وصیت‌نامه جعلی منتسب به ثریا اسفندیاری، همسر سابق محمدرضا شاه

در شبکه‌های اجتماعی ادعایی مبنی بر وصیت‌نامه‌ای منتسب به ثریا اسفندیاری منتشر شده که می‌گوید او کل دارایی‌اش را برای گربه‌های پاریس به ارث گذاشته و حاضر نیست مردم ایران از آن سهم ببرند. (لینک۱ ، لینک۲ ، لینک۳ )

براساس این ادعا که از سال‌ها پیش در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود ثریا اسفندیاری همسر سابق محمدرضا شاه پهلوی در وصیت‌نامه‌اش نوشته: «بعد از مرگم تمام ثروتم را به گربه‌های پاريسی می‌بخشم! می‌دانم مردم ايران در فقر و بدبختی هستند ولی راضی نيستم يك ريال از اين پول كه حق خودشان هم هست به آنها برسد». همچنین در ادامه این وصیت‌نامه منتسب به ملکه سابق آمده است: «عرب‌ها التماس می‌کردند كه يك شب بتوانند كاباره ايرانی را تماشا كنند، در چاه‌های نفت را بست تا انگليس دستش از مملكت كوتاه شود.» و در ادامه افزوده که شاه قصد داشته سنگاپور را بخرد و نرخ دلار را ۷ ریال تصویب کرده است. همچنین گفته شده «فوزیه» همسر اسبق شاه، دختر ملک فاروق بوده است.

بررسی‌های فکت‌نامه نشان می‌دهد که این متن جعلی است و همه این ادعاها نادرست است.

ثریا اسفندیاری که بود؟

ثریا اسفندیاری بختیاری در سال ۱۳۱۱ در اصفهان متولد شد. او دختر خلیل اسفندیاری، دیپلمات و سفیر ایران در آلمان غربی و اوا کارل آلمانی‌تبار بود. ثریا در سال ۱۳۲۹ با محمدرضا پهلوی ازدواج کرد و تا سال ۱۳۳۶، ملکه ایران بود. علت اصلی جدایی نداشتن فرزند وارث عنوان شد و با توجه به نتیجه نرسیدن درمان، و از آنجا که با ایده‌ی همسر دوم برای داشتن جانشین موافق نبود در سال ۱۳۳۶، طلاق آنها به طور رسمی اعلام شد. ثریا پس از جدایی بیشتر در اروپا زندگی کرد و در سوم آبان ۱۳۸۰ در پاریس درگذشت. پیکر او در آرامگاه وستهریندوف مونیخ در کنار اعضای خانواده‌اش به خاک سپرده شد.

وصیت‌نامه و دارایی ثریا

ثریا اسفندیاری در سوم آبان ۱۳۸۰ برابر با ۲۵ اکتبر ۲۰۰۱ در پاریس درگذشت. بر اساس اسناد رسمی وارث او برادرش بیژن بود. در وصیتی که در سال ۱۹۹۱ از او به دست آمد، ثریا خواسته بود «جواهرات» و «محتویات آپارتمانش در پاریس»، در صورتی که برادرش بیژن بدون وارث درگذرد، به طور مساوی بین سه موسسه خیریه تقسیم شود.

بیژن اسفندیاری برادر و تنها وارث ثریا به فاصله کوتاهی پس از خواهرش در کلن آلمان درگذشت. در سال ۲۰۰۳ ماترک ثریا بالغ بر ۵۰ میلیون پوند به دولت آلمان پرداخت شد. پس از مرگ بیژن دادگاه ایالتی کلن پس از یک دعوی طولانی در سال ۲۰۱۴ طی حکمی مقرر کرد ۴.۵ میلیون یورو از دارایی ثریا به سه نهاد خیریه فرانسوی از جمله صلیب سرخ فرانسه و یک گروه حمایت از حیوانات و یک سازمان مدافع حقوق معلولین پرداخت شود. براساس گزارش‌ها از حکم دادگاه، اهدای بخشی از این ۴.۵ میلیون یورو به یک انجمن حمایت از حیوانات به معنای «بخشیدن به گربه‌های پاریس» به خاطر وصیت او مبنی بر کینه‌ از مردم ایران نبوده است.

در سال ۲۰۱۶ نیز خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد دادگاه، بیژن را به عنوان وارث رسمی واجد صلاحیت دانسته است، چرا که گرچه او هرگز ازدواج نکرده بود اما برای دادگاه محرز نشد که هیچ فرزندی در هیچ جا ندارد.

از این رو وصیت‌نامه کوتاه بیژن اسفندیاری را به رسمیت شناخت و بخش دیگری از دارایی ثریا را به راننده و منشی خصوصی بیژن پرداخت کرد. همچنین در گزارش‌ها آمده است که خانواده و بستگان ثریا تلاش کردند از ارثیه ملکه پیشین ایران سهم ببرند اما دادگاه ایالتی کلن این درخواست را رد کرد.

در عین حین هیچ منبع قضایی یا خبری معتبر، هیچ مطلب تند یا توهین‌آمیزی مشابه آنچه در این ادعا به وصیت‌نامه ثریا اسفندیاری منتسب شده تایید نمی‌کند.

ادعاهای دیگر در یک متن جعلی

در این متن جعلی که به عنوان وصیت‌نامه ثریا اسفندیاری منتشر شده است، ادعاهای دیگری نیز مطرح شده که باید میزان دقت و درستی آنها را در فکت‌چک‌های دیگری بررسی کرد. به عنوان مثال، ادعای تعیین قیمت «هفت ریال» برای دلار، ادعای بستن چاه‌های نفت به روی انگلیس‌ها و همچنین ادعای خریدن سنگاپور». یه طور خلاصه اما می‌دانیم قیمت دلار در سال ۱۳۵۷، حدود ۷۰ ریال بوده است، بخش قابل توجهی از تاریخچه ملی‌شدن صنعت نفت، بر اساس تلاش‌های دولت محمد مصدق بوده و سندی نیز وجود ندارد که نشان دهد شاه قصد خریدن سنگاپور را داشته است.

فکت‌نامه به این ادعا که ثریا اسفندیاری، ملکه سابق، در وصیت‌نامه‌اش خواسته دارایی‌اش به گربه‌های پاریس برسد و نه مردم ایران، نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.