آمار آیت‌الله خامنه‌ای درباره تعداد آمریکایی‌های در معرض گرسنگی

سایت رسمی آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، روز یکشنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۸، کلیپی را با عنوان «سراشیبی سقوط» منتشر کرده است. موضوع این گزارش مشکلات بزرگ اجتماعی و اقتصادی ایالات متحده آمریکا است. فیلم با استفاده از گزیده سخنان او در اردیبهشت امسال تهیه شده است.

در بخشی از این فیلم آقای خامنه‌ای ادعا می‌کند:

«آمریکا در درون خود درگیر مشکلات بزرگ اجتماعی و اقتصادی است. وزارت کشاورزی آمریکا رسما اعلام کرده ۴۱ میلیون نفر در آمریکا با مشکل گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند». 

گزارش سال ۲۰۱۶ امنیت غذایی آمریکا

برای بررسی صحت و سقم این ادعا با جست‌وجوی کلیدواژه‌ها به گزارش سال ۲۰۱۶ «امنیت غذایی خانوار» وزارت کشاورزی ایالات متحده رسیدیم که در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۷ منتشر شده است. در این گزارش برآورد شده ۱۲/۳درصد از خانواده‌های آمریکایی دست‌کم در زمان‌هایی از سال ۲۰۱۶ امنیت غذایی نداشته‌اند. امنیت غذایی ۴/۹درصد خانواده‌ها هم بسیار پایین توصیف شده به این معنی که به دلیل مشکلات مالی، الگوی مصرف غذا دست‌کم برای یکی از اعضای خانواده کاهش پیدا کرده است. 

 این آمار در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ و بر اساس آمارگیری از ۵۳ هزار خانواده آمریکایی محاسبه شده است. در این آمارگیری از جامعه نمونه آماری خواسته شده تا به پرسشنامه‌ای ۱۰ سوالی (۱۸ سوال برای خانواده‌های دارای فرزند) پاسخ دهند و بگویند در بازه زمانی یک سال گذشته، کدام گزینه در مورد آنها درست بوده است. 

• نگرانی از تمام شدن غذا، در دوره‌هایی از سال (اغلب اوقات، بعضی اوقات یا هرگز)
• خرید غذای ناکافی، در دوره‌هایی از سال (اغلب اوقات، بعضی اوقات یا هرگز)
• ناتوانی از خرید غذای متعادل، در دوره‌هایی از سال (اغلب اوقات، بعضی اوقات یا هرگز)
• حذف یا کاهش برخی وعده‌های غذایی به دلیل نداشتن پول (آری یا نه)
• در صورت مثبت بودن جواب سوال بالا به طور معمول در چه دوره‌هایی وعده‌های غذایی حذف یا کم شده (تقریبا کل سال، بعضی ماه‌ها، حداقل یک تا دو ماه)
• خوردن غذا کمتر از حدی که احساس می‌کنید لازم است (آری یا نه)
• غذا نخوردن به مدت یک روز کامل به دلیل نداشتن پول (آری یا نه)
• در صورت مثبت بودن سوال بالا چند بار این اتفاق [یک روز نخوردن غذا] افتاده است (تقریبا هر ماه، بعضی ماه‌ها، یک یا دو ماه در یک سال گذشته).

مسئولان آمارگیری وزارت کشاورزی آمریکا با تحلیل و محاسبه این پرسشنامه‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که در سال ۲۰۱۶ میلادی چیزی در حدود ۱۵/۵ میلیون خانوار آمریکایی با جمعیتی در حدود ۴۱/۲ میلیون نفر امنیت غذایی کمی داشته‌اند. درجه ناامنی غذایی ۶/۱ میلیون خانوار با جمعیتی در حدود ۱۴/۶ میلیون نفر بسیار پایین برآورد شده است. جمعیت کودکان گرفتار ناامنی غذایی ۱۲/۹ میلیون و جمعیتی که درجه امنیت آنها بسیار پایین توصیف شده، ۷۰۳ هزار کودک اعلام شده است. 

 

گزارش سال ۲۰۱۷ امنیت غذایی آمریکا

گزارش امنیت غذایی در ایالات متحده هر سال در پاییز ماه منتشر می‌شود. گزارشی که آیت‌الله خامنه‌ای به آن استناد کرده آخرین گزارش نیست. در آخرین گزارش که در ماه سپتامبر ۲۰۱۸ منتشر شده، وضعیت امنیت غذایی را در سال ۲۰۱۷ بررسی کرده که بر اساس محاسبات انجام شده اوضاع کمی بهبود یافته و نرخ ناامنی غذایی [از ۱۲/۳ درصد در سال ۲۰۱۶] به ۱۱/۸درصد و نرخ ناامنی غذایی شدید هم [از ۴/۹ درصد در سال ۲۰۱۶] به ۴/۵ درصد خانواده‌های آمریکایی کاهش یافته است. 

در نمودار بالا که می‌توان روند تغییر وضعیت امنیت غذایی را در فاصله ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۷ مشاهده کرد. در این ۱۶ سال نرخ امنیت غذایی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بالا و پایین شده و نسبت ناامنی شدید غذایی بین ۳ تا ۶ درصد در نوسان بوده است. 

بر این اساس آخرین آمار جمعیت کل آمریکایی‌های گرفتار ناامنی غذایی‌ ۴۰ میلیون و جمعیت در معرض ناامنی شدید ۱۲/۸میلیون برآورد شده است. 

 

چند آمریکایی حداقل یک روز گرسنگی را به دلیل نداشتن پول تجربه کرده‌اند؟

طبق آمارگیری سال ۲۰۱۶، حدود ۴/۸ میلیون نفر گفته‌اند که پیش آمده که در طول سال یک روز کامل غذا نخورده‌اند. این عدد در سال ۲۰۱۷ به حدود ۳/۹ میلیون تن رسیده است. 

 

چند آمریکایی به دلیل نخوردن غذای کافی وزن کم کرده‌اند؟

در سال ۲۰۱۷،  تقریبا نیمی (۴۸ درصد) از کسانی که امنیت غذایی بسیار کم داشته‌اند گفته‌اند به دلیل کمبود غذا وزن کم کرده‌اند. جمعیت این افراد به ۶/۲ میلیون نفر می‌رسد. این عدد در سال ۲۰۱۶ حدود ۶/۵ میلیون تن بوده.

 

چند آمریکایی به دلیل مشکل مالی دست کم یک بار در سال حداقل یک وعده غذایی را حذف کرده‌اند؟

در سال ۲۱۰۷ حدود ۹۶ درصد مردمی که امنیت غذایی بسیار پایین داشته‌اند و ۳۷ درصد کسانی که امنیت کمی داشته‌اند، کاهش یا قطع یک وعده غذایی را به دلیل نداشتن پول کافی دست‌کم یک بار در سال تجربه کرده‌اند. اگر این اعداد را با آمار جمعیتی مقایسه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که دو سال پیش چیزی در حدود  ۲۲/۲ میلیون آمریکایی این وضعیت را تجربه کرده‌اند. در سال ۲۰۱۶ این عدد به حدود ۲۳/۸ میلیون تن بوده است. 

 

جمع‌بندی

آیت‌الله خامنه‌ای مدعی است «طبق آمار وزارت کشاورزی آمریکا ۴۱ میلیون گرسنه در این کشور وجود دارد».

در نگاه اول این ادعا کاملا درست به نظر می‌رسد، اما وقتی به گزارش اصلی مراجعه می‌کنیم و روش تحقیق  و آمارگیری را مرور می‌کنیم متوجه کمی اختلاف می‌شویم و می‌بینیم موضوع گزارش‌های سالانه وزارت کشاورزی نه آمار گرسنگی، بلکه برآورد سطح امنیت غذایی در آمریکا است.  

طبق آمارگیری سال ۲۰۱۶ این سازمان دولتی، حدود ۴۱ میلیون نفر در آمریکا در معرض ناامنی غذایی قرار داشته‌اند، اما این لزوما به معنی این نیست که این تعداد آمریکایی گرسنه‌اند یا از فقر غذایی مستمر رنج می‌برند. مبنای تعیین سطح امنیت غذایی هم نه دسترسی به یک مقدار مشخص غذا (مثلا ۲۱۰۰ کالری در روز برای یک بزرگسال)، بلکه احساسات و تجربه‌ افراد است. به عنوان مثال یکی از سوالات احساس نگرانی از تمام شدن غذا قبل از رسیدن پول است. یا یکی دیگر احساس کم بودن و ناکافی بودن غذا یا تجربه حذف کردن یک وعده غذایی یا غذا نخوردن در یک روز کامل. 

به عنوان مثال با ضرب و تقسیم داده‌های این گزارش می‌توان به اعداد و ارقامی رسید که تصویر نسبتا واضح‌تری از شرایط ترسیم کند. مثلا اینکه در سال‌های اخیر بیش از ۴۰ میلیون نفر از جمعیت آمریکا مواقعی از سال را در این نگرانی به سر برده‌اند که مبادا پیش از آنکه پول به دست‌شان برسد، غذا و ذخیره غذایی خانواده‌شان تمام شود. اما این ۴۰ و خرده‌ای میلیون نفر همه سر گرسنه به بالین نگذاشته‌اند. جمعیت کسانی که به دلیل مشکل مالی در مواقعی از سال مجبور شده‌اند یک وعده غذایی‌ را حذف یا کم کنند، بین ۲۲ تا ۲۳ میلیون تخمین زده شده یا جمعیت کسانی که به دلیل نداشتن پول، یک روز کامل غذا نخورده‌اند نزدیک به ۴ میلیون نفر برآورد شده است. 

با این اوصاف، فکت‌نامه ضمن اصلاح ادعای مطرح شده از سوی رهبر ایران به این گفته آیت‌الله خامنه‌ای که «طبق آمار وزارت کشاورزی آمریکا ۴۱ میلیون گرسنه در این کشور وجود دارد» با کمی تخفیف و جایگزین کردن دو واژه «امنیت غذایی» و «گرسنگی» نشان درست می‌دهد.