انتساب ویدیوی نادرست به ازدواج کودکان در افغانستان

در شبکه‌‌های اجتماعی فارسی ویدیویی منتشر شده است که ادعا می‌کند یک کودک یازده ساله افغانستانی را با نوزاد تازه متولد شده‌اش روی تخت بیمارستان نشان می‌دهد.

در توضیحات این ویدیو آمده:

«یک مرد هز۱ره اهل ۱فغانستان دختر ۱۱ ساله خود را به یک پیرمرد ۶۰ ساله پاکستانی فروخت. و نتیجه این رذالت او را در زیر می‌بینید».

در برخی از موارد هم بدون انتساب این ویدیو به افغانستانی‌ها ادعا شده که کلیپ کودکی که در سن پایین مادر شده را نشان می‌دهد. (لینک۱، لینک۲)

این ادعا نادرست است. نه این ویدیو مربوط به افغانستان و پاکستان است و نه دختربچه‌ای که روی تخت دیده می‌شود مادر نوزاد است.

این ویدئو را برای اولین بار حدود یک سال پیش یک کاربر ویتنامی در صفحه تیک تاک خود منتشر کرده و توضیح داده که این دو کودک خواهر و برادر هستند. این کاربر که به نظر می رسد مادر این کودکان باشد برای اولین بار در مرداد ماه سال گذشته (آگوست ۲۰۲۴) این ویدیو را منتشر کرده و نوشت «خواهر کوچولو ۷۰۰ گرمی و نی‌نی بغل‌کردنی ۹۰۰ گرمی. دو فرشته‌ی دوست‌داشتنی مامان حالا بزرگ شدند و خیلی خوب ماجرای زندگی را با مامانشون درک می‌کنن».

در ویدیوی دیگری از این مادر ویتنامی (چند روز بعد از این ویدیو) او را با نوزادش و در حالی که نوزاد روی سینه او خوابیده و کلاهی مشابه با کلاه نوزاد ویدیوی اصلی بر سر دارد، می‌بینیم.

او در مهرماه ویدیوی دیگری از همان صحنه دو کودک روی تخت بیمارستان منتشر کرده و نوشته «عاشق هر دوی شما هستم».

در ویدیوهای متاخرتر این کاربر صحنه‌هایی از زندگی روزمره و بازی این کودکان با هم منتشر شده است. از این رو قطعا این ویدیو ربطی به کودکان افغانستانی و ازدواج زودهنگام آنها ندارد.

نحوه ساخت یک خبر نادرست

این ویدیو اخیرا با ادعای مشابه آنچه در ایران مطرح شد در سایر کشورها نیز بازنشر شده است. یکی از فکت‌چکرهای سایت factly در بخش نظرات یکی از ویدیوهای بازی این دو کودک از مادرشان درباره ادعای منتشر شده پرسید و او پاسخ داد که «آنها هر دو کودکان [من] هستند».

به نظر می‌رسد کاربری به نام Fatima khan که در پلتفرم X خود را روزنامه‌نگار معرفی کرده در انتشار این ویدیو با این ادعای نادرست موثر بوده است. صفحات ایرانی هم خبر را از صفحه همین فرد بازنشر کرده‌اند. او با انتشار این ویدیو در توضیح پست خود نوشته: « اسلام یک دین فرقه‌ای است. چقدر غم‌انگیز. یک مورد تکان‌دهنده در پاکستان رخ داده است که در آن یک دختر ۱۱ ساله با یک مرد ۶۰ ساله ازدواج کرده و وقتی ۱۲ ساله بوده، نوزادی به دنیا آورده است...! واقعاً اسلام دین کودک‌آزاری جنسی است..!»

همانطور که مشخص است او اشاره‌ای به افغانستان یا کودک افغانستانی فروخته شده نکرده و در مورد پاکستان و دین اسلام حرف می‌زند. با وجود این متن نادرست منتشر شده برای فضای فارسی بازنویسی شده و محتوای نادرست جدیدی متناسب با فضای ایران تولید شده و با هشتگ #اخراج_افغانی_مطالبه_ملی منتشر شد.

مشکل ازدواج کودکان در افغانستان و فروش کودکان دختران بر اثر فقر یا در قالب سنت‌های حاکم بر بعضی از بخش های این کشور، آسیبی جدی است که این جامعه با آن دست به گریبان است و فعالان زنان سالهاست برای رفع و کاهش آن فعالیت می‌کنند (لینک۱، لینک۲). با وجود این انتساب این ویدیو به این پدیده نادرست است.