ادعای نادرست درباره ممنوعیت نام کوروش برای پسران در ایران

در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی فارسی خبری به همراه تصاویر اسکرین شات منتشر شده است که می‌گوید ثبت احوال ثبت اسم «کوروش» را برای پسران ممنوع کرد. این خبر از چهار روز پیش، یعنی از روز ۱۲ مرداد در شبکه‌های اجتماعی در گردش است و روز گذشته امانت توییتری «اسرائیل به فارسی» هم آن را منتشر کرد. این خبر فقط در این اکانت ۱۲ هزار بار لایک شده و بیش از ۱۶۰ هزار بار دیده شده.

دو روز پیش هم سایت دیده‌بان ایران آن را به همراه تصویر اسکرین‌شات خبری که در آن به نقل از ثبت احوال آمده بود «اسامی "محمد داریوش" و "محمد کوروش" مجاز است» منتشر کرد (لینک بایگانی).

ما اسم کوروش را با دیکته‌های «کوروش» و «کورش» در وبسایت ثبت احوال در سامانه «هویت یکتای ملی ایرانیان «سهیم»» امتحان کردیم و هر دو اسم امکان ثبت دارند.

فکر کردیم ممکن است استفاده از کیبورد عربی و مثلا نوشتن حرف «ک» به صورت «ك» موجب ایجاد این اختلال شده باشد، به همین دلیل نام کوروش را با «ك» عربی هم امتحان کردیم. امکان ثبت این حرف اساسا در سامانه وجود نداشت و خروجی به صورت زیر (وروش) در می‌آمد.

بنابراین به نظر می‌رسد بر اساس خروجی این سامانه امکان ثبت نام کوروش به عنوان نام پسر در ایران وجود دارد.

برداشت نادرست از یک گفتگوی قدیمی

در خبر دیده‌بان ایران تصویر اسکرین‌شات خبری منتشر شده است که در آن به نقل از ثبت احوال آمده بود «اسامی "محمد داریوش" و "محمد کوروش" مجاز است». جستجوی این خبر ما را به گزارشی می‌رساند که در سال ۱۳۹۷ در در سایت فرارو به نقل از ایرنا منتشر شده است.

بر اساس این گزارش سخنگوی سازمان ثبت‌احوال کشور درسال ۹۷ گفته بود «لیستی تحت عنوان اسامی ممنوعه نداریم» و تاکید کرده بود نام‌‌های «محمد کوروش» و «محمد داریوش» هم انتخاب می‌شوند. اما چیزی درباره غیرمجاز بودن نام کوروش نگفته بود.

سیف‌اله ابوترابی، سخنگوی سازمان ثبت‌احوال کشور در پاسخ به این سوال که آیا محدودیتی در انتخاب اسم برای نوزادان وجود دارد؟ گفته بود:

«درخصوص اسامی نوزادان لیستی به عنوان اسامی ممنوعه وجود ندارد، بلکه در سایت ثبت‌احوال لیستی از اسامی که می‌توان از آن‌ها برای نامگذاری استفاده کرد، مشخص شده است و افراد می‌توانند با مراجعه به این لیست اسم برای نوزاد تازه متولد شده انتخاب کنند».

او گفته بود اگر فردی بخواهد، اسمی خارج از این لیست انتخاب کند، می‌تواند تقاضای خود را مطرح کرده و اسم مورد نظر در کمیته‌ای با عنوان «کمیته نام» بررسی می‌شود و تاکید کرد اگر اسمی در سامانه ثبت‌احوال وجود نداشته باشد، حداکثر یک هفته زمان لازم است تا در کمیته نام بررسی شود.

چنانچه پیداست به هر حال «کوروش» در لیست سامانه ثبت احوال وجود دارد و نیازی به ارجاع آن به کمیته نام هم نیست.

از این رو گزارش دیده‌بان ایران بر اساس اطلاعات نادرست و برداشت غلط از یک گفتگوی قدیمی تنظیم شده و نادرست است.

قانون در این باره چه می‌گوید؟

بر اساس تبصره ۱ و ۲ ماده ۲۰ قانون ثبت احوال:

تبصره ۱ - انتخاب نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نامهای زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس ممنوع است.

تبصره ۲ - تشخیص نام‌های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می‌باشد و این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به سازمان اعلام می‌کند.

از این رو بنابر اعلام ثبت احوال و بنابر متن قانون لیستی به نام لیست نام‌های ممنوعه وجود ندارد اما لیستی از اسامی مجاز وجود دارد که اسامی خارج از آن لیست ممکن است مجاز نباشند و باید بررسی شوند.

ضمن اینکه ما در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، گزارش قابل اعتنایی ندیدیم که بر اساس آن، افراد در زمان مراجعه برای ثبت نام فرزند خود، از گذاشتن نام کوروش و داریوش منع شده باشند. مثلا کوروش ثنایی، بازیگری است که سال ۱۳۹۲ متولد شده است. اگر این نام در سال‌های گذشته برای افراد ممنوع بود، باید به این سوال پاسخ داد که چگونه نام او کوروش است.

بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که «ثبت احوال ثبت اسم «کوروش» را برای پسران ممنوع کرد» نشان نادرست می‌دهد.