سهم حقوق کارکنان دولت و بازنشستگان از بودجه چقدر است؟

داود منظور، رئیس پیشین سازمان برنامه و بودجه و معاون ابراهیم رئیسی در یک برنامه تلویزیونی گفت: «حقوق و دستمزد در حدود ۵۰ درصد از کل بودجه کشور است.» این اظهارات در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز بازنشر شده است.

فصل اول اعتبارات هزینه‌ای مربوط به جبران خدمات کارکنان دولت است که شامل حقوق ثابت، مزایا، و سایر پرداخت‌های مرتبط با کارکنان و بازنشستگان دولت را شامل می شود.

تا پیش از لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، هزینه‌های فصل جبران خدمات کارکنان به صورت روشن و شفاف اعلام می‌شد و امکان محاسبه نسبت هزینه‌های این فصل با مصارف بودجه عمومی دولت، امکان پذیر بود.

مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به تداوم حذف اعلام رقم این هزینه‌ها در لایحه بودجه امسال، آن را یکی از از نقاط ضعف این لایحه به حساب آورده است.

بر اساس ارزیابی مرکز پژوهش‌های مجلس، «یکی از آسیب های مهم ساختار بودجه ریزی ایران در حوزه اعتبارات جبران خدمت کارکنان و بازنشستگان، عدم شفافیت اعتباراتی است که به نحوی از انحا، صرف جبران خدمات کارکنان و بازنشستگان دولت مي‌شود.»

در واقع تامین حقوق و مزایای کارکنان دولت و بازنشستگان علاوه بر فصل اول هزینه‌های بودجه یعنی جبران خدمت کارکنان، از دیگر فصل‌های بودجه نیز تامین می‌شود.

بر اساس ارزیابی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، سهم هزینه‌های «جبران خدمات کارکنان» از کل هزینه‌های عمومی دولت، در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲ بین ۲۲ تا ۳۰ درصد در نوسان بوده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در زمان بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۴، با انتشار گزارشی درباره این لایحه با احتساب افزایش‌های پیش‌بینی شده سالانه برای حقوق کارکنان دولت و مستمری و مزایای بازنشستگان، سهم این فصل از هزینه‌ها را در مقایسه با مجموع هزینه‌های عمومی دولت، حدود ۴۴ درصد برآورد کرد.

به این معنا که نزدیک به ۴۴ درصد از کل هزینه‌های عمومی دولت، صرف پرداخت حقوق و مزایای گروه‌های مختلف حقوق‌بگیر شاغل و بازنشسته دولت خواهد شد.

فرض محاسبه چنین نسبتی در گزارش مرکز پژوهش ‌های مجلس، شامل افزایش بیست درصدی حقوق کارکنان و

بازنشستگان و همچنین رشد به ترتیب پنجاه و صد درصدی کمک هزینه‌های عائله‌مندی و اولاد آنها بود.

بر اساس محاسبات این مرکز، مجموع اعتبارات حقوق و مزایای گروه های مختلف حقوق بگیر شاغل و بازنشسته

دولت در سال ۱۴۰۴، حدود ۱۸۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

اما گزارش جدیدتری از مرکز پژوهش‌های مجلس، هزینه‌های مربوط به به حقوق و مزایای کارکنان و مستمری بازنشستگان دولتی را ۱۱۴۴ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است. تصویر زیر برگرفته از گزارش روزنامه دنیای اقتصاد از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس است.

در این گزارش تصریح شده که هزینه‌های جبران خدمات کارکنان دولت، همچنان بزرگترین سهم را از هزینه‌های عمومی بودجه به خود اختصاص داده‌اند هرچند میزان سهم این هزینه‌ها از هزینه‌های عمومی دولت، ۲۳ درصد اعلام شده است.

در این گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، هزینه‌های ۱۱۴۴ هزار میلیارد تومانی فصل اول با رقم ۴۵۹۶ هزار میلیارد تومانی هزینه‌های عمومی دولت مقایسه شده است.

در این گزارش نیز مرکز پژوهش‌های مجلس، تصریح می‌کند که «یکی از نکات منفی بودجه۱۴۰۴ عدم ارائه فصول هزینه‌ای دستگاه‌هاست؛ این موضوع امکان تحلیل دقیق دلایل رشد حقوق و سایر هزینه‌های دستگاه‌ها را محدود می‌کند.»

حال اگر هر دو روایت و محاسبه مرکز پژوهش‌های مجلس را ملاک قرار دهیم، هزینه‌های فصل جبران خدمات کارکنان (حقوق، مزایا و مستمری کارکنان و بازنشستگان دولت) سهمی ۲۳ تا ۴۴ درصدی از هزینه‌های عمومی دولت در بودجه امسال را به خود اختصاص می‌دهد و با حدود ۵۰ درصدی که داود منظور، رئیس پیشین سازمان برنامه و بودجه گفته، فاصله دارد.

داود منظور، رئیس پیشین سازمان برنامه و بودجه در دولت ابراهیم رئیسی می‌گوید: «حقوق و دستمزد در حدود ۵۰ درصد از کل بودجه کشور است.»
تا پیش از سال ۱۴۰۳ هزینه‌های مربوط به حقوق، مزایا و مستمری کارکنان و بازنشستگان دولت در بودجه مشخص بود، اما این روند در دو بودجه اخیر متوقف شده، اما مرکز پژوهش‌های مجلس سهم حقوق و دستمزد از مصارف کلی بودجه را در سال ۱۴۰۴ حدود ۲۳ درصد برآورد کرده است. با این حال همین مرکز پژوهشی سال گذشته در زمان بررسی لایحه بودجه سهم حقوق و مزایای کارکنان و بازنشستگان را حدود ۴۴ درصد مصارف لایحه بودجه ارزیابی کرده بود.
طی سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲ سهم حقوق کارکنان و بازنشستگان از میانگین هزینه‌های عمومی دولت بین ۲۲ تا ۳۰ درصد بوده است.
با این حساب فکت‌نامه به این ادعای داود منظور که «حقوق و دستمزد در حدود ۵۰ درصد از کل بودجه کشور است» نشان «نادرست» می‌دهد.