را به آنها بدهد. بعد از رد این درخواست، پادشاه از او خواسته‌ است از کشور بیرون برود. بعد پلیس‌ها به خانه او حمله کرده‌، کشه را پیدا نکرده‌اند، اما همسرش را کتک زده‌اند. آقای کشه نیمه‌شب به خانه برمی‌گردد و با همسرش مخفیانه به ایتالیا فرار می‌کند. 

روایت آقای کشه به آنجا ختم می‌شود که دادگاه بین‌المللی وساطت می‌کند و کار دولت بلژیک به عذرخواهی و پرداخت غرامت می‌رسد که آقای کشه حاضر به قبول آن نیست. او عزم خود را جزم کرده تا پادشاهی بلژیک را برکنار کند چون «خیلی دردسرهای بزرگی با پادشاهی بلژیک هست.»

باور کردن این داستان کار دشواری است. برای این کار باید پیش‌فرض‌های عجیب و غریبی را بپذیریم که مثلا در دادگاه‌های اروپایی شهود با اسلحه تهدید می‌شوند، پادشاه و ملکه یک کشور اروپایی، بدون اینکه رسانه‌ای خبردار شود، برای سرقت دستاوردهای علمی مردم پاپوش درست می‌کنند، پلیس بلژیک به دستور پادشاه و ملکه زن و بچه مردم را کتک می‌زند، آقای کشه شبانه از دست پلیسی که از ضرب و شتم مردم در خانه ابایی ندارد، به راحتی می‌گریزد و جالب‌تر از همه اینکه پادشاه توطئه‌گر بلژیک و پلیس تحت فرمان او در دادگاه‌های بین‌المللی بازی را به آقای کشه می‌بازند و…

سرمایه‌گذاری ۲۱ میلیون‌دلاری در غنا

یکی دیگر از ماجراهای مهران توکلی کشه که به مطبوعات کشیده، ماجرای قرارداد همکاری بنیاد کشه با دولت غنا است. سایت خبری «Ghana Business News» در تاریخ ۲۴ می ۲۰۱۷ (۳ خرداد ۱۳۹۶) در گزارشی نوشت که دولت غنا با بنیاد کشه برای سرمایه‌گذاری ۲۱ میلیون دلاری در ساخت سکوی پرتاب فضایی توافق کرده است. در این گزارش گفته شده بود این بنیاد در پاییز سال ۲۰۱۶ با کمیسیون انرژی اتمی غنا دیدارهایی داشته و از پی این دیدارها توافق ساخت سکوی پرتاب فضایی به دست آمده است. 

انتشار این خبر موجب واکنش‌هایی نسبت به این تصمیم دولت می‌شود. تا اینکه بعد از تقریبا یک سال، سازمان انرژی هسته‌ای غنا بخاطر عدم اثبات علمی ادعاها و برنامه‌های آقای کشه، توافقنامه‌اش با او را فسخ می‌کند. رییس این سازمان به رسانه‌ها گفت: «آنها (بنیاد کشه) طرح‌های پیشنهاد‌ی به ما دادند تا بررسی کنیم که به این نتیجه رسیدیم مفید نیستند.»

به فاصله کوتاهی این ماجرا تبدیل به یک رسوایی دامنه‌دار برای کمیسیون انرژی اتمی و وزیر محیط زیست در غنا شد. سایت Ghana Business News در تاریخ ۱۰ اوت ۲۰۱۷ در گزارشی خبر محکومیت کشه و همسرش در بلژیک را منتشر کرد. حدود یک ماه بعد، در آخرین گزارشی که در این سایت به اسم کشه در آن اشاره شده نوشته به رغم محکومیت و رسوایی این فرد همچنان در غنا فعالیت دارد و مشغول کارهای درمانی است. 

ساخت بشقاب‌پرنده و همکاری با سپاه

نام توکلی کشه اولین بار ۹ سال پیش در رسانه‌های غربی مطرح شد. زمانی که مدعی شد او کسی بوده که هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی RQ-170 را در جنوب ایران به زمین نشانده است. 

این ماجرا در گاه‌شمار سایت شخصی کشه هم به عنوان یکی از دستاوردهای علمی یاد شده است. با این همه سپاه پاسداران یک ماه پیش از طرح ادعایی کشه، اعلام کرده بود از طریق نفوذ به سامانه ارتباطی موقعیت‌یاب این پهپاد موفق شد آن را سالم به زمین بنشاند. در هیچ سایت رسمی و غیررسمی ایران در آن تاریخ تا الان نامی از مهران توکلی کشه برده نشده است.

مجله آمریکایی Wired در گزارشی که در تاریخ ۱۰ ژانویه سال ۲۰۱۲  (۲۰ دی ۱۳۹۰) منتشر کرد خبر ادعای کشه را منتشر کرد و البته با کمی چاشنی طنز ادعا‌های او را غیر علمی دانست. در این گزارش از زبان کارشناسان توضیح داده می‌شود که پهپاد آمریکایی با شبیه‌سازی سامانه جهت‌یابی به زمین نشانده شده، نه بشقاب پرنده! 

یک ماه پیش از این، نشاندن هواپیمای بدون سرنشین آمریکا در ایران در رسانه‌های ایرانی و غربی خبرساز شده بود، کمی پیش‌تر خبر ساخت «بشقاب‌پرنده» در ایران دستمایه تهیه گزارش‌های طعنه‌آمیز در برخی نشریات غربی شده بود. 

کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی کشه

در فروشگاه آنلاین سایت اختصاصی بنیاد کشه محصولات گوناگونی، از گن گرفته تا «ضدعفونی‌کننده پلاسما» و حتی قطعات ژنراتور انرژی و محصولاتی به قیمت ۱۰ یورو تا یک میلیون یورو به چشم می‌خورد. 

مثلا تصویر زیر وسیله‌ای است که ادعا شده فناوری سفینه‌های فضایی برای «تقویت بدن انسان» است که بین ۱۵۰ تا یک میلیون یورو به اضافه هزینه پست قیمت دارد.

این هم یک دمپایی مخصوص پلاسمایی به قیمت ۲۰ یورو است. 

علاوه بر اینها، آن طور که در سایت رسمی بنیاد کشه آمده، این بنیاد در زمینه معاملات مالی نیز فعال است. در سایت این بنیاد، سکه‌هایی با عنوان «سکه کشه» خرید و فروش می‌شوند. تعداد کل این سکه‌ها یک میلیون سکه و قیمت هرکدام هزار یورو است. اگر تعداد سکه‌ها و قیمت پایه آنها حقیقت داشته باشد عمق و ارزش بازار مالی معاملات کشه یک میلیارد یورو است. ما نمی‌دانیم چقدر از این سکه‌ها ساخته شده و چقدر فروش رفته است؟

جمع بندی

باور کردن مهران توکلی کشه و ادعاهای غیرعلمی‌اش درباره درمان کرونا به این معنی است که بپذیریم تمام دانشمندان و پژوهشگران مستقل و غیرمستقل دنیا در پیشرفته‌ترین آزمایشگاه‌ها آب در هاون می‌کوبند، در حالی که او مشکل را با یک تشت آب نمک و دو سیم مسی و یک ورقه روی حل کرده است! باور کردن باقی ادعاهای غیرعلمی و بی‌اعتبار او نیز در حکم رد کردن تمام تجربه‌های علمی بشری است که قرار است هیچ ادعایی را بدون شواهد تجربی و علمی نپذیرد. 

آن طور که جست‌وجوهای ما نشان می‌دهد آقای مهران توکلی کشه، به جز یک مدرک لیسانس مهندسی هسته‌ای از یک دانشگاه در لندن، هیچ مدرک دانشگاهی دیگری ندارد. ادعاهای او تا الان از سوی هیچ منبع و مرجع علمی تایید نشده و حتی برخی تجربه‌های او آثار زیان‌باری در پی داشته تا آنجا که کار به دادگاه‌هایی در اروپا و محکومیت قضایی آقای کشه رسیده است. 

اما در عوض جست‌وجوهای ما نشان می‌دهد دکان کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی آقای کشه بسیار پر رونق است. از فروش راکتور تا قطعات سفینه فضایی گرفته تا ماسک صورت و سکه‌هایی که به عنوان سرمایه‌گذاری در علم به خلق‌الله فروخته می‌شوند.

آن طور که تحقیقات ما نشان می‌دهد او شبکه‌ای از هواداران وفادار به خود ساخته که مانند حلقه‌های اعتقادی عمل می‌کنند. او حتی یک بار ادعای منجیگری هم کرده و در جریان یک سخنرانی به مخاطبانش گفته «سال‌ها درخواست مسیحای موعود می‌کردید، اینک روبروی شما ایستاده‌ام.»

در میان هواداران آقای کشه، سوال پرسیدن از او حکم کفر گفتن دارد. اخیرا وقتی یک نفر در گروه تلگرامی «Keshe Farsi Corona Team» درباره اعتبار نسخه «پروفسور» سوال کرده بود، با این واکنش خشمگین یکی از ادمین‌های گروه (نقل به مضمون) روبه‌رو شده بود که «لزومی ندارد که به همه از نظر علمی ثابت شود. هر که بخواهد باور کند و بماند و اگر کسی بحث کند از گروه اخراج می‌شود». فایل صوتی زیر را بشنوید:

یکی دیگر از ادمین‌های این گروه، در ایمانش به دانش آقای کشه از این هم فراتر می‌رود و می‌گوید با «علم پلاسما حتی انگشت، دست و پای قطع شده را هم می‌توان دوباره رویاند»!

اما نکته اینجا است که ماجرا نه فقط محدود به اعتقاد و باور گروهی از مردم است، بلکه ماجرا مظنون به کلاهبرداری ریسک سلامت عمومی است. 

ما با اطمینان اعلام می‌کنیم:

مهران توکلی کشه «پروفسور» نیست. پروفسور در لفظ لقب استاد دانشگاه است. آقای کشه ۴۰ سال پیش از یک دانشگاه در لندن مدرک کارشناسی مهندسی دارد و در هیچ دانشگاهی تدریس نمی‌کند. 

در بساط آقای کشه هرگز داروی درمان کرونا یا هیچ بیماری دیگری پیدا نمی‌شود. او هیچ کشف یا اختراع علمی به طور قطع در زمینه سلامتی و درمان ندارد. در عوض در پرونده او سابقه محکومیت قضایی در دادگاه‌های اروپا به دلیل کلاهبرداری و فعالیت غیرقانونی در حوزه سلامت به چشم می‌خورد. نسخه او برای کرونا در واقع چیزی جز کربنات روی و آب‌نمک نیست. نه داروی کویید۱۹ است و نه از ابتلا به آن پیشگیری می‌کند.

مهران توکلی کشه هیچ تخصص و سابقه‌ای در زمینه علوم فضایی ندارد، اما در عوض نام او در یک رسوایی سیاسی اداری و علمی در کشور غنا مطرح است؛ توافقنامه سرمایه‌گذاری ۲۱ میلیون دلاری بنیاد کشه در این کشور آفریقایی که بعد از چند ماه به دلیل نداشتن صلاحیت علمی به هم خورد و برای انجمن انرژی هسته‌ای غنا و وزیر محیط زیست این کشور دردسرساز شد. 

فکت‌نامه به همه مخاطبان اطمینان می‌دهد هیچکدام از ادعاهای شاخ‌دار مهران توکلی کشه پایه و اساسی ندارد. همچنین از هواداران او می‌خواهد به دور از تعصب، با دیده تردید به ادعاهای بزرگ‌ نگاه کنند و فریب واژه‌های پرطمطراق و شبه‌علمی را نخورند.