ادعای نادرست جلیلی درباره اظهارنظر ریشی سوناک و نقش ایران در نظم نوین جهانی

سعید جلیلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، روز چهار مرداد ۱۴۰۴ در برنامه «خرمشهر» شبکه افق تلویزیون گفت ریشی سوناک، نخست‌وزیر سابق انگلیس هفته قبل مصاحبه کرد و گفت: «این نظم [جهانی] در حال فروپاشی است و ایران در حال بنا کردن نظم جدید است». (دقیقه ۳۶ تا ۳۶:۳۰)

آیا ریشی سوناک گفت که ایران در حال بنا کردن نظم جدید است؟

ریشی سوناک در روز ۱۵ جولای ۲۰۲۵ (۲۴ تیر ۱۴۰۴) یادداشتی در روزنامه وال استریت ژورنال منتشر کرد و در آن درباره از بین رفتن «نظم بین‌المللی‌ای که از پایان جنگ سرد برقرار بود» نوشت. یادداشت سوناک بر قدرت گرفتن چین و نگرانی‌هایی که بابت آن برای غرب وجود دارد نوشت و تاکید کرد:

«فناوری در حال دگرگون‌کردن جهان است. رقابت سنتی قدرت‌های بزرگ در حال بازگشت است. آمریکا در برابر چین با رقیبی اقتصادی، فناورانه و نظامی روبروست که برای نخستین بار در ۴۰ سال گذشته، رقیبی جدی به شمار می‌آید».

او در بخشی از یادداشت خود هم به ایران اشاره کرد و نوشت:

«دهه پیش‌رو یکی از خطرناک‌ترین و در عین حال یکی از تحول‌آفرین‌ترین دوره‌هایی خواهد بود که جهان تاکنون به خود دیده است. کشورهای دموکراتیکِ بازار محور باید این لحظه را غنیمت بشمارند و آن را شکل دهند. اگر چنین نکنند، این محور کشورهای اقتدارگرا، چین، روسیه، ایران و کره شمالی خواهد بود که از این فرصت بهره‌برداری خواهد کرد».

او تاکید کرد دموکراسی‌ها باید برای مقابله با رشد چین، با پیوندهای امنیتی، تجاری و فناورانه نزدیک‌تری با یکدیگر متحد شوند و تاکید کرد اتحادهای موجود مانند ناتو و ترتیبات سنتی تجارت آزاد، برای پاسخ به پکن کافی نیستند و نوشت:

«محور اقتدارگرایان نظمی نوین برای جهان شکل دهد که در آن، زور به‌جای حق می‌نشیند، فناوری به خدمت اقتدارگرایی درمی‌آید و آزادی فردی را محدود می‌کند، و تجارت به ابزاری برای اجبار تبدیل می‌شود».

از این رو در این یادداشت ریشی سوناک بر چین و قدرت گرفتن این کشور به لحاظ فناوری و اقتصاد متمرکز بود و بابت آن اظهار نگرانی کرده و به جز اشاره‌ای گذرا به ایران به همراه کره شمالی و روسیه به عنوان کشورهایی که در جبهه چین قرار می‌گیرند، جای دیگری از آن نام نبرده است.

فکت‌نامه نیز به این ادعای سعید جلیلی درباره مقاله نخست‌وزیر سابق بریتانیا نشان «نادرست» می‌دهد.