جایگاه ایران در منطقه از نظر شاخص ادراک فساد

کانال تلگرامی‌ هم‌صدا، تصویری منتشر کرده که در آن جایگاه ایران و کشور های منطقه در شاخص فساد دولتی مقایسه شده است.

بر اساس این تصویر، رتبه ایران از نظر آنچه شاخص فساد دولتی نامیده شده، ۱۵۱ اعلام شده است.

به نظر می‌رسد، داده‌هایی که برای این تصویرسازی از آن استفاده شده، آمارهای آخرین گزارش سالانه «سازمان شفافیت بین‌الملل» از «شاخص ادراک فساد» است.

سازمان شفافیت بین‌الملل، یک سازمان غیردولتی مستقر در برلین آلمان است که در سال ۱۹۹۳ میلادی بنا گذاشته شد و خود را اینگونه معرفی می‌کند: «سازمان شفافیت بین‌الملل یک جنبش جهانی است که در بیش از ۱۰۰ کشور برای پایان دادن به بی‌عدالتی فساد فعالیت می‌کند.»

این سازمان سالانه گزارشی از وضعیت کشورهای مختلف از نظر شاخص ادارک از فساد (CPI) منتشر می‌کند، این شاخص با اسامی دیگری نیز مشهور است.

شاخص ادراک فساد، پرکاربردترین رتبه بندی جهانی فساد در جهان است، این شاخص میزان فساد در بخش دولتی / عمومی هر کشور را بر اساس نظر کارشناسان و فعالان اقتصادی، اندازه‌‌گیری می‌شود.

برای تدوین این شاخص به مواردی همچون رشوه‌خواری، انحراف از بودجه عمومی، استفاده مقام‌های سیاسی از مناصب دولتی برای منافع شخصی بدون مواجهه با عواقب، توانایی دولت‌ها در مهار فساد در بخش دولتی، کاغذ‌بازی بیش از حد در بخش دولتی که امکان فساد را افزایش می‌دهد و انتصابات خویشاوندی از جمله معیارهایی است که برای اندازه‌گیری این شاخص در کشورها به آنها توجه می‌شود.

از آنجا که شاخص ادراک فساد، بر فساد در بخش عمومی و دولتی تمرکز دارد، گاهی این شاخص را شاخص فساد دولتی یا حتی شاخص فساد دولتمردان نامیده می‌شود.

در این گزارش، با جمع‌بندی داده‌ها و گزارش‌ها به کشورها امتیازهایی بین صفر تا ۱۰۰ تعلق می‌گیرد، هرچه این امتیاز بالاتر باشد به معنای کمتر بودن میزان ادراک فساد در آن کشور است و در رتبه‌بندی نهایی در جایگاه‌های نخست قرار می گیرد و برعکس هرچه امتیاز کشورها کمتر باشد، آنها در رده‌های پایین‌تری قرار می‌گیرند.

رتبه ۱۵۱ ایران در شاخص ادراک فساد

آخرین گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل از وضعیت کشورها از نظر شاخص ادراک فساد، مربوط به سال ۲۰۲۴ است. امتیاز ایران در این گزارش ۲۳ ارزیابی شده است، ایران با این امتیاز در رتبه ۱۵۱ از ۱۸۰ کشور بررسی شده قرار گرفت.

بررسی روند تغییرات امتیاز ایران از نظر شاخص ادراک فساد نشان می‌دهد، از سال ۲۰۱۲ میلادی تا سال ۲۰۲۴، کمترین امتیاز مربوط به سال گذشته میلادی و بالاترین امتیاز با کسب نمره ۳۰ مربوط به سال ۲۰۱۷ است.

امتیاز کسب شده ایران در گزارش سال ۲۰۲۳، عدد ۲۴ بود و ایران با آن امتیاز در رده ۱۴۹ قرار گرفته بود.

رتبه دیگر کشورهایی که نام آنها در نمودار مقایسه‌ای ذکرشده نیز بر مبنای داده‌های این گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل درست است.

کانال تلگرامی «هم‌صدا» نموداری از مقایسه ایران و کشورهای منطقه در شاخص «فساد دولتی» منتشر کرده است، در این تصویر رتبه ایران ۱۵۱ اعلام شده است.
در این نمودار فساد در کشورهای لبنان یمن و سوریه بیشتر از ایران است، اما کشورهای امارت متحده عربی، عربستان سعودی، ترکیه، عراق، مصر و عمان وضعیتی بهتر از ایران دارند.
اطلاعات این نمودار درست است و با گزارش سالانه «شاخص ادراک فساد (CPI)» سازمان شفافیت بین‌الملل همخوانی دارد.
شاخص ادراک فساد (CPI) پرکاربردترین رتبه‌بندی جهانی فساد است که میزان فساد در بخش دولتی را بر اساس نظر کارشناسان و فعالان اقتصادی اندازه‌گیری می‌کند.
در گزارش سال ۲۰۲۴ سازمان شفافیت بین‌الملل، ایران با کسب امتیاز ۲۳ از ۱۰۰ (هرچه امتیاز بالاتر باشد، فساد کمتری درک شده است)، در رتبه ۱۵۱ از میان ۱۸۰ کشور قرار گرفت.
این امتیاز کمترین میزان کسب شده توسط ایران از سال ۲۰۱۲ بوده است، بالاترین امتیاز ۳۰ در سال ۲۰۱۷ بود.
با این اوصاف فکت‌نامه به این تصویر نشان «درست» می‌دهد.