افسانه‌ای درباره فوکویاما و مهدویت؛ ماجرای یک کنفرانس خیالی در اورشلیم

این روزها ویدیویی از شبکه‌های اجتماعی با عنوان «گفته‌های فوکویاما درباره مهدویت» دست‌به‌دست می‌شود که در آن یک روحانی به نام حسن احمدی اصفهانی ادعا می‌کند «فوکویاما گفته شیعه دو بال مهدویت و شهادت‌طلبی دارد». این ویدیو مربوط به برنامه اینترنتی ویژه ایام شعبانیه است که شبکه جهانی بیت‌العباس علیه السلام آن را تولید کرده است.

ظاهرا آقای احمدی اصفهانی درباره فرانسیس فوکویاما تحلیل‌گر و نظریه‌پرداز آمریکایی صحبت می‌کند و او را یهودی معرفی می‌کند و می‌گوید چند سال قبل از دنیا رفته است. البته فوکویاما نه یهودی است و نه فوت شده است.

احمدی اصفهانی در داستانی که تعریف می‌کند می‌گوید فوکویاما مخفیانه وارد ایران شد و چند ماه در در شهرهای مختلف سفر کرد. بعد‌ها در اسراییل سخنرانی کرد و گفت تشیع دو بال دارد یکی مهدویت و دیگری عاشورا و زره تنش ولایت است و تنها راه شکستن این دو بال بی‌حجابی است.

این داستان منسوب به فرانسیس فوکویاما، سال‌هاست در سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود و در طی این سال‌ها شاخ‌وبرگ‌های گوناگونی به آن اضافه شده است.

بنا بر این ادعا، فوکویاما سال ۱۹۸۶ (یعنی در میانه جنگ ایران و عراق) در یک همایش که به نام «بازشناسی هویت شیعه» معرفی شده و ادعا می‌شود در اورشلیم برگزار شده، گفته است: «شیعه پرنده‌ای است که افق پروازش خیلی بالا‌تر از تیرهای ماست، پرنده‌ای است که دو بال دارد. یک بال سبز و یک بال سرخ. بال سبز این پرنده‌‌ همان مهدویت و عدالت خواهی اوست چون شیعه در انتظار عدالت به سر می‌برد، امیدوار است و انسان امیدوار هم شکست ناپذیر است، نمی‌توانید کسی را تسخیر کنید که مدعی است فردی خواهد آمد که در اوج ظلم و جور، دنیا را پر از عدل و داد خواهد کرد. بال سرخ شیعه، شهادت طلبی است که ریشه در کربلا دارد و شیعه را فنا ناپذیر کرده است».

ادعایی که سال‌هاست تکرار می‌شود

مرور رسانه‌ها و سایت‌های خبری نشان می‌دهد این ادعا که فوکویاما چنین چیزی درباره شیعه گفته، سال‌هاست در فضای عمومی و رسانه‌ای ایران مطرح می‌شود.

اگر فقط ردپای این ادعا را در روزنامه کیهان دنبال کنیم، چند نمونه زیر را می‌توان به عنوان مطالبی که این ادعا در آنها مطرح شده است، پیدا کرد:

روز به زنجیر کشیدن استکبار - ۱۳ آبان ۱۳۸۸ (به نقل از ژوزف نای)

تخریب عاشورا در رسانه‌های غربی - ۳ دی ۱۳۸۸

مهدويت و آخرالزمان در سينما - ۳۰ خرداد ۱۳۹۲

انقلاب اشک - ۱۹ آذر ۱۳۹۳

بی تو شمرده‌ایم هزاران سپیده را - ۱۱ خرداد ۱۳۹۴

دو بال پرواز امام - ۱۱ خرداد ۱۳۹۵

حکایت‌های ناگفته از فتنه ۸۸ - ۱۲ دی ۱۳۹۶

دستگیری مداحان اسرائیلی در کشور - ۹ شهریور ۱۳۹۸

بارقه‌های آخرالزمانی در سینمای ایران - ۲۲ اسفند ۱۴۰۰

آیا فوکویاما چنین چیزی گفته است؟

این ادعا که فوکویاما در سال ۱۹۸۶ در اورشلیم سخنرانی کرده و در آن به دو بال سرخ و سبز شیعه اشاره کرده، ادعایی بی‌اساس است. به جز نقل قول‌هایی که در رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران درباره این ادعا وجود دارد، هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه چنین صحبتی بیان شده باشد وجود ندارد.

دایره این موضوع تا جایی پیش می‌رود که بی‌بی‌سی فارسی در سال ۲۰۱۱ (۱۳۸۹) در گفتگو با فوکویاما این سوال را از او می‌پرسد که آیا او درباره شیعه و اینکه دو بال مهدویت و شهادت دارد سخنی گفته است؟ فوکویاما با رد این ادعا می‌گوید: «دوستان ایرانی من که این گفته‌ها را در اینترنت و در مطبوعات ایران دیده بودند، برایم پیام فرستادند و پرسیدند که آیا چنین چیزی گفته‌ام یا نه؟ من جواب دادم که اصلا نمی‌دانم که این گفته از کجا آمده است. چون من هرگز چنین چیزی که کوچک‌ترین شباهتی به این گفته داشته باشد نگفته‌ام. من در عمر کاری‌ام هرگز یک کلمه هم درباره تشیع به عنوان مذهب یا ایدئولوژی ننوشته‌ام. بنابراین فکر می‌کنم این حرف‌ها را یک کسی از خودش درآورده باشد.»

این در حالی است که حتی برخی از نهادهای رسمی وابسته به جمهوری اسلامی ایران نیز این ادعا را درستی‌سنجی کرده‌اند و اعلام کرده‌اند نسبت دادن چنین ادعایی به فوکویاما، نادرست و بی‌اساس است.

مثلا «مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی» در مطلبی با عنوان «فوکویاما و مهدویت؛ از افسانه تا واقعیت» که سال ۱۳۹۴ منتشر کرده، با انتقاد از روزنامه‌هایی که این شایعه را مطرح کرده‌اند، می‌نویسد این ادعای بی‌اساس را ابتدا پیام فضلی‌نژاد، نویسنده روزنامه کیهان در سال ۱۳۸۷ مطرح کرده است.