ادعای محسنی اژه‌ای درباره واکسن‌های مدرنا در ژاپن

حساب توییتری منسوب به غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران روز ۴ شهریور ۱۴۰۰ نوشت: «ارسال یک و نیم میلیون # واکسن_آلوده_آمریکایی به ژاپن و پیدا شدن مواد خارجی مشکوک در آن که رسانه های غربی خبر آن را منتشر کرده اند، برای جهان نگران کننده است. ایالات متحده سابقه متعدد آزمایشهای دارویی خطرناک روی مردم جهان دارد. نباید تحت تاثیر جوسازی ها جان مردم را به خطر انداخت.»

به غیر از او، چند حساب توییتری نزدیک به جمهوری اسلامی ایران، اعلام کردند آمریکا یک و نیم میلیون دوز واکسن آلوده به ژاپن ارسال کرده است. 

در این مطلب بررسی می‌کنیم که ماجرای واکسن‌های آلوده ارسال‌شده به ژاپن چه بوده است و این ادعای اژه‌ای، تا چه حد درست است.

ژاپن، مدرنا و توقف استفاده از حدود یک و نیم میلیون دوز واکسن کرونا

بر اساس گزارش‌ها از مقامات سلامت در ژاپن، این کشور ۱/۶۳ میلیون دوز از محموله واکسن مدرنا را تعلیق کرده است و اجازه نداده که این تعداد دوز به مردم این کشور تزریق شود. 

وزیر بهداشت ژاپن دلیل این تصمیم را آلوده بودن تعدادی از واکسن‌ها به «مواد خارجی» عنوان کرده است. او می‌گوید در تعدادی از واکسن‌ها در یک بسته ۵۶۰ هزارتایی، موادی دیده شده که باعث شده مدرنا برای احتیاط، سه بسته دیگر را نیز به حالت تعلیق در آورد.

شرکت Takeda Pharmaceutical که فروشنده و توزیع‌کننده واکسن مدرنا در ژاپن است می‌گوید احتمالا این مشکل مربوط به کارخانه‌ای است که واکسن را در اسپانیا تولید می‌کند. مدرنا نیز اعلام کرده تاکنون گزارشی مبنی بر مشکلات مربوط به ایمنی یا تاثیرگذاری در میان دیگر واکسن‌های تزریق‌شده ثبت نشده است. آنها می‌گویند بروز مشکل از سوی کمپانی اسپانیایی Rovi بوده است؛ شرکتی که مسئول بسته‌بندی واکسن مدرنا بیرون از خاک ایالات متحده است.

هنوز جزئیاتی درباره ماهیت این «مواد خارجی» منتشر نشده اما شرکت Takeda می‌گوید آنها ذرات معلق بوده‌اند.

بر اساس گزارش روزنامه Japan Times این آلودگی در ۳۹ ویال (در واقع در ۳۹۰ دوز) مشاهده شده است. وزارت بهداشت ژاپن نیز شماره بسته‌ها را منتشر کرده و از افرادی که این سری از واکسن‌ها را دریافت کرده‌اند خواسته اگر احیانا کسی از این بسته‌ها واکسنی دریافت کرده،‌ گزارش دهد.

تفاوت واقعیت با ادعای محسنی اژه‌ای

بنابراین در ادعای محسنی اژه‌ای، چند مورد نیاز به تصحیح دارد. 

یکی اینکه «یک و نیم میلیون واکسن آلوده آمریکایی» به ژاپن ارسال نشده است. مشاهده آلودگی در ۳۹۰ دوز واکسن، در یکی از بسته‌های ۵۶۰ هزارتایی واکسن مدرنا گزارش شده که باعث شده تزریق سه بسته دیگر نیز به حالت تعلیق درآید و به این ترتیب جلوی تزریق شدن یک میلیون و ششصد هزار دوز برای ایمنی بیشتر گرفته شده است. تا کنون گزارشی منتشر نشده که بگوید یک و نیم میلیون دوز واکسن، آلوده بوده‌اند.

از سویی دیگر هیچ گزارشی مبنی بر «مشکوک بودن» مواد خارجی در واکسن‌ها مخابره نشده است. مسئولان بهداشت و سلامت در ژاپن با مشاهده «مواد خارجی» در هنگام بررسی بسته‌ها به وجود ذراتی معلق پی برده‌اند.

واکنش طرفداران ممنوعیت واردات واکسن‌های غربی به این خبر

انتشار خبر توقف تزریق ۱/۶۳ میلیون دوز واکسن مدرنا در ژاپن، در سایت‌های خبری نزدیک به اصولگرایان و طرفداران رهبر جمهوری اسلامی ایران بازتاب داشته است. گزارش سایت جوان آنلاین با عنوان «بمباران دوباره اتمی ژاپن با ۱/۵ میلیون بمب آلوده!» بخشی از واکنش‌های توییتری را جمع‌آوری کرده است. آنها در واقع خبر مربوط به توقف تزریق بیش از یک نیم میلیون دوز واکسن را، برای مخاطب خود ارسال ۱/۵ میلیون دوز واکسن آلوده تفسیر کرده‌اند.

بی‌بی‌سی فارسی هم در شبکه‌های اجتماعی خود به اشتباه از عنوان «آلودگی بیش از یک و نیم میلیون دوز واکسن مدرنا» استفاده کرده بود که بعدا تصحیح کرد اما تصویر آن توسط برخی از هواداران تصمیم رهبر جمهوری اسلامی پخش می‌شود. 

جمع‌بندی

غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضائیه ایران در توییتر نوشته که یک و نیم میلیون واکسن کرونای آلوده به مواد مشکوک به ژاپن ارسال شده است. آنچه در گزارش‌های رسمی به چشم می‌خورد اما با این ادعا مطابقت ندارد. ژاپن می‌گوید بعد از مشاهده ۳۹ ویال آلوده (۳۹۰ دوز) در یک بسته ۵۶۰ هزار دوزی، جلوی تزریق سه بسته در مجموع یک میلیون و ۶۰۰ هزار دوزی از واکسن مدرنا گرفته شده است.

تحقیقات درباره این موضوع ادامه دارد اما به نظر می‌رسد دلیل این آلودگی، بسته‌بندی واکسن‌ها در کارخانه Rivo در اسپانیا بوده باشد. تا کنون هیچ گزارشی مبنی بر به وجود آمدن مشکلات سلامت یا کاهش ایمنی واکسن منتشر نشده است.

گزارشی درباره «مواد خارجی» که در این واکسن‌ها مشاهده شده منتشر نشده است و در گزارشی اشاره نشده که این مواد معلق، «مشکوک» بوده‌اند.

به غیر از محسنی اژه‌ای، تعدادی از کاربران طرفدار مواضع جمهوری اسلامی در توییتر نیز با انتشار این خبر که آمریکا یک و نیم میلیون دوز واکسن آلوده به ژاپن فرستاده، تلاش کرده‌اند این موضوع را به «درایت رهبر جمهوری اسلامی» نسبت دهند.

از آنجایی که این تعداد آلودگی در ۳۹ ویال و نه در یک و نیم میلیون دوز واکسن پیدا شده و گزارشی نیز مبنی بر «مشکوک» بودن این آلودگی‌ها وجود ندارد، فکت‌نامه به این ادعای محسنی اژه‌ای نشان «نادرست» می‌دهد.

به‌روز رسانی:

دولت ژاپن در حال بررسی و اطلاع‌رسانی درباره این واکسن‌هاست. مقامات بهداشت و سلامت ژاپن در تاریخ ۶ شهریور ۱۴۰۰ در خبری جدید اعلام کردند دو نفر پس از دریافت واکسن کووید ۱۹ مدرنا از دنیا رفته‌اند و هر دو از بسته‌هایی واکسن دریافت کرده بودند که بعدا به دلیل کشف آلودگی، تزریق آنها متوقف شده بود. مدرنا و شرکت ژاپنی Takeda که فروشنده و توزیع‌کننده این واکسن در ژاپن است در بیانیه‌ای اعلام کرده‌اند: «در حال حاضر، ما هیچ مدرکی نداریم که این مرگ و میرها به دلیل واکسن کووید ۱۹ مدرنا باشد.»