ادعای نادرست درباره کشف مجسمه باستانی کوروش هخامنشی در اعماق خلیج‌فارس

در شبکه‌های اجتماعی ویدئوی منتشر شده که در آن یک زن غواص ایرانی مجسمه‌ای را در عمق دریا نشان می‌دهد. در توضیحات پست آمده که این مجسمه باستانی کوروش در خلیج فارس است و ادعا شده این زن این مجسمه سنگی را در عمق خلیج فارس کشف کرده‌است.

زن غواص بدون اشاره به نام کوروش در توضیحاتش خطاب به کسانی که به خلیج فارس می‌گویند خلیج عرب، می‌گوید که این مجسمه را در عمق ۱۰متری خلیج فارس ببینید و دیگر چنین حرفی نزنند. روی ویدیو هم دکلمه‌ای با این مضمون هم خوانده می‌شود: «منم کوروش، شاه جهان، شاه بزرگ، شاه دادگر. اعلام می‌کنم تا روزی که زنده‌ام، دین و آیین و رسوم ملت‌هایی را که من پادشاه آن‌ها هستم، محترم خواهم شمرد».

این ویدئو در شبکه‌‌های اجتماعی ایران در سطحی وسیع و با عنوان‌هایی مانند «کشف باورنکردنی در اعماق خلیج فارس» منتشر شده است. (لینک۱، لینک۲)

در سال ۱۳۹۴ هم خبر دیگری درباره این مجسمه منتشر شده بود که می‌گفت: «تندیس کوروش کبیر به اهتمام نیروی دریایی ارتش در تنگه هرمز روی پایه بتنی و در سطح آب نصب شد تا اقتدار و عظمت ایران و همچنین مالکیت نام فارسی آن بر خلیج همیشه نیلگون فارس به کشتی‌های بین‌المللی که وارد این گستره آبی می‌شوند گوشزد گردد تا هیچگاه نام ایران و ایرانی را از خاطر نبرند».

اما آیا این ادعا صحت دارد و این مجسمه باستانی کوروش در عمق خلیج فارس است که این زن غواص آن را کشف کرده؟

خیر، این مجسمه کوروش نیست، سنگی و باستانی نیست و کشف تازه‌ای نیست.

این مجسمه در سال ۱۳۹۲ به دست مجسمه ساز و طراح ایرانی سعید صادق الوعد طراحی و ساخته شده و در عمق ۷ متری آب‌های ساحلی جزيره كيش نصب شد.

در سال ۹۴ و بعد از انتشار شایعه ساخت مجسمه کوروش به دست ارتش، صدا و سیما به سراغ سازنده این مجسمه رفت و از او در مورد جزییات این پروژه پرسید.

به گفته سعید صادق الوعد این مجسمه، که «مرد پارسی» نام دارد به سفارش محیط زیست کیش و با هدف گسترش زیستگاه مرجانی ساخته شده. گسترش زیستگاه مرجانی پروژه‌ای بوده که از سال ۱۳۹۱ آغاز شده بود و مرد پارسی یکی از شش مجسمه است که در قالب این پروژه داخل آب قرار گرفته. او گفت که این مجسمه ربطی به کوروش و یا هخامنشیان ندارد. نام سعید صادق الوعد و تاریخ ساخت آن روی مجسمه ثبت شده است.

به گفته این مجسمه‌ساز، این مجسمه پوسته فایبرگلاس دارد و در آن بتن تزریق شده و دو و نیم و تا سه تن وزن دارد و ۲.۷۰ متر ارتفاع آن است.

از عکس ها و فیلم‌های قدیمی مجسمه مشخص است که در دستان آن کتیبه‌ای قرار گرفته که حالا دیگر وجود ندارد و در ویدیو نیز واضح است که بخش کتیبه مجسمه از بین رفته است.

پیش از این مجله اینترنتی تریپ عکس‌های متعددی از زمان ساخت و نصب مجسمه منتشر کرده بود که در حال حاضر در سایت این مجله در دسترس نیست اما در فضای اینترنت بازنشر شده و موجود است.

پیش از این هم کاربران دیگری از این مجسمه در زیر آب، در سایت غواصی الدورادو عکس و ویدیو تهیه کرده و منتشر کرده بودند. (لینک۱، لینک۲) بقیه مجسمه‌های این پروژه نیز در تبلیغات این سایت غواصی قابل مشاهده است. (لینک۱، لینک۲)

با وجود اینکه ویدیوی این زن غواص، بارها در شبکه‌های اجتماعی با همین توضیح اشتباه دست‌به‌دست شده اما ما در فکت‌نامه نتوانستیم تا کنون، منبع اصلی آن را پیدا کنیم. این توضیح از این جهت اهمیت دارد که این زن در ویدیو، به طور مستقیم اشاره‌ای به «کوروش» یا «باستانی‌بودن» یا «کشف مجسمه» نمی‌کند و همه اینها ادعاهایی است که دیگر کاربران به همراه این ویدیو منتشر کرده‌اند.

بنابراین در صورتی که اولین نسخه منتشر شده از این ویدیو را پیدا کردیم و نیاز به توضیح بیشتری بود، این فکت‌چک را به‌روزرسانی می‌کنیم.

از این رو با توجه به اطلاعات موجود فکت‌نامه به این ادعا که این ویدیو مجسمه باستانی کوروش در عمق خلیج‌فارس را نشان می‌دهد که یک زن غواص ایرانی آن را کشف کرده نشان نادرست می‌دهد.