درباره موفقیت تیم المپیاد نجوم و اخترفیزیک ایران چه می‌دانیم؟

این روزها همزمان با پایان‌یافتن المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک (IOAA) که هند میزبان آن بود، برخی از کانال‌ها و کاربران در شبکه‌های اجتماعی، به موفقیت تیم المپیاد ایران، واکنش نشان دادند.

برخی از آنها در پست‌های خود اعلام کردند که تیم ایران در این رقابت‌ها به مقام اول رسیده، هر پنج نفر از تیم ایران، مدال طلا گرفته‌اند و علاوه بر آن، گفته‌اند که سه نفر اول دنیا هم از ایران بوده‌اند.

درباره موفقیت تیم ایران چه می‌دانیم؟

بررسی خبرهای رسمی و البته مشاهده ویدیوی مراسم پایانی جهانی نجوم و اخترفیزیک در هند نشان می‌دهد:

۱- هر پنج شرکت‌کننده ایران موفق شده‌اند مدال طلا کسب کنند.

۲- هیچ تیمی به جز ایران نتوانسته پنج مدال طلا به دست بیاورد. (بنابراین تیم ایران موفق‌ترین عملکرد تیمی را از جهت مدال‌ها داشته)

۳- نفر اول این المپیاد که بیشترین نمره را آورده، شرکت‌کننده‌ای از کشور ایالات متحده آمریکا بوده است.

بنابراین بخش اول خبر درباره موفقیت تیم ایران درست است اما بخش دوم خبر که ادعا می‌کند سه نفر اول دنیا از ایران بوده‌اند، درست نیست.

اعضای تیم سال ۲۰۲۵ ایران:علی نادری، حسین سلطانی، هیربد فودازی، حسین معصومی و ارشیا میرشمسی که هر پنج نفر مدال طلا گرفته‌اند.

به نظر می‌رسد این اشتباه که «سه نفر اول مسابقات از ایران بوده‌اند»، بر اساس تصاویری است که از این مراسم پخش شده است. فهرست برندگان، بر اساس حروف الفبای انگلیسی نام کشور آنها اعلام شده و در هر نوبت اعلام، ۱۱ نفر به روی سن می‌آیند و مدال خود را دریافت می‌کنند. همان‌طور که در اسکرین‌شات پایین می‌بینید، نام دو نفر از تیم ایران، در بخش قبلی اعلام می‌شود.

پس از آن هم نام سه نفر دیگر اعلام می‌شود.

احتمالا کانال‌های تلگرامی و کاربران شبکه‌های اجتماعی به دلیل اینکه دیده‌اند نام سه ایرانی در بالای فهرست درج‌شده، به اشتباه تصور کرده‌اند آنها سه نفر اول این المپیاد بوده‌اند.

بررسی گزارش‌ها اما نشان می‌دهد نفر اول این المپیاد (Absolute winner) شرکت‌کننده‌ای از ایالات متحده آمریکا به نام Feodor Yevtushenko بوده است.

توضیح درباره نحوه بردن مدال‌ها

مدال‌ها بر اساس نمره «سه نفر اول» تقسیم می‌شود. به این معنا که اگر نمره یک شرکت‌کننده، بالاتر از ۹۰ درصد میانگین سه نفر اول باشد، برنده مدال طلا می‌شود. (به همین دلیل است که تعداد زیادی توانسته‌اند مدال طلا بگیرند.). در واقع اگر در یک شرایط فرضی، همه شرکت‌کنندگان در این المپیاد بتوانند نمره‌ای بالاتر از ۹۰ درصد میانگین سه نفر اول بگیرند، می‌توانند برنده مدال طلای جهانی شوند. کسی که بین ۷۸٪ تا ۹۰٪ میانگین سه نفر اول باشد، مدال نقره می‌برد و کسی که بین ۶۵٪ تا ۷۸٪ میانگین نمره سه نفر اول را بگیرد، برنده مدال برنز می‌شود.

تیم ایران سال ۲۰۲۴ نیز توانسته بود بیشترین مدال طلا را به دست بیاورد و تیم برنده این المپیاد شود.

لینک لایو مراسم نهایی

بنابراین فکت‌نامه به این ادعای شبکه‌های اجتماعی که تیم المپیاد نجوم ایران قهرمان جهان شده و سه نفر اول دنیا از ایران بوده‌اند، نشان «نیمه‌درست» می‌دهد زیرا بخش اول این ادعا درست است و بخش دوم آن نادرست است.