آیا وینستون چرچیل مبتکر نشان «V» نماد پیروزی است؟

یکی از مخاطبان فکت‌نامه از ما خواسته تا صحت و سقم این پست اینستاگرامی را بسنجیم که مدعی است: علامت «V» به معنای پیروزی از ابداعات چرچیل است. 

View this post on Instagram

A post shared by Danestaniha (@biabedoonim)

این پست البته جدید نیست و سه سال پیش منتشر شده است. جست‌وجوهای ما نشان می‌دهد دست کم دو سال پیش‌تر نیز این شایعه در مقیاس وسیع در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها و خبرگزاری‌های رسمی نیر منتشر شده است. 

از جمله سایت جام‌جم در تاریخ ۶ خرداد ۹۶، مطلب کوتاهی را با عنوان «علامت V ابتکار چه کسی بود؟» منتشر کرده که در رسانه‌های تسنیم و اقتصاد آن‌لاین هم بازنشر ‌شده‌اند. 

نشان «V» چیست و به چه معناست؟

نشان «V» اولین حرف از کلمه Victory به معنای پیروزی است. با توجه به معنای کلمه پیروزی، بالا بردن دو انگشت به سمت بالا در حالتی که پشت دست به سمت صورت باشد، علامتی پیروزمندانه است. در رویدادهای تاریخی بسیاری اعم از سیاسی، اجتماعی، هنری و یا ورزشی ممکن است این نماد را دیده باشید. 

آیا چرچیل ابداع‌کننده نشان علامت «V» بوده است؟

خیر. می‌توان از چرچیل به عنوان یکی از شاخص‌ترین چهره‌ها در زمان جنگ جهانی دوم نام برد که با استفاده‌ از این نشان در راه شناخت و فراگیر شدنش تاثیرگذار بوده است، اما او اولین کسی نبوده که با دستان خود این علامت را نشان داده یا دیگران را دعوت به این کار کرده است. تاریخچه پیدایش این نشان به هشت ماه پیش از روزی برمی‌گردد که وینستون چرچیل برای اولین بار در فضای عمومی از آن استفاده کرد. 

علامت V اولین بار کجا به عنوان نماد پیروزی استفاده شد؟ 

همه چیز از یک برنامه رادیویی در ژانویه ۱۹۴۱ شروع شد، یعنی چهار سال پیش از پایان جنگ جهانی دوم. ویکتور دولاولی، سیاستمدار لیبرالی که در آن زمان عضو پارلمان بلژیک بود برای رادیو بلژیک و رادیو بی‌بی‌سی کار گویندگی خبر را انجام می‌داد. در برنامه رادیویی ۱۴ ژانویه ۱۹۴۱ که از رادیو بی‌بی‌سی پخش می‌شد او از همه بلژیکی‌ها خواست که به صورت متحد نشان «V» را برای تظاهرات در پیش‌رو، استفاده کنند.

واکنش‌های اولیه نسبت به گسترش استفاده از نماد پیروزی چگونه بود؟

پیشنهاد ویکتور دولاولی با استقبال روبرو شد و نشان «V» که نمادی از پیروزی و آزادی بود، به صورت نقاشی دیواری در خیابان‌های بلژیک نقش بست و پس از آن به باقی شهرها و خیابان‌های اروپا راه پیدا کرد. رشد چشم‌گیر و غیرقابل انکار این نشان در سراسر اروپا چنان برجسته بود که تنها اندکی پس از ژانویه ۱۹۴۱ داگلاس ریچی از سردبیران خبری بی‌بی‌سی که معروف به شخصیت رادیویی «سرهنگ برینتون» بود، پیشنهاد کارزار«V for Victory» را با هدف مبارزه با نازی‌ها داد. او از سرزمین‌های تحت اشغال نازی‌ها خواست تا از این نشان به عنوان «نماد اراده تسخیرناپذیر سرزمین‌های تحت اشغال» استفاده کنند. مردم روی تانک‌ها، دیوارها و هر کجا که دستشان می‌رسید نشان پیروزی را می‌کشیدند تا هم‌بستگی‌شان را با این کارزار نشان دهند. 

ریچی، پیشنهاد استفاده از کد مورس نشان V را داد. کد مورس نوعی راه برقراری ارتباط برای انتقال اطلاعات و پیام است. چگونگی کارکرد دستگاه تلگراف براساس کد مورس است، مجموعه‌ای از نشانه‌ها که با تعداد ضربه‌ها معنا پیدا می‌کنند. 

کد مورس نشان پیروزی به صورت (سه نقطه و یک خط) شناخته شد که متشکل از چهار ضربه است. سه ضربه پشت هم با قدرت و فاصله زمانی یکسان و ضربه چهارم که اندکی محکم و ممتد تر است. از قضا این ریتم شبیه ریتم شروع سمفونی پنجم بتهوون، آهنگساز شهیر آلمانی هم هست. 

ماجرای پرحاشیه استفاده چرچیل از علامت V چیست؟

در ماه اوت ۱۹۴۱ وینستون چرچیل، نخست وزیر وقت بریتانیا نشان پیروزی را با بالا بردن دو انگشت خود البته به اشتباه در انظار عمومی نشان داد. 

در انگلستان، نیوزیلند، استرالیا، آفریقای جنوبی، هند و پاکستان اگر دو انگشت خود را بالا بگیرید در حالتی که پشت دستتان به سمت کسی باشد، معنای توهین‌آمیزی دارد. 

وینستون چرچیل در عکس سمت راست نشان V را به معنای پیروزی نشان داده است و در عکس سمت چپ شکل توهین‌آمیز را نشان می‌دهد. 

به طور دقیق مشخص نیست این حرکت دست که معنای توهین‌آمیز دارد از کجا آمده اما گفته می‌شود این نشان از دوره ویکتوریایی آمده و متعلق به طبقه کارگر بریتانیا است و از آنجایی که وینستون چرچیل که از طبقات اجتماعی بالای جامعه بود این حرکت او حاشیه‌سار شد. 

پس از تذکر اطرافیان وینستون چرچیل در مورد استفاده اشتباه او از نشان پیروزی، اون از این نشان به صورت مرسوم آن یعنی دو انگشت رو به بالا در حالتی که کف دست به سمت خود است استفاده می‌کرد. 

جمع‌بندی 

«علامت V به معنای پیروزی از ابداعات وینستون چرچیل است». این شایعه‌ای است که سال‌ها در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌های رسمی دست به دست شده است. 

چرچیل شاید یکی از شاخص‌ترین چهره‌هایی باشد که از آن استفاده کرده است، اما اولین نیست. هشت ماه پیش از چرچیل ویکتور دولاولی، گوینده خبر در رادیو بی‌بی‌سی از مردم بلژیک می‌خواهد در تظاهراتی از نشان V (حرف اول کلمه victoire) استفاده کنند. هشت ماه بعد که چرچیل با دستان خود این علامت را نشان داد، این علامت تبدیل به یک نشانه آشنا شده بود. 

با این حساب فکت‌نامه این شایعه را که «علامت V به معنای پیروزی از ابداعات چرچیل است» رد می‌کند و به آن نشان «نادرست» می‌دهد.