جعل زیرنویس تلویزیون ایران‌اینترنشنال توسط تسنیم

روز یکشنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۱، خبرگزاری تسنیم خبری با عنوان «سوتی عجیب شبکه ایران‌ اینترنشنال درباره زندان اوین» منتشر کرد و با پخش ویدیویی مدعی شد:

اما رسانه‌های معاند و ضدایران و انقلاب، از دقایق اولیه ماجرا [زندان اوین] خبرسازی را کلید زده و اقدام به شایعه‌پراکنی کردند؛ این رسانه‌ها گمانه‌زنی و روایت‌های متفاوتی از ماجرا را ارائه دادند.
یکی از این رسانه ها، تلویزیون سعودی ایران اینترنشنال بود که در یک گاف در زیرنویس خود نوشت:
تیتر فعلا این باشه: « ۴۰ کشته و صدها زخمی در آتش‌سوزی اوین.»

در ادامه نیز ویدیو این صحنه را نمایش داد:

ساعت انتشار این خبر ۱۲:۱۹ دقیقه بعد از ظهر یکشنبه ۲۴ مهر بود.

ویدیو درباره قسمتی از برنامه «پوشش ویژه خبری اعتراضات سراسری در ایران» شبکه ایران اینترنشنال بود که حدود ساعت ۸:۳۰ دقیقه صبح یکشنبه پخش شده و فایل آن از دقایقی بعد در توییتر در دسترس است.

ظهر آن روز حدود زمانی که تسنیم این خبر را منتشر کرد، خبرگزاری میزان «گزارش مرکز رسانه قوه قضاییه درباره وقایع زندان اوین را در ساعت ۱۳:۰۴ منتشر کرد. این همان گزارشی است که برای نخستین‌بار تعداد کشته‌های زندان اوین را ۴ نفر اعلام کرد:

بر اساس این گزارش طبق آخرین اطلاعات به‌دست آمده، ۴ نفر از زندانیان بر اثر استنشاق دود ناشی از آتش‌سوزی‌ها درگذشتند و ۶۱ زندانی نیز مجروح شده‌اند.
هر ۴ زندانی فوت شده جزو محکومین ناشی از سرقت بودند که در زندان اوین دوران محکومیت خود را طی می‌کردند.

از قضا این گزارش را چند ساعت بعد مجری خبر تلویزیون ایران در بخش خبری ساعت ۱۷ شبکه تهران (کانال ۵) می‌خواند و به اشتباه عدد ۴ را ۴۰ می‌خواند (البته دقایقی بعد آن را اصلاح می‌کند).

حتی بدون دیدن ویدیو اصلی که قبلا از اینترنت پخش شده‌است هم بررسی همین ویدیو نشان می‌دهد که زیرنویس قرار داده‌شده جعلی است.

تحلیل Ghost (تکنیک تجزیه و تحلیل میزان خطا Error Level Analysis یا ELA) نشان می‌دهد که لایه‌های شامل زیرنویس ویدیو، فلش و لوگوی تسنیم، به این ویدیو اضافه شده‌است.

تصویر فوق را تلویزیون ایران اینترنشنال منتشر کرده‌است.

فکت‌نامه جداگانه همین تحلیل را با استفاده از ابزار Fotoforensics روی ویدیوی فارس (توضیح در پایین) انجام داده که همان‌طور که در این تصویر دیده می‌شود، زیرنویس و فلش قرمز، به تصویر اضافه شده‌است.

شما می‌توانید با استفاده از ابزار Forensically با همین تکنیک و سایر تکنیک‌های مناسب با تنظیمات مختلف برای کشف جعل تصویر، تصاویر گوناگون را بررسی کنید.

پس از انتشار این خبر، کاربران به مشهور به ارزشی با هشتگ #تیتر_فعلا_این_باشه کمپینی را با این موضوع در شبکه‌های اجتماعی آغاز کردند.

یک روز بعد در ساعت ۱۶:۳۱ روز ۲۵ مهر، فارس پلاس (بخش شایعات خبرگزاری فارس) این کمپین را پوشش داد. اما ویدیویی را منتشر کرد که لوگوی تسنیم را ندارد (همان ویدیویی که ما در بالا منتشر کردیم). این نشان می‌دهد فارس به‌نوعی به سازنده اصلی ویدیو، پیش از قرار دادن لوگوی تسنیم روی آن، دسترسی داشته‌‌است.

تسنیم ویدیویی منتشر کرده که مدعیست تلویزیون ایران اینترنشنال، در برنامه «پوشش ویژه خبری اعتراضات سراسری در ایران» این جمله را زیرنویس کرده‌است: «تیتر فعلا این باشه: ۴۰ کشته و صدها زخمی در آتش‌سوزی اوین.»

ویدیوی اصلی از ساعت ۸:۵۰ دقیقه صبح روز یکشنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۱ در دسترس است. درحالی که ادعای تسنیم حدود ۳ ساعت بعد منتشر می‌شود.

تحلیل Ghost ویدیو هم نشان می‌دهد که لایه‌های شامل زیرنویس ویدیو، فلش و لوگوی تسنیم، به این ویدیو اضافه شده‌است.

«گزارش مرکز رسانه قوه قضاییه درباره وقایع زندان اوین» که ساعت ۱۳:۰۴ روز ۲۴ مهر در خبرگزاری میزان منتشر شد تعداد کشته‌ها را برای اولین‌بار ۴ نفر اعلام کرد. این گزارش را چند ساعت بعد مجری خبر تلویزیون ایران در بخش خبری ساعت ۱۷ شبکه تهران (کانال ۵) می‌خواند و به اشتباه عدد ۴ را ۴۰ می‌خواند که دقایقی بعد آن را اصلاح می‌کند.

بنابراین فکت‌نامه به ادعای «سوتی عجیب شبکه ایران‌ اینترنشنال درباره زندان اوین» نشان شاخ‌دار می‌دهد.