ادعای نادرست درباره زیر آب رفتن و محو شدن استانبول

در روزهای گذشته در اینستاگرام خبری منتشر شد که در آن ادعا شده به گفته «دانشمندان، زمین‌شناسان و کارشناسان استانبول داره با زیر آب رفتن محو می‌شه».

این ادعا نادرست است. ترکیه و شهرهای ساحلی‌اش با چالش‌هایی درباره بالا آمدن سطح آب دریا یا نشست زمین مواجه هستند ولی ادعای این که شهر «در حال زیر آب رفتن» است بر اساس شواهد علمی معتبر نیست.

گزارشی که پنجم نوامبر در Türkiye Today منتشر شد به همین ادعاها می‌پردازد.

این گزارش توضیح می‌دهد که این ادعاها بر اساس تصاویر فرضی از ابزارهای مانند ابزار «Coastal Risk Screening Tool» هستند که سناریوهای فرضی با افزایش سطح دریا را نشان می‌دهند، نه پیش‌بینی‌های قطعی علمی.

احتمالا اشاره این گزارش به مقاله‌ «سنجش و ‌کمی‌سازی میزان آسیب‌پذیری نواحی ساحلی ترکیه در برابر بالا آمدن سطح دریا» که در مجله پایش و ارزیابی محیط‌زیست منتشر شد. در این مقاله میزان آسیب‌پذیری نواحی ساحلی ترکیه در برابر بالا آمدن سطح دریا بررسی شده است.

نویسندگان این مقاله با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای (SRTM) سه سناریوی افزایش سطح دریا را تا سال ۲۲۰۵ میلادی (۱۵۸۳ شمسی) شبیه‌سازی کرده‌اند. هدف این بوده که مشخص شود کدام بخش‌های ساحلی ترکیه، به‌ویژه در مناطق کم‌ارتفاع، در صورت تداوم تغییرات اقلیمی در معرض بیشترین خطر غرق‌شدن یا آب‌گرفتگی قرار می‌گیرند.

نتایج نشان می‌دهد که هر چند حتی در بدترین سناریو، درصد از دست رفتن، به نسبت مساحت کل کشور کم است (حدود یک تا سه دهم درصد) اما تاثیر بر نواحی ساحلی کم‌ارتفاع قابل توجه است و بیشترین آسیب مربوط به مناطق ساحلی مسطح و نزدیک سطح دریاست. نویسندگان تاکید کرده‌اند که این یافته‌ها باید به‌عنوان یک هشدار برای برنامه‌ریزی شهری، مدیریت ساحلی و سیاست‌گذاری اقلیمی مورد استفاده قرار گیرد چون در صورتی شرایط زیست محیطی تغییر نکند ممکن است این سناریوها به واقعیت نزدیک شوند.

اما همان‌طور که در گزارش «ترکیه امروز» هم آمده، این مقاله به پیش‌بینی سناریوهای مختلف در طی بیش از صد سال پرداخته است.

از سوی دیگر بخش مهمی از ترکیه که به عنوان بخش در معرض خطر بررسی می‌شود مربوط به شهر ازمیر است و نه استانبول. در گزارشی که در جولای ۲۰۲۴ در Hürriyet Daily News منتشر شد نگرانی راجع به نشست زمین در سواحل ازمیر عنوان شده و این که نشست زمین در کنار افزایش سطح دریا خطر زیر آب رفتن یا آب‌گرفتگی را در نواحی ساحلی افزایش می‌دهد.

در این گزارش اشاره شده که این مناطق جزو زمین‌های بازیافت‌شده (محل‌هایی که پیش‌تر دریا بوده‌اند و اکنون ساخته شده‌اند) هستند؛ بنابراین وقتی ساختمان‌ها و وزن اضافی به آن‌ها تحمیل می‌شود، روند نشست تشدید پیدا می‌کند.

با این توضیحات، فکت‌نامه به ادعای مرتبط با «زیر آب رفتن و محو شدن استانبول» نشان «نادرست» می‌دهد.