سهم هر ایرانی از تامین هزینه‌های صدا و سیما چقدر است؟

پایگاه اطلاع‌رسانی تابناک با بازنشر گزارشی از روزنامه «آرمان امروز» نوشت: «سهم هر ایرانی از هزینه‌های سالانه صداوسیما روزانه بیش از یک میلیون تومان (۱/۰۵۵/۰۰۰) و سالانه ۳۸۵ میلیون تومان است.»

روزنامه آرمان امروز این گزارش را روز دوم آذرماه ۱۴۰۴ در شماره ۴۸۹۰ خود در صفحه ۴ منتشر کرده بود، هرچند روز شانزده آذرماه در وب سایت این روزنامه اصلاحیه‌ای با عنوان «سهم هر ایرانی از صداوسیما؛ فقط هزار تومان!» منتشر شد که توضیح می‌داد در محاسبات بعدی گزارش، اشکالات و خطای عددی وجود داشته‌است.

این اصلاحیه روز ۱۷ آذر در صفحه ۴ روزنامه آرمان امروز نیز منتشر شد، اما پرسش این است که بودجه سازمان صداوسیما به ازای هر ایرانی چقدر است.

برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا باید بدانیم بودجه سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در یکی از گزارش‌های مربوط به بررسی لایحه بودجه امسال، مجموع ارقام اعتبارات سازمان صداوسیما را در لایحه حدود ۴۳ هزار میلیارد تومان برآورد کرده بود که به نوشته این مرکز، ۸ هزار میلیارد تومان مربوط به درآمد این سازمان و حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان هم مربوط به اعتباراتی بود که در پیش بینی ها از منابع عمومی کشور به این سازمان اختصاص داده شد.

اما این رقم در جریان بررسی و تصویب نمایندگان مجلس دستخوش تغییراتی شد، بر اساس جداول قانون بودجه امسال، در ردیف شماره ۲۸۳۵۰۰، در مجموع برای سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران ۲۹ هزار و ۶۳۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، اعتبار و درآمد در نظر گفته شده است، از این میزان، ۸ هزار و ۵ میلیارد تومان شامل درآمد‌های متفرقه و اختصاصی سازمان است که قاعدتا بخش عمده‌ای از آن از محل آگهی‌ها تامین می‌شود.

یک هزار و ۹۱۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان از این بودجه و درآمد نیز مربوط به اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (بودجه عمرانی) این سازمان است.

اما بودجه و اعتبارات سازمان صداوسیما به جدول شماره ۷-ب قانون بودجه محدود نمی‌ماند، این تنوع منابع اعتباری و بودجه‌ای سازمان صداوسیما چنان است که برآورد دقیقی از مجموع اعتبارات را دشوار و ناممکن می‌سازد.

سازمان صداوسیما در جدول شماره ۷- ۱ اعتبارات متفرقه انتقال یافته به جدول ۷-ب در سال ۱۴۰۴» نیز ردیفی به سازمان صداوسیما اختصاص دارد.

در این ردیف، ۸ هزار میلیارد تومان بودجه با موضوع «توسعه کمی و کیفی برنامه های تولیدی پویا نمایی، مستند فیلم و سریال» به سازمان صداوسیما، اختصاص می‌یابد.

بخش دیگری از اعتبارات در نظر گرفته شده برای سازمان صداوسیما در بودجه امسال، در چند ردیف از «جدول شماره ۹ - برآورد اعتبارات ردیف‌های متفرقه در سال ۱۴۰۴» قرار گرفته است.

در ردیف ۱۰۳ این جدول، معادل یک درصد از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به مبلغ ۳ هزار میلیارد تومان، با موضوع «کمک به تولید آثار فرهنگی و افزایش آگاهی عمومی از جمله شبکه ملی کشاورزی» از طریق سازمان برنامه و بودجه در اختیار سازمان صداوسیما قرار می‌گیرد.

مورد دیگری از اعتبارات سازمان صداوسیما در جدول شماره ۹، ردیف ۱۴۵ این جدول است که ۷۰ میلیارد تومان اعتبار با عنوان تکتا (شرکت تحقیق و توسعه تجهیزات الکترونیک) در اختیار این سازمان اختصاص یافته است.

در جایی از بودجه ۱۴۰۴ آمده است: «بر اساس قانون بودجه حداقل هفت درصد از اعتبارات هر استان موضوع «توازن -۲ طرح های ملی پیوست شماره یک واقع در استان» بابت تقویت دفاتر خبری شهرستان‌ها، زنجیره (سریال) سازی و پویانمایی، مستندات فاخر با قابلیت پخش ملی توسط صدا و سیما هزینه می‌شود.»

سرجمع اعتبارات سرفصل توازن -۲ در قانون بودجه امسال، ۴۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان است و هفت درصد این رقم ۲ هزار و ۹۹۶ میلیارد تومان است، با این حال نمی‌توان به صورت دقیق، گفت اعتباراتی به همین میزان، به سازمان صداوسیما اختصاص می‌یابد.

سازمان صداوسیما همچنین در «جدول ۱۲ - برنامه هم‌افزایی و ارتقای فعالیت‌ها و تولیدات فرهنگی از محل یک درصد از هزینه‌های شرکتهای دولتی موضوع بند ث تبصره ۸» دست‌کم در هفت مورد و با عناوین مختلفی، اعتبارات و بودجه‌هایی را در اختیار می‌گیرد. عنوان این برنامه‌های به این شرح است:

• ترویج فرهنگ ایثار و شهادت (۸ میلیارد تومان)
• تولید فیلم سینمایی فاخر و ارزشمند در موضوعات تاریخی، دفاع مقدس، جبهه مقاومت و سبک زندگی ایرانی اسلامی (۱۰۰ میلیارد تومان)
• اجرای اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی (۱۰۰ میلیارد تومان)
• تقویت تولیدات و مرجعیت رسانه ملی در حوزه های تولیدی و تخصصی مختلف (۱۵۰۰ میلیارد تومان)
• اقدامات تبلیغی و روشنگرانه در مورد نقش فعال بانوان در ایران و جوامع اسلامی (۶۰ میلیارد تومان)
• ارتقای کمی و کیفی مولفه های موثر در ازدواج و تحکیم بنیان خانواده و جوانی جمعیت (۴۰ میلیارد تومان)
• ترویج فرهنگ فرزندآوری و اقدامات مؤثر در راستای جوانی جمعیت (۵۰ میلیارد تومان)

سرجمع اعتباراتی که از ردیف‌های جدول شماره ۱۲ به سازمان صداوسیما اختصاص می‌یابد، بالغ بر یک هزار و ۸۵۸ میلیارد و ۲۱۷ میلیون تومان است.

اگر این اعداد و ارقام پراکنده در جداول بودجه به جز رقم اصلی اعتبارات و درآمدهای سازمان صداوسیما جمع شوند، به رقم ۱۵ هزار و ۹۲۴ میلیارد و ۲۱۷ میلیون تومان می‌رسیم. در نهایت این رقم با بودجه اصلی سازمان، اعتبارات و درآمدی معادل ۴۵ هزار و ۵۵۵ میلیارد و ۹۱۷ میلیون تومان را شامل می‌شود.

اما حتی این رقم هم رقم قطعی و نهایی اعتبارات و درآمدهای این سازمان نیست، بر اساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس دو رقم دیگر را نیز باید به این سرجمع افزود، ارقامی که در پیوست‌ها دو و سه قانون بودجه آمده است، یک رقم «درآمد حاصل از تبلیغات ناشی از پخش مسابقات ورزشی موضوع بند «الف» ماده ۷۸ قانون برنامه هفتم پیشرفت» است که در لایحه رقم ۵۰۰ میلیارد تومان برای آن در نظر گرفته شد، هرچند که این رقم، رقم نهایی و قطعی درآمدهای ناشی از این محل نیست.

رقم دیگر کمک ۴۷ میلیارد و ۱۹۰ میلیون تومانی دولت به «شرکت سهامی انتشارات سروش» از شرکت‌های تابعه سازمان صداوسیماست که در میان شرکت‌های دولتی سودده و سربه‌سر سال ۱۴۰۴، طبقه‌بندی شده است.

با اضافه کردن این دو رقم، برآورد نهایی از اعداد و ارقام قابل استخراج اعتبارات سازمان صداوسیما در سال ۱۴۰۴ به ۴۶ هزار و ۱۰۳ میلیارد و ۱۰۷ میلیون تومان می رسد.

در محاسبات روزنامه آرمان فردا، جمعیت ایران ۹۱ میلیون نفر در نظر گرفته شده، هرچند که برآورد مرکز آمار از جمعیت ایران در پایان امسال، ۸۶ میلیون و ۵۶۲ هزار نفر است.

اگر جمعیت را همان ۹۱ میلیون نفر مفروض در گزارش در نظر بگیریم، اعتبارات صداوسیما به ازای هر ایرانی، حدود ۵۰۶ هزار و ۶۲۷ تومان خواهد بود که به ازای هر روز از سال یک هزار و ۳۸۸ تومان می‌شود.

با فرض اینکه جمعیت را بر مبنای برآورد مرکز آمار ایران، ۸۶.۵۶۲ میلیون نفر در نظر بگیریم، بودجه صداوسیما به ازای هر ایرانی، ۵۳۲ هزار و ۶۰۴ تومان در سال ۱۴۰۴ می‌شود، این رقم به ازای هر روز از سال، یک هزار و ۴۵۹ تومان خواهد بود.

روزنامه «آرمان امروز» روز ۱۶ آذر در گزارشی نوشته است: «سهم هر ایرانی از هزینه‌های سالانه صداوسیما روزانه هزار تومان است»‌.
این عدد نسخه اصلاح‌شده گزارشی است که همین روزنامه دو هفته قبل منتشر و بر اساس محاسبات «اشتباه» نوشته بود: «سهم هر ایرانی از هزینه‌های سالانه صداوسیما روزانه بیش از یک میلیون تومان است.»
اما این بار هم محاسبات این روزنامه، درست نیست و تنها تفاوت آن با گزارش قبلی این است که دفعه پیش بودجه صدا و سیما به اشتباه زیاد محاسبه شده بود، این بار کمتر از واقعیت حساب شده.
در قانون بودجه ۱۴۰۴ مجموع اعتبارات در نظر گرفته شده برای صداوسیما ۴۶ هزار و ۱۰۳ میلیارد تومان است. این رقم شامل حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان اعتبار ردیف‌های اصلی و ۱۶ هزار میلیارد تومان اعتبارات ردیف‌های موقت است.
اگر این رقم را بر مطابق برآورد جمعیتی مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۴ بر ۸۶ میلیون و ۵۶۲ هزار نفر تقسیم کنیم سهم هر ایرانی ۵۳۳ هزار تومان در سال معادل ۱۴۶۰ تومان در روز می‌شود.
با این اوصاف فکت‌نامه به این ادعا که «سهم هر ایرانی از هزینه‌های سالانه صداوسیما روزانه بیش از یک میلیون تومان است» نشان نادرست می‌دهد.