ادعای اثر معجزه‌آسای پماد زنجبیل برای درد زانو و کمردرد شدید نادرست است

در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده که برای بهبود کمردرد شدید و درد زانو «سه شب، زنجبیل تازه را با روغن مخلوط کنید و ۱۰ الی ۱۵ دقیقه روی زانوها بگذارید. این پماد، معجزه می‌کند!»

ادعای این نسخه خانگی دقیقا بررسی شده و مشخص شده پشتوانه قابل اتکا وجود ندارد و اگر هم اثری دیده شود، معمولا کوچک، کوتاه‌مدت و در مطالعات کم‌کیفیت یا با مداخله‌های متفاوت بوده است و نادرست است.

آیا ادعای تاثیر معجزه‌آسای زنجبیل بر درد زانو معتبر است؟

برای «درد زانو»، بیشترین ادبیات پژوهشی درباره زنجبیل مربوط به آرتروز زانو و اغلب به شکل خوراکی یا فرآورده‌های استاندارد است، نه پماد زنجبیل تازه مخلوط با روغن. یک مرور نظام‌مند و متاآنالیز (۲۰۲۰) که هم مصرف خوراکی و هم کاربرد موضعی را بررسی کرده، نتیجه‌گیری‌اش این است که کیفیت شواهد ناهمگون و از نظر روش‌شناسی ضعیف است و نمی‌شود از آن نتیجه قاطع و درمان گرفت.

درباره درمان موضعی هم یک مقاله ۲۰۱۴ درباره «کمپرس یا پچ زنجبیل» وجود دارد، اما طراحی و جنس شواهد به شکلی نیست که بتوان آن را هم‌سنگ درمان‌های استاندارد دانست یا به نسخه خانگی زنجبیل تازه تعمیم داد. ضمن اینکه بسیاری از این کارها از همزمانی «گرما، استراحت، ماساژ، و انتظارِ اثر» جدا نشده‌اند و همین‌ها می‌توانند درد را موقتاً کمتر کنند.

برای «کمردرد»، شواهد حتی ضعیف‌تر و پراکنده‌تر است. برخی گزارش‌ها و مطالعات کوچک درباره «کمپرس زنجبیل» یا ترکیب آن با روش‌های دیگر مطرح شده‌اند، اما اینها معمولا یا روی کمردرد غیر اختصاصی با شدت‌های معمول تمرکز دارند یا کیفیت و اندازه نمونه‌شان برای نتیجه‌گیری عمومی کافی نیست، و به هیچ وجه ادعای «کمردرد شدید را درمان می‌کند» را پشتیبانی نمی‌کنند. مهم‌تر اینکه «کمردرد شدید» یک برچسب عمومی است و ممکن است علت‌هایی داشته باشد که درمان خانگی نه تنها کمک نمی‌کند، بلکه می‌تواند تشخیص را به تاخیر بیندازد.

سازوکار و عوارض جانبی پماد زنجبیل چیست؟

زنجبیل ترکیباتی مثل جینجرول و شوگاول دارد که در مطالعات آزمایشگاهی و برخی پژوهش‌های بالینی با مسیرهای التهاب و درد مرتبط دانسته می‌شوند، اما مشکل اصلی در نسخه‌های اینستاگرامی این است که مقدار ماده موثره، پایداری، نفوذ پوستی و دوز دریافتی قابل کنترل و قابل پیش‌بینی نیست و ادعای «پماد زنجبیل معجزه می‌کند» بی‌پایه و نادرست است.

در عین‌حال تماس پوستی با فرآورده‌های زنجبیل می‌تواند در برخی افراد باعث تحریک پوستی یا درماتیت تماسی شود و واکنش‌های آلرژیک به زنجبیل هم گزارش شده است. روغن هم لزوما «بی‌خطر» نیست و حتی می‌تواند با ایجاد لایه پوشاننده روی پوست، تحریک را تشدید کند یا باعث شود فرد مدت بیشتری ماده محرک را روی پوست نگه دارد.

بنابراین شواهد موجود اگر چیزی نشان دهند، بیشتر به «کاهش خفیف تا متوسط درد برخی انواع دردهای اسکلتی عضلانی در شرایط خاص» اشاره می‌کنند، آن هم نه با نسخه دقیق مطرح‌شده و نه با قطعیت و سرعتی که در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌شود.

بنابراین ادعای «معجزه بهبود درد زانو و کمردرد شدید با پماد زنجبیل و روغن زیتون» نشان نادرست می‌گیرد.