ادعای نادرست درباره «طرح جدید» حمایت از خانواده‌های ایرانی

در اینستاگرام ویدیویی منتشر شده که از «طرح جدید دولت برای حمایت از خانواده‌های ایرانی بودجه ۱۵ هزار میلیاردی» خبر داده است. در این ویدیو در توضیح این طرح آمده است که این پول به صورت عیدی دو میلیون تومانی برای هر ایرانی پرداخت می‌شود، و اینکه این پول سال‌های پیش به صورت بسته‌های حمایتی سبد خانوار بود و امسال به صورت نقدی به هر نفر پرداخت می‌شود. در ادامه این پست هم یک صفحه اینستاگرامی معرفی می‌شود که افراد اطلاعات مورد نیاز برای دریافت این عیدی را از آنجا دریافت کنند و گوینده مدعی است که این یارانه ۲ میلیون تومانی را دریافت کرده است.

اما این ادعاها تا چه اندازه درست است؟ آیا دولت طرح جدیدی برای حمایت از خانوار ایرانی دارد؟ مبلغ اختصاصی چقدر است؟ به چه کسانی پرداخت می‌شود؟ چه زمانی و به چه شکل؟ آیا اختصاص آن آغاز شده؟

آیا دولت چهاردهم طرحی برای حمایت از خانوار ایرانی دارد؟

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در یک گفت‌وگوی تلویزیونی در ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ به اختصاص ۱۵ همت (هزار میلیارد تومان) برای طرح کالابرگ و ارائه کمک‌های معیشتی به دهک‌های یارانه‌بگیر خبر داد و گفت اعتبار این طرح «ظرف چند روز آینده» اختصاص می‌یابد.

در به‌روزرسانی این خبر در ۲۳ بهمن ۱۴۰۳ اعلام شد که با دستور رئیس‌جمهوری قرار است این طرح در آستانه نوروز و ماه رمضان آغاز شود و به صورت طولانی‌مدت ادامه یابد.

مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس هر دو گفتند که این طرح قرار است هفت دهک درآمدی پایین جامعه را تحت پوشش خود قرار دهد.

در نهایت، امروز ۲۴ بهمن، احمد میدری، وزیر کار درباره جزییات این طرح توضیح داد و گفت:

«دو نوبت کالابرگ به هفت دهک اول درآمدی اختصاص می‌یابد؛ به سه دهک اول هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و به چهار دهک بعدی هر نفر ۳۵۰ هزار تومان تعلق می‌گیرد».

او گفت که حتما یک نوبت پرداخت کالابرگ پیش از عید انجام خواهد شد.

وزیر کار پیش از این اعلام کرده بود که این مبلغ برای تهیه ۱۱ قلم کالا از ۲۰۰ هزار فروشگاه اختصاص می‌یابد.

از این رو به نظر می‌رسد که در حال حاضر این طرح فقط برای دو نوبت پیش‌بینی شده و اگر اعتبار جدید به آن اختصاص نیابد، برخلاف گفته پزشکیان، به صورت طولانی‌مدت قابل اجرا نیست.

آیا این طرح جدید است؟

طرح کالابرگ الکترونیکی نه طرحی تازه، بلکه طرحی بود که برای نخستین بار در «دهه فجر» سال گذشته رونمایی شد. در آن زمان به افرادی که یارانه دریافت می‌کردند مبلغ ۲۲۰ هزار تومان اعتبار خرید کالا اختصاص داده می‌شد و یارانه بگیران می‌توانستند با آن ۱۱ قلم کالای اساسی را خریداری کنند. یارانه معیشتی یا همان کالابرگ سال گذشته تمام افراد حاضر در دهک‌های اول تا هفتم یعنی چیزی حدود ۶۰ میلیون ایرانی را شامل می‌شد. به گزارش روزنامه ایران با وجود وعده‌های اولیه برای ادامه، طرح در سال ۱۴۰۳، اجرای آن متوقف شد و بودجه‌ای برای آن در قانون بودجه ۱۴۰۳ تخصیص نیافت. یکی از مهم‌ترین موانع تداوم این طرح، تامین منابع مالی آن بود.

علاوه بر این، بحث کالابرگ اساسا در ایران موضوع تازه‌ای نیست. در ایران از دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی که در نتیجه شرایط جنگی وضعیت اقتصادی کشور در وضعیت نامناسبی بود، تا دهه ۸۰ کوپن یا کالابرگ خرید اقلام اساسی خانوار با قیمت‌های پایین‌تر به مردم عرضه می‌شد. طرحی که در حال حاضر وعده اجرای آن داده شده یکی از همین طرح‌های کالابرگی است.

از این رو فکت‌نامه به این ادعا که دولت در قالب «طرح جدید» حمایت از خانواده‌های ایرانی به هر نفر دو میلیون تومان پول نقد عیدی می‌دهد و گروهی این پول را دریافت کرده‌اند، نشان نادرست می‌دهد.