خبر نادرست مرگ جیمی کارتر

این روزها در شبکه‌های اجتماعی فارسی خبر مرگ جیمی‌ کارتر، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده منتشر و بسیار گسترده شده است. 

مثلا کاربری در توییتر عکسی از کارتر در زمان کهنسالی‌اش به اشتراک گذاشته و نوشته: «بنیانگذار جمهوری اسلامی به هلاکت رسید لعنت ابدی بر روانش باد». این توییت تا زمان نوشتن این گزارش بیش از ۳۳۵هزار بار دیده شده و روی آن کامیونیتی‌نتی هم مبنی بر تکذیب خبر نوشته شده است.

این خبر منحصر به شبکه‌های اجتماعی فارسی نبود و در واقع از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های انگلیسی زبان وارد فضای فارسی شد. خبر طی ۲۴ساعت گذشته در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی انگلیسی و سایر زبان‌ها انعکاس گسترده‌ای پیدا کرد و بعد تکذیب شد. 

خبر درگذشت کارتر از کجا آمد؟

بنابر درستی‌سنجی منتشر شده در خبرگزاری رویترز، یک تصویر اسکرین‌شات جعلی با سربرگ دفتر جیمی کارتر و تاریخ روز گذشته، ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۴ (سه شنبه ۲ مرداد ۱۴۰۳) منبع انتشار این خبر نادرست در منابع انگلیسی بود.

روز گذشته یک اسکرین‌شات جعلی از این نامه‌ به صورت آنلاین منتشر شد که در آن آمده بود کارتر در ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۴ (سه شنبه ۲ مرداد ۱۴۰۳) درگذشته است. 

در تصویر اسکرین‌شات نوشته شده:« این مرد ۹۹ ساله سه‌شنبه، ۲۳ ژوئیه در ساعت ۰۱:۳۴ صبح در خانه‌اش در پلینز، جورجیا درگذشت.»

سخنگوی مرکز غیردولتی کارتر به رویترز گفت که این نامه نادرست است و آنها چنین اطلاعیه‌ای صادر نکردند.

بنابر درستی‌سنجی رویترز اولین بار کاربری با نام Boccaccio این نامه و خبر جعلی را در X منتشر کرد (لینک بایگانی). با وجود این پست او حاوی متنی است که با کلیک کردن بر روی "ALT" روی صفحه نمایش داده می‌شود که در آن توضیح می‌دهد: «رئیس‌جمهور کارتر هنوز زنده است و در مراقبت‌های پایان حیات قرار دارد. این یک آزمایش بود برای دیدن اینکه مردم چقدر به تیترهای جنجالی ساده‌لوحانه واکنش نشان می‌دهند.»

این کاربر با رویترز هم گفتگو کرده و مسئولیت ساخت این نامه جعلی را پذیرفته است، او گفته: 

«…حجم اطلاعات نادرستی که در آخر هفته پیرامون وضعیت سلامتی پرزیدنت بایدن پخش شد، دیوانه‌کننده بود... من می خواستم ثابت کنم که بسیاری از افراد در X اغلب اخبار و عناوین هیجان انگیز را بدون بررسی واقعی یا بررسی مجدد محتوای منبع منتشر می کنند… من هیچ بدخواهی نسبت به رئیس جمهور کارتر و خانواده‌اش ندارم و او را به خاطر خدماتش به ملت ما و تلاش برای ترویج دموکراسی در سراسر جهان بسیار تحسین می‌کنم.»

او همچنین در متن نامه غلط‌های املایی و سرنخ‌هایی برای نشان دادن جعلی بودن آن قرار داده بود که رسانه‌ها و کاربرانی که خبر را بازنشر کردند به آن توجه نکرده بودند.

این خبر تا پیش از تکذیب و درستی‌سنجی علاوه بر شبکه‌های اجتماعی در رسانه‌ها هم منتشر و بعد حذف شد.

جیمی کارتر؛ امروز و گذشته

جیمی کارتر با بیماری‌های متعددی، از جمله سرطان روبرو است و از فوریه ۲۰۲۳ در حال دریافت مراقبت‌های پایان حیات در خانه‌اش در جورجیا است. 

او یک دوره، بین سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱ میلادی (۱۳۵۵ تا ۱۳۵۹ شمسی) رییس‌جمهوری ایالات متحده بود. در همین دوره زمانی در ایران انقلاب ۵۷ و بعد اشغال سفارت ایالات متحده و گروگانگیری به دست انقلابیون اتفاق افتاد که یکی از عوامل شکست او در انتخابات ریاست جمهوری دور دوم شد. گروهی از ایرانیان نقش او را در پیروز انقلاب ۵۷ هم موثر می‌دانند و در مجموع این اتفاقات او را به نوعی به ایران پیوند می‌دهد. احتمالا به همین دلیل است که خبر جعلی مرگ او در ایران تا این اندازه گسترده شده و با واکنش‌های متعددی روبرو شد.

از این رو با توجه به اطلاعات موجود، فکت‌نامه به این ادعا که جیمی کارتر، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده درگذشت، نشان نادرست می‌دهد.