خاطره‌ای که در کتاب کلینتون نیست!

حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان، روز چهارشنبه ۲۵ دی ۱۳۹۸، در یادداشتی با عنوان «پوزه آمریکا را پاک نکنید!» نوشته است:

«خانم هیلاری کلینتون، وزیر خارجه اوباما در کتاب خاطرات خود با عنوان «انتخاب سخت» - HARD CHOICE- تاکید می‌کند که به ۱۱۲ کشور سفر کرده بود تا از آنها بخواهد بعد از اعلام موجودیت این گروه [داعش]، آن را به رسمیت شناخته و یا دستکم با آن مخالفت نورزند!»

او ادعاهای دیگری را هم در این یادداشت مطرح کرده است، از جمله اینکه:

«ترامپ در تبلیغات انتخاباتی خود بیش از ۷ بار اعلام کرد که داعش را دولت اوباما و با تلاش هیلاری کلینتون ساخته است و این ادعای ترامپ حتی در اوج تبلیغات انتخاباتی نیز تکذیب نشد.

ده‌ها فیلم و تصویر از کمک‌های تسلیحاتی و تدارکاتی ارتش آمریکا به تروریست‌های داعش در عراق و سوریه در دست است. این کمک‌های تسلیحاتی در دوره هر دو رئیس‌جمهور آمریکا، یعنی اوباما و ترامپ بوده است.

اسرائیل مجروحان داعش را به بیمارستان‌های تل‌آویو و حیفا منتقل می‌کرد و عکس‌های عیادت نتانیاهو از آنها را در رسانه‌های خود منتشر می‌کرد.»

 

نماینده رهبر ایران در موسسه کیهان تاکید کرده تمام ادعاهایش از جمله اعتراف هیلاری کلینتون، «از نوع تحلیل! و حدس! و گمان! نیست، بلکه تماماً از نوع گزارش‌ها و اخبار مستند است که کمترین تردیدی نمی‌تواند در آن راه داشته باشد.» 

اما آیا این گونه است؟ قطعا این طور نیست. 

نسخه چاپی کتاب Hard Choices را تهیه کردیم و با دقت آن را بررسی کردیم. به طور قطع در هیچ کجای این کتاب چنین چیزی، یا حتی مضمونی شبیه به این مطرح نشده است. 

 

داستان ساختگی در کتاب‌های درسی و رسانه‌های رسمی

تحقیقات ما نشان می‌دهد این ادعا در سال‌های گذشته بارها از سوی افراد و رسانه‌های مختلف مطرح شده است. حتی پای این داستان به کتاب‌های درسی هم باز شده، چنانکه در صفحه ۵۶ کتاب «دین‌ و زندگی» پایه یازدهم نیز به نقل از کتاب «گزینه‌های دشوار» نوشته هیلاری کلینتون، ترجمه علی‌اکبر عبدالرشیدی (انتشارات اطلاعات) آمده است: 

«...من به ۱۱۲ کشور جهان سفر کرده بودم و با برخی از دوستان، این توافق حاصل شد تا به محض اعلام تاسیس داعش، ما و اروپا هرچه سریع‌تر آن را به رسمیت بشناسیم که ناگهان همه چیز در مقابل ما بدون هشدار قبلی، فرو ریخت. مصر، قلب جهان عرب و جهان اسلام است و ما تلاش داشتیم تا از طریق اخوان المسلمین و داعش این کشور را تحت کنترل درآوریم و آن را تقسیم کنیم و پس از آن به کشورهای حوزه خلیج فارس برویم. کویت اولین کشوری بود که از طریق دوستان ما در آنجا آماده بود و سپس عربستان و بعد از آن امارات، بحرین و عمان مد نظر ما بودند و پس از آن منطقه کاملا تقسیم می‌شد و به صورت کامل آن را تحت کنترل در می‌آوردیم. ما منابع نفتی و گذرگاه‌های آبی را تحت تصرف خود درمی‌آوردیم.»

تصویر صفحه ۵۶ کتاب «دین و زندگی (۲)» پایه یازدهم. 

برای اطمینان باید نسخه ترجمه این کتاب را پیدا کرد و دید آیا مترجم چنین مطلبی را جعل کرده یا اینکه تدوین کنندگان کتاب این مطالب را از خودشان یا از منبع دیگری به جز کتاب درآورده‌اند. آن طور که جست‌وجوهای ما نشان می‌دهد آنچه در کتاب درسی آمده، عینا شبیه مطلبی است که خبرگزاری ایسنا در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۳۹۳ به نقل از روزنامه الاهرام مصر منتشر شده است. مشابه این خبر در همان سال در رسانه‌های دیگر ایرانی نیز آمده است. 

به عنوان نمونه خبرگزاری صدا و سیما نیز در تاریخ ۱۳ مرداد ۱۳۹۳ همین مطلب را از شبکه الاخباریه سوریه نقل کرده است. 

با این حساب به نظر می‌رسد تدوین‌کنندگان کتاب، این قصه ساختگی را از روی مطالبی که در رسانه‌ها منتشر شده برداشته و اسم ترجمه فارسی «گزینه‌های دشوار» را به عنوان منبع ذکر کرده است. 

این کتاب با عنوان «گزینه‌های سخت» هم به فارسی ترجمه شده است و آن طور که در سایت دیپلماسی ایرانی به نقل از «کانال رسانه مدرسه علوم انسانی» آمده در ترجمه فارسی هم اثری از این داستان کذایی نیست. 

 

اصل ماجرا چه بوده است؟

روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی که در تاریخ ۴ شهریور ۱۳۹۳ منتشر شده توضیح داده که چگونه داستان جعلی اعتراف هیلاری کلینتون به ساختن داعش توسط آمریکا در کتاب خاطراتش در فیسبوک ساخته شده و در خاورمیانه پخش شده است. 

این داستان از مصر شروع شده و از سوی مخالفان اخوان‌المسلمین و طرفداران نظامیان مصری منتشر شده است. 

ظاهرا ماجرا از یک پست فیسبوکی شروع شده است. این داستان تخیلی، به عنوان فکت در رسانه‌های مصری، تونسی، فلسطینی، اردنی و لبنانی گزارش شده است. کار تا آنجا پیش رفت که در مرداد ۱۳۹۳ وزیر خارجه لبنان در توییتر از سفیر آمریکا در این باره توضیح خواست. در پاسخ به این درخواست سفارت آمریکا در لبنان، در فیسبوک بیانیه‌ای منتشر و اعلام کرد این مساله صحت ندارد. 

 

آیا تشخیص جعلی بودن این خاطره کار دشواری است؟

تشخیص جعلی بودن این داستان به راحتی آب خوردن است. قاعدتا اولین کاری که می‌توان برای اطمینان انجام داد جست‌وجو در متن کتاب است. حتی اگر دسترسی به کتاب مقدور نباشد، باز هم این ادعا آن قدر مشکوک به نظر می‌رسد که باید به دیده تردید به آن نگاه کرد. حتی اگر قائل به نظریه توطئه هم باشیم باز هم سخت است باور کنیم که وزیر امور خارجه ایالات متحده در کتاب زندگی‌نامه خود، در حالی که آمریکا ظاهرا در حال نبرد با داعش است، دست به چنین افشاگری‌ای بزند. چنین افشاگری بزرگی اگر صحت داشت، حتما در رسانه‌های معتبر بین‌المللی بازخورد داشته که چنین نیست. 

کپی‌رایت این کتاب در ماه ژوئن سال ۲۰۱۴ (خرداد و تیر ۱۳۹۳) ثبت شده است. درست همان زمانی که دولت اسلامی عراق و شام موصل را تسخیر و در روز ۲۹ ژوئن (۸ تیر ۱۳۹۳) اعلام خلافت کرد. در واقع زمانی که داعش به عنوان یک دولت خودخوانده اعلام موجودیت کرد، وقتی بود که کتاب هیلاری کلینتون نوشته و منتشر شده بود.

از آن زمان بیش از ۶ سال می‌گذرد، و در تمام این مدت رسانه‌های رسمی و حتی تدوین‌کنندگان کتاب‌های درسی، واقعیات را نادیده گرفته و با اصرار به نشر و درج و تبلیغ یک داستان ساختگی ادامه داده‌اند. 

به همین دلیل فکت‌نامه ضمن دعوت از رسانه‌ها و شورای تدوین کتاب‌های درسی به حذف و اصلاح این خبر جعلی، به این گفته حسین شریعتمداری که «هیلاری کلینتون در کتاب خاطرات خود گفته به ۱۱۲ کشور سفر کردم تا داعش را به رسمیت بشناسند» نشان شاخ‌دار می‌دهد.