ویدیوهای ساختگی از حمله اسرائیل به پدافند

در شبکه‌های اجتماعی، یک ویدیو منتشر شده که مدعیست تصاویری از حملات مختلف به اتاق‌های فرمان پدافند و سایر مراکز فرماندهی میدانی جنگ است. این مجموعه به صورت کلاژی از چهار ویدیو است. در هر ویدیو افرادی با لباس نظامی درحال کار یا صحبت با یکدیگر در اتاقی دیده می‌شوند که تجهیزات الکترونیکی و نقشه و … که ناگهان انفجاری رخ می‌دهد.

ادعای این کاربر درباره اینکه «سپاه و خامنه‌ای» (رسانه‌های نزدیک به آنها) این ویدیو را منتشر کرده‌اند نادرست است و هیچ مرجع رسمی این ویدیو را منتشر نکرده‌است (بایگانی).

اما غیر از منبع انتشار، خود همین ویدیوها هم ساختگی هستند.

در این مجموعه ۴ ویدیو دیده می‌شود. ویدیو سوم، چند روز قبل‌تر از منابع رسمی منتشر شده‌بود (روز شنبه ۸ آذر ۱۴۰۴ از برنامه «بدون تعارف» با اجرای علی رضوانی، لینک). ویدیو سوم، از بریده این برنامه تلویزیونی که در خبرگزاری دانشجو بازنشر شده، برداشته شده بود (بایگانی). اما بقیه ویدیوها ساختگی هستند.

علايم ساختگی‌بودن این ویدیوها چیست؟

ویدیو اول اتاق فرمانی را نشان می‌دهد که چند نفر وارد آن می‌شوند و به نظر می‌رسد اپراتورهایی هم پشت چند مانیتور در سمت چپ تصویر قرار دارند. اما نقشه‌ای که روی دیوار قرار دارد، به وضوح ساختگی است. هم خلیج فارس آن اشتباه است و هم دریای مدیترانه در آن معوجشده و اثری از دریای اژه و مرمره در این نقشه دیده نمی‌شود.

به محض ورود افرادی به داخل اتاق فرمان انفجاری از سمت در واقع می‌شود که به نظر می‌رسد ممکن است تصویری واقعی باشد که به این پس زمینه ساختگی (احتمالا با هوش مصنوعی) اضافه شده‌است. پس از انفجار، همچنان نمایشگرهایی را می بینیم که بدون کمترین آسیب در جای خود قرار دارند و حتی روشن هستند و پس از فروریزش آوار، یکی از آنها به طرز غیر عادی سقوط می‌کند.

ویدیو دوم نیز دو علامت واضح دارد که ساختگی بودن آن به دست هوش مصنوعی را نشان می‌دهد؛ یکی نشان‌های سردوشی افسران و بج بازوی آنهاست (فلش‌های قرمز) و دیگری ساعت بالای صفحه (فلش زرد).

افسر ایستاده، لباس سپاه بر تن دارد اما هیچ رسته‌ای از سپاه چنین بج بازویی ندارد. سردوشی او و افسری که نشسته نیز ساختگی است و چنین الگویی در هیچ نیروی سپاه نیست. همچنین نوشته ثانیه‌شمار ساعت در ویدیو اعداد رندوم را نشان می‌دهد و به ترتیب پیش نمی‌رود.

ویدیو چهارم نیز ساخته هوش مصنوعی است. سردوشی‌ها اشتباه است، ردیف آخر، جلوی دو اپراتور پدافند، مانیتور وجود ندارد، تجهیزات اداری مانند صندلی و ماوس و هد‌فون حالتی غیرعادی دارند (بایگانی).

از ویدیو واقعی چه می‌دانیم؟

ویدیو سوم، تنها ویدیو واقعی از این مجموعه است که البته جدید هم نیست و قبلا منابع رسمی جمهوری اسلامی آن را منتشر کرده بودند. در این برنامه ۱۶ دقیقه‌ای، معاونت عملیات پدافند ارتش در حال گزارشی از جنگ ۱۲روزه است.

فارغ از بسیاری از ادعاهای نادرست و غلو آمیز سرتیپ دوم رضا خواجه، در بخشی از این ویدیو در توصیف حمله به پایگاه پدافند تبریز، این ویدیو از بیرون و درون این مجموعه منتشر می‌شود که گویای این است که حمله در ساعت ۵:۱۰ صبح روز جمعه ۲۳ خرداد است (نقشه، بایگانی).

مکان مصاحبه هم در مقر پدافند پایگاه یکم شکاری در مهرآباد تهران است (نقشه، بایگانی).

در این بین دو تصویر دیگر هم از این برنامه خبرساز شدند:

۱) تصویر پهپاد شاهد ۱۰۷ سپاه که پدافند خودی آن را ساقط کرده‌بود:

۲) تصویر اپراتور رادار نجم پدافند که در محل انجام وظیفه، گوشی هوشمند (صفحه بزرگ) در دست دارد:

در مجموع به‌نظر می‌رسد ویدیوهای جعلی منتشر شده از حمله به اتاق فرمان و کنترل پدافند یک عملیات سایبری برای فریب است که برای بی‌اعتبار کردن ویدیو واقعی چند ویدیو ساختگی در ابتدا و انتهای آن اضافه شده‌است.

بنابراین فکت‌نامه به این ویدیوها نشان نادرست می‌دهد.