ادعای نادرست رایگان شدن بنزین برای بازنشستگان در عربستان

اگر وقت ندارید …

در شبکه‌های اجتماعی فارسی خبری منتشر شده که مدعی است با دستور بن سلمان، بنزین برای بازنشستگان در برخی شهرهای عربستان رایگان شد.
در عکس‌نوشته‌ای که منتشر شده از لوگو و طراحی وب‌سایت «اقتصاد آنلاین» استفاده شده به طوری که به نظر بیاید منبع خبر این وبسایت است.
این ادعا نادرست است و «اقتصاد آنلاین» هم چنین خبری منتشر نکرده.
بررسی خبرهای کشور عربستان در این حوزه نشان می‌دهد که چنین خبری در این کشور منتشر نشده، اتفاقا گزارش‌ها حاکی از آن است دولت سعودی با هدف کاهش کسری بودجه و تنوع درآمد غیرنفتی در حال کاهش یارانه‌های انرژی است.
سیاست کاهش یارانه سوخت، شامل افزایش قیمت انرژی هم هست.
شرکت آرامکوی عربستان قیمت گازوئیل (دیزل) را در ژانویه ۲۰۲۵ با ۴۴.۳ درصد افزایش به ۱.۶۶ ریال سعودی (۰.۴۴ دلار) به ازای هر لیتر رساند. قیمت بنزین بدون تغییر باقی ماند.
از سوی دیگر این کشور برنامه حمایت اجتماعی «ضمان» را طراحی کرد که یک سیستم حمایت اجتماعی مرتبط با اصلاحات قیمت انرژی است.
این برنامه یک کمک نقدی مشروط است که برای اقشار کم‌درآمد طراحی شده (نه به طور خاص بازنشستگان) و شامل طرح‌هایی مانند رایگان کردن بنزین برای قشر خاصی نیست.

در شبکه‌های اجتماعی فارسی عکس‌نوشته‌ای منتشر شده که ادعا می‌کند با دستور بن سلمان در برخی از شهرهای عربستان بنزین برای بازنشستگان رایگان شد. در تصویری که منتشر شده از لوگو و طراحی وب سایت «اقتصاد آنلاین» استفاده شده به طوری که به نظر بیاید منبع خبر این وبسایت است. (لینک۱، لینک۲، لینک۳)

این خبر نادرست است و در عربستان چنین اتفاقی نیفتاده است. اقتصاد آنلاین هم خبری با این مضمون یا نزدیک به آن در وبسایت یا شبکه‌های اجتماعی خود منتشر نکرده.

سیاست کاهش یارانه سوخت و افزایش قیمت انرژی در عربستان

بررسی خبرهای کشور عربستان در این حوزه نشان می‌دهد که چنین خبری در این کشور منتشر نشده است. اتفاقا برعکس گزارش‌ها حاکی از آن است دولت سعودی با هدف کاهش کسری بودجه و تنوع درآمد غیرنفتی در حال کاهش یارانه‌های انرژی است. سیاست کاهش یارانه سوخت، شامل افزایش قیمت انرژی هم هست.

شرکت آرامکوی عربستان سعودی از اول ژانویه سال ۲۰۲۵ قیمت گازوئیل را در پادشاهی به ۱.۶۶ ریال سعودی (۰.۴۴ دلار) به ازای هر لیتر افزایش داد. به این ترتیب در عربستان، بهای گازوئیل نسبت به ابتدای سال ۲۰۲۴، برابر با ۴۴.۳ درصد افزایش یافت. این شرکت قیمت بنزین را بدون تغییر نگه داشته است: بنزین ۹۱ با قیمت ۲.۱۸ ریال و بنزین ۹۳ با قیمت ۲.۳۳ ریال به ازای هر لیتر به فروش می‌رسد.

صندوق بین‌المللی پول در گزارش ژانویه ۲۰۲۵ خود از سیاست حذف یارانه‌های انرژی در عربستان استقبال کرد و نوشت یارانه سوخت در عربستان از ۵.۵ درصد (۲۰۲۲) به ۳.۵ درصد در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است.

برنامه ضمان

هم‌زمان با اصلاحات مربوط به قیمت انرژی و مالیات، برنامه ضمان «Damaan» که در واقع یکی از سیستم‌های حمایت اجتماعی در عربستان است، پیاده شد. این برنامه از بازسازی برنامه پیشین در نوامبر ۲۰۲۱ شکل گرفت و در واقع یک برنامه کمک نقدی مشروط (conditional cash transfer) است. بر اساس داده‌های صندوق بین المللی پول، ضمان در سال ۲۰۲۲ بیش از ۳۹۴,۳۰۱ خانوار در عربستان تحت پوشش داشت. کمک‌ها معمولاً به‌صورت نقدی ماهانه به حساب خانوارها واریز می‌شود. هدف اصلی، کاهش فشار ناشی از اصلاحات اقتصادی (مثل افزایش قیمت انرژی، مالیات، و طرح‌های تنقیح قیمت) بر اقشار آسیب‌پذیر است.

«ضمان» تنها برنامه اجتماعی مربوط به این حوزه است و این برنامه هم چنانچه توضیح دادیم برای اقشار کم‌درآمد طراحی شده، نه به‌طور خاص بازنشستگان. برنامه‌ای مانند رایگان کردن بنزین برای قشر مشخصی در آن پیش‌بینی نشده است.

پیش از این در شهریور ماه سال گذشته هم خبری در شبکه‌های اجتماعی ایران پربازدید شد که ادعا می‌کرد «بنزین بازنشسته‌های اماراتی مجانی شد»، فکت‌نامه آن خبر را هم درستی‌سنجی کرده و به آن نشان نادرست داده بود.

بنزین رایگان برای بازنشستگان اماراتی

از این رو با توجه به اطلاعات موجود فکت‌نامه به این ادعا که با دستور بن سلمان در برخی از شهرهای عربستان بنزین برای بازنشستگان رایگان شد نشان «نادرست» می‌دهد.