ادعای نادرست درباره ساخت اکسیر جوانی از انجیر و زیتون

مدت‌هاست در شبکه‌های اجتماعی پست‌هایی دست به دست می‌شود که در آن ادعا می‌شود یک اکسیر جوانی کشف شده که از ترکیب نسبت هفت به یک زیتون و انجیر ساخته می‌شود. (لینک۱، لینک۲، لینک۳) به این اکسیر جوانی نام‌های متعددی چون ملاتوسینین ، متالویثوندز داده شده و گفته می‌شود که در بدن به حالت طبیعی وجود دارد. ادعا شده نسبت ترکیب این مواد یعنی هفت زیتون و یک انجیر، تعداد دفعاتی است که نام انجیر و زیتون در قرآن آمده و گروه‌های تحقیقات ژاپنی و دانشگاه الازهر مصر هم این تحقیقات و این نسبت از ترکیب مواد را تایید کرده‌اند. در توضیحات یک نمونه از این پست‌ها آمده:

« آیا می‌دانستید که یک پروتئین خاص به نام ملاتوسینین وجود دارد که نقش اکسیر جوانی را برای بدن ایفا می‌کند؟ این ماده از سنین ۱۵ تا ۳۵ سال بیشترین ترشح را دارد و پس از آن کاهش می‌یابد، تأثیری مستقیم بر روند پیری، شادابی و سلامت قلب دارد. تحقیقات گروه‌های ژاپنی نشان داده‌اند که این اکسیر در انجیر و زیتون یافت می‌شود؛ نکته شگفت‌انگیز اینکه در قرآن هم ۷ بار نام زیتون و یک بار نام انجیر ذکر شده است! این کشف علمی و معنوی نشان می‌دهد که رژیم غذایی شامل این دو می‌تواند به حفظ جوانی و سلامت کمک کند».

اما آیا این ادعاها صحت دارند؟ آیا اکسیر جوانی به نام‌هایی که گفته شده به دست دانشمندان ژاپنی و مصری کشف شده؟ آیا در قرآن به آنها به همین نسبت اشاره شده؟

نام هیچ کدام از این مواد؛ «ملاتوسینین» یا «متالویثوندز» که گفته شده اکسیر جوانی است در منابع علمی وجود ندارد. یعنی اساسا در منابع علمی معتبر، چنین عبارتی دیده نمی‌شود. از این رو ادعاهای مطرح شده مبنی بر اینکه این ماده یا پروتئین در بدن نقش اکسیر جوانی را دارد و در سنین ۱۵ تا ۳۵ سال ترشح می‌شود بی‌اساس است.

از نسبت هفت به یک زیتون و انجیر در قرآن چه می دانیم؟

در قرآن کلمه «انجیر» (التین) یک بار در سوره تین آمده. «زیتون» هم شش بار در سوره‌های نور، انعام، نحل، عبس، تین آمده و در سوره مومنون هم به درختی اشاره شده که «از طور سینا بیرون می‌آید که برای خورندگان، روغن و نان خورشی می‌رویاند»، که گفته می‌شود درخت زیتون است. از این رو گفته می‌شود هفت بار به زیتون در قرآن اشاره شده.

به نظر می‌رسد شایعه نسبت ترکیب انجیر و زیتون بر همین اساس ساخته شده و اینطور نبوده که دانشمندان به این نسبت رسیده باشند و بعد دریابند که نسبت تکرار این کلمات در قرآن هم هفت به یک بوده است.

این شایعه سالهاست در وبسایت‌های فارسی و انگلیسی قرآنی مانند ایکنا، رهیافته‌ها و شفقنا در سطحی وسیع منتشر شده است.

از ادعای استاد دانشگاه الازهر درباره خواص زیتون و انجیر چه می دانیم؟

در روایت این وب‌سایت‌ها آمده «پروفسور طاها ابراهیم خلیفه»، استاد پیشین دانشگاه الازهر، گفته یک دانشمند ژاپنی پس از مطالعه قرآن و کشف «معجزات علمی» درباره درخت انجیر و زیتون، به اسلام گرویده است. به گفته او، ماده‌ای به نام مثالئوتونیدز (Methaleutonids) ـ که به ادعای وی در مغز انسان ترشح می‌شود و نقش مهمی در سلامت بدن دارد و تنها در انجیر و زیتون یافت می‌شود، در کاهش کلسترول، تنظیم متابولیسم، تقویت قلب و تنفس مؤثر است و ترشح آن از سن ۱۵ تا ۳۵ سالگی فعال است. طبق روایت، تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیب انجیر و زیتون با نسبت ۱ به ۷ (به نفع زیتون) بیشترین تأثیر را دارد، در حالی‌که مصرف جداگانه آن‌ها مؤثر نبوده است. دکتر طاها این یافته را با سوگند قرآن به انجیر و زیتون (سوره تین) مرتبط می‌داند و ادعا می‌کند این کشف باعث شد سرپرست گروه تحقیقاتی ژاپنی مسلمان شود.

فردی به نام دکتر ابراهیم محمد طه، (نه پروفسور طاها ابراهیم خلیفه) در دانشگاه الزهرا حضور دارد و دکترای علوم و فناوری غذایی دارد. در هیچ کدام از مقالات او چنین ادعایی وجود ندارد.

این ادعاها در هیچ منبع علمی معتبر یافت نشده و بیشتر در رسانه‌ها و محافل مذهبی مبلغ اسلام بازنشر شده است.

تحقیقات علمی درباره خواص انجیر و زیتون چه می‌گویند؟

انجیر به‌واسطه‌ی ترکیباتی مانند پلی‌فنول‌ها، فلاونوئیدها، تانن‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها نشان داده می‌تواند اثر ضد پیری داشته باشد، از پوست محافظت کند، و به حفظ سلول‌ها کمک کند. این خاصیت‌ها در مطالعات علمی متعددی مورد تایید قرار گرفته‌اند. مثلا در تحقیقی در سال ۲۰۱۴ مشاهده شد که کرمی حاوی عصاره میوه انجیر ، به‌طور معناداری ملانین پوست را کاهش داده، آبرسانی پوست را افزایش داده، تبخیر غیرطبیعی آب را کاهش و سبوم (چربی سطحی پوست) را نیز کاهش داد. مطالعه دیگر در سال ۲۰۲۱ به ویژگی‌های ضد پیری و ضد سرطان عصاره برگ‌های انجیر پرداخت.

زیتون هم به‌دلیل ترکیبات طبیعی‌اش، به سلامت پوست و کاهش علائم پیری کمک می‌کند. از ترکیبات مهم زیتون آنتی‌اکسیدان‌ها، مثل ویتامین E، اسیدهای چرب سالم، ویتامین‌ها: ویتامین A، ویتامین K و مواد ضد التهاب است که به ترمیم پوست کمک می‌کنند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ اثرات مثبت پلی‌فنول‌های زیتون را بر افزایش طول عمر و سلامت در مدل‌های مختلف بررسی کرد. مقاله دیگری در سال ۲۰۲۲ هم تاثیر ترکیبات موجود در روغن زیتون بر پیری پوست را بررسی کرد و به نتایج مثبتی دست یافت.

با وجود این در حالی که هم انجیر و هم زیتون مواد غذایی مفیدی هستند و آثار مثبتی برای سلامتی و کند کردن روند پیری دارند، اما داستان تحقیق دانشمندان ژاپنی و مصری برای ترکیب این دو ماده غذایی و «تولید اکسیر جوانی با نسبت ۱ به ۷» بی‌اساس است.

ملاتونین چیست و چه آثاری در بدن دارد و ارتباطش با «اکسیر جوانی» چیست؟

کلمه ملاتوسینین که در منابع علمی معتبر وجود ندارد، نزدیک به واژه «ملاتونین» است که در واقع یک هورمون مهم در تنظیم چرخه خواب است و نه یک پروتئین. ملاتونین یک آنتی‌اکسیدان قوی است و از سلول‌ها در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کند. این آنتی‌اکسیدان در دوران جوانی بهتر و منظم‌تر ترشح می‌شود.

این ماده در کنار مواد دیگر در بدن از قبیل هورمون رشد (HGH)، پروتئین کلوتو (Klotho)، هورمون DHEA و کلاژن، نقش کلیدی در جوانی و سلامت ایفا می‌کند.

هورمون رشد (HGH) یکی از مهم‌ترین عوامل حفظ جوانی بین سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی است. این هورمون، که با نام سوماتوتروپین نیز شناخته می‌شود، هورمونی است که غده هیپوفیز، غده‌ای به اندازه یک نخود که در پایه مغز قرار دارد، آن را تولید و ترشح می‌کند. دو نوع HGH وجود دارد: یکی نوعی که به‌صورت طبیعی در بدن شما تولید می‌شود، و دیگری نسخه مصنوعی آن. پزشکان نسخه مصنوعی HGH را برای درمان برخی شرایط پزشکی خاص تجویز می‌کنند. هورمون رشد (HGH)، به رشد کودکان کمک می‌کند و بر نحوه استفاده بدن از غذا برای تولید انرژی (متابولیسم) تأثیر می‌گذارد.

پروتئین کلوتو (Klotho)، ماده دیگری است که در سال‌های جوانی سطح بالاتری دارد و با خاصیت ضد پیری، کاهش التهاب، تقویت عملکرد مغز و افزایش طول عمر در مدل‌های حیوانی شناخته می‌شود. کلوتو یک پروتئین ضد پیری است که عمدتاً در کلیه‌ها تولید می‌شود. سطح Klotho محلول در گردش خون، با افزایش سن کاهش می‌یابد.

هورمون DHEA نیز از دیگر ترکیبات مهم است که به‌عنوان پیش‌ساز هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون و استروژن عمل می‌کند. دهیدرو اپی آندروسترون (DHEA) به‌طور طبیعی در غدد فوق‌کلیوی (آدرنال) بدن تولید می‌شود. سطح طبیعی DHEA در بدن در اوایل بزرگسالی به اوج خود می‌رسد و سپس به‌تدریج با افزایش سن کاهش می‌یابد. سطح کافی DHEA می‌تواند به بهبود خلق‌وخو، انرژی و متابولیسم کمک کند. نسخه‌ای مصنوعی از DHEA نیز موجود است که به‌صورت قرص، کپسول، پودر، کرم موضعی و ژل عرضه می‌شود. افراد از DHEA برای درمان ضد پیری و بهبود عملکرد جسمی استفاده می‌کنند. همچنین، DHEA برای درمان افسردگی و علائم یائسگی نیز به‌کار می‌رود.

کلاژن یکی از پروتئین‌های ساختاری حیاتی در پوست، مفاصل و استخوان‌هاست که به‌طور متمرکز در استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، پوست، رگ‌های خونی و اندام‌های داخلی یافت می‌شود. این ماده به بدن الاستیسیته (کشسانی) و استحکام می‌بخشد. با افزایش سن، میزان کلاژن در بدن کاهش می‌یابد و ساخت دوباره‌ی آن دشوارتر می‌شود. حداقل ۳۰٪ از کل پروتئین بدن از کلاژن تشکیل شده است.

به طور کلی مجموعه‌ای از پروتئین‌های ساختاری مانند؛ کلاژن ، الاستین و کراتین، هورمون‌ها مانند هورمون رشد انسانی (HGH)، استروژن و تستوسترون و ملاتونین و گروهی از آنتی‌اکسیدان‌ها و سایر مولکول‌ها مانند اسید هیالورونیک، کوآنزیم کیوتن و گلوتاتیون به طور هماهنگ برای حفظ شادابی، انرژی و سلامت بدن و آنچه ما آن را «جوانی» می‌نامیم، کار می‌کنند. از این رو یک اکسیر جوانی واحد وجود ندارد.

بنابراین ادعای مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی درباره کشف اکسیر جوانی قرآنی، تایید شده از سوی دانشمندان ژاپنی که از ترکیب هفت به یک زیتون و انجیر ساخته می‌شود، نادرست است.