ادعای شاخ‌دار در مورد وجود ویروس‌های قابل رویت روی ماسک‌های یکبار مصرف

در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی منتشر شده که ادعا می‌کند «مردی در ترکیه با یک آزمایش ثابت کرده که ماسک‌های یکبار مصرف همگی آلوده به ویروس‌های قابل رویت با چشم هستند».

در توضیحات این پست آمده:

«مردی در ترکیه با یک آزمایش با بخار آب جوش و تست چندین ماسک یکبار مصرف در دو رنگ سفید و آبی موجود در تمام داروخانه ها و لوازم آرایشی و بهداشتی و ثبت آن با دوربین مشخص کرده که تمام این ماسک ها آلوده به ویروس های حساسیت زا و خطرناک هستند جالب‌تر اینکه با چشم قابل رویت هستند وی بعد از اطمینان مقامات بهداشتی و درمانی ترکیه را باخبر می‌کند که متأسفانه تحقیقات بیشتر بر روی این ماسک های اغلب چینی در زیر میکروسکوپ نتایج بسیار ناراحت کننده ای داشته. بنا به گزارشات خبرگزاری آناتولی ترکیه واردات و پخش و فروش این ماسک ها در ترکیه مطلقا ممنوع شده است. آیا در ایران مسئولین با خبر هستند ؟؟ هموطن عزیز لطفاً با ارسال این کلیپ به دوستان و عزیزان خود به آنها اطلاع دهید. لطفاً در صورت نیاز به ماسک از ماسک‌های پارچه ای استفاده کنید».

این ویدیو قدیمی و مربوط به زمان همه‌گیری کرونا است و این ادعا هم شاخ‌دار است.

این ویدئو در فروردین سال ۱۴۰۰ و همزمان با همه‌گیری کرونا در ترکیه پخش و پر واکنش شد. در آن زمان ویدیوهای مشابهی با ادعای وجود کرم و نانوربات‌ در ماسک‌ها منتشر شد.

همه این ادعاها نادرست و بی اساس هستند و از جمله اطلاعات نادرستی بودند که با همه‌گیری کرونا منتشر شد.

آیا چیزی که در ویدیو دیده می‌شود ویروس است؟

ادعای این ویدیو و وجود ویروس‌های قابل رویت در تار و پود ماسک نادرست است.

اساسا ویروس با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست. ویروس‌ها موجوداتی میکروسکوپی هستند که می‌توانند میزبان‌هایی مانند انسان‌ها، گیاهان یا حیوانات را آلوده کنند. ویروس‌ها بدون یک میزبان قادر به تکثیر نیستند. برخی بیماری‌های رایج که توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند شامل آنفلوآنزا، سرماخوردگی معمولی و کووید-۱۹ هستند.

به‌طورکلی، زیست‌شناسان ویروس‌ها را زنده نمی‌دانند زیرا عملکردهای موجودات زنده را ندارند. به‌عنوان مثال، آن‌ها نمی‌توانند غذا را به انرژی تبدیل کنند (متابولیسم) و نمی‌توانند بدون سلول میزبان زندگی یا تولید مثل کنند. از سوی دیگر، ویروس‌ها می‌توانند درون سلول میزبان مناسب تکثیر شوند و با گذر زمان تکامل یابند تا زنده بمانند. همچنین، آن‌ها برای این کار می‌توانند به سلول‌های میزبان آسیب زده یا آن‌ها را نابود کنند. به همین دلیل، بسیاری آن‌ها را در «منطقهٔ خاکستری» میان موجودات زنده و غیرزنده قرار می‌دهند.

در نهایت بر اساس تحقیقات موجود ویروس‌ها مانند ویروس کرونا و سارس در نهایت تا یک روز روی پارچه و الیاف قابل بازیابی هستند.

بنابراین ادعای وجود ویروس در ماسک‌هایی که ادعا شده در چین تهیه می‌شوند و حداقل روزها و هفته‌ها بعد در ترکیه قرار است مورد استفاده قرار گیرند بی‌اساس است.

چه چیزی روی ماسک‌ها دیده می‌شود؟

این ویدیو تصاویری را نشان می‌دهند که با استفاده از قابلیت زوم دوربین موبایل از ماسک‌های جراحی در حالی که در معرض بخار آب داغ قرار دارند، گرفته شده‌. ماسک‌های جراحی معمول (surgical masks) که در این ویدیو دیده می‌شود عمدتاً از پلاستیک‌های غیر بافته (non-woven plastics) ساخته شده‌اند، و ماده اصلی تشکیل دهنده آن هم پلی‌پروپیلن polypropylene است.

الیاف پلی‌پروپیلن تحت تأثیر تغییرات محیطی مانند دما و رطوبت، مرطوب و خشک می‌شوند. ساختارهای میله‌ای شکلی که در ویدیوهای گرفته‌شده با دوربین موبایل دیده می‌شوند، الیاف معمول پارچه‌ای ماسک هستند و حرکتی که مشاهده می‌شود، ناشی از واکنش این ساختارهای غیرزنده پلاستیکی به تغییرات دما و رطوبت است، نه حرکت ویروس‌های قابل رویت.

از این رو فکت‌نامه به ویدیوی «مردی در ترکیه که با یک آزمایش ثابت کرده ماسک‌های یکبار مصرف همگی آلوده به ویروس‌های قابل رویت با چشم هستند» نشان شاخ‌دار می‌دهد.