ادعای نادرست ایجاد موج جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران پس از اعلام آمادگی برای کمک در آتش‌سوزی‌ لس‌آنجلس

در شبکه‌های اجتماعی فارسی ویدیویی منتشر شده که در آن ادعا می‌شود موجی جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران به راه افتاده است. در شرح این ویدیو آمده است:

«دیپلماسی انسانی ایران جهان را متحیر کرد؛ پس از اعلام آمادگی ایران برای کمک به آتش‌سوزی‌های آمریکا علی‌رغم تحریم‌های ظالمانه، میلیون‌ها کاربر در فضای مجازی ایران را شایسته دریافت جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ دانستند».

در ادامه این ادعا آمده است که مردم در نظرسنجی‌های گسترده در شبکه‌های اجتماعی پیشنهاد می‌دهند که جایزه نوبل صلح به هلال احمر، سخنگوی دولت یا مسعود پزشکیان اهدا شود. (لینک۱، لینک۲)

اما این ادعاها تا چه اندازه صحت دارند؟ آیا «موجی جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران» به راه افتاده؟ موجی که کاربران شبکه‌های اجتماعی آن را به راه انداخته باشند، اساسا ساز و کار نامزدی صلح نوبل به چه صورت است؟

آیا «موجی جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران» به راه افتاده؟

خیر، اساسا چنین موجی به راه نیفتاده است، نه در شبکه‌های اجتماعی و نه در جای دیگر. هیچ خبری در تایید این ادعا که «موج جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران» به راه افتاده باشد، یا حتی نهاد یا سازمانی «ایران» را به این دلیل کاندید جایزه صلح نوبل کرده باشد، وجود ندارد.

در ۲۲ دی ۱۴۰۳، پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال‌احمر ایران، در پیامی به رئیس صلیب سرخ آمریکا، ضمن ابراز همدردی با خانواده‌های جان‌باختگان و حادثه‌دیدگان آتش‌سوزی گسترده در لس‌آنجلس، آمادگی ایران را برای ارسال کمک‌های بشردوستانه اعلام کرد.

این خبر بازتاب خاصی در رسانه‌های غربی نداشته و بحث گسترده‌ای نیز در خصوص آن در شبکه‌های اجتماعی شکل نگرفته است و موجی در رابطه با کاندیداتوری ایران برای نوبل صلح دیده نمی‌شود.

ساز و کار نامزدی صلح نوبل به چه صورت است؟

جایزه نوبل صلح، یکی از جوایز نوبل است که بر اساس وصیت‌نامه آلفرد نوبل،‌ در سال ۱۸۹۵ پایه‌گذاری شد. این جایزه هر ساله به فرد، سازمان، یا نهادی اعطا می‌شود که «بیشترین یا بهترین تلاش را برای تقویت برادری میان ملت‌ها، کاهش یا حذف تسلیحات، یا برگزاری و ارتقای کنفرانس‌های صلح انجام داده باشد».

مسئولیت اعطای این جایزه بر عهده کمیته نوبل نروژ، متشکل از پنج عضو منتخب پارلمان نروژ است. کمیته بر اساس اصول دموکراتیک و بدون وابستگی سیاسی یا اقتصادی عمل می‌کند. افراد و نهادهای واجد شرایط زیر می‌توانند کاندیدا معرفی کنند:

• اعضای مجالس ملی و دولت‌های ملی (اعضای کابینه - هیات وزیران) کشورهای مستقل و همچنین رؤسای فعلی دولت‌ها.
• اعضای دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه و دادگاه دائمی داوری در لاهه.
• اعضای مؤسسه حقوق بین‌الملل (l’Institut de Droit International).
• اعضای هیئت بین‌المللی اتحادیه بین‌المللی زنان برای صلح و آزادی.
• اساتید دانشگاه، شامل اساتید تمام‌وقت، بازنشسته و دانشیار در رشته‌های تاریخ، علوم اجتماعی، حقوق، فلسفه، الهیات و ادیان؛ همچنین رؤسا و مدیران دانشگاه‌ها (یا معادل آن‌ها)؛ مدیران مؤسسات تحقیقاتی صلح و مؤسسات سیاست خارجی.
• افرادی که پیش‌تر جایزه صلح نوبل را دریافت کرده‌اند.
• اعضای هیئت مدیره اصلی یا معادل آن در سازمان‌هایی که جایزه صلح نوبل را دریافت کرده‌اند.
• اعضای فعلی و پیشین کمیته نوبل نروژ
• مشاوران پیشین کمیته نوبل نروژ

از این رو هزاران نفر می‌توانند افرادی را برای دریافت نوبل صلح کاندید کنند، اما نظرسنجی‌های مردمی در شبکه‌های اجتماعی یا افراد و نهادهایی که در این لیست مشخص نشده‌اند و مانند رسانه‌ها چنین امکانی ندارند.

از طرف دیگر کاندیداتوری افراد در جایزه نوبل به مدت ۵۰ سال نزد کمیته نوبل محرمانه می‌ماند و اسمی از هیچ یک از کاندیداها، حتی به صورت لیست نهایی منتشر نمی‌شود.

نوبل‌های صلحی که ایرانیان گرفتند

از طرف دیگر تاکنون دو زن ایرانی، شیرین عبادی در سال ۲۰۰۳ و نرگس محمدی در سال ۲۰۲۳ نوبل صلح دریافت کرده‌اند. دولت ایران هم در زمان جایزه اول و هم دوم آن را سیاسی خوانده و اعتبار آن را زیر سوال برده است.

از این رو بر اساس اطلاعات موجود فکت‌نامه به ادعای «موج جهانی برای اهدای نوبل صلح به ایران» نشان نادرست می‌دهد.