کابینه پیشنهادی دوازدهم پیرتر از دولت‌های پیش از خود است؟

بعد از معرفی فهرست وزرای پیشنهادی، بحث درباره سن و سال کابینه دوازدهم در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بالا گرفته است.

به عنوان مثال باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از زهرا طبیب‌زاده عضو جبهه پایداری و نماینده سابق مجلس نوشت: نه تنها میانگین سنی کابینه دوازدهم کاهش پیدا نکرده  بلکه افزایش یافته است.

یکی از ستون‌نویس‌های روزنامه اعتماد هم یک روز پس از ارائه فهرست وزرا به مجلس نوشت: «برآوردها نشان می‌دهد کابینه دوازدهم پیرترین كابینه بعد از انقلاب با میانگین سنی ٥٧ سال است.»

یا در نمونه‌ای دیگر وب‌سایت افکارنیوز گزارشی منتشر کرد و مدعی شد کابینه پیشنهادی، پیرترین دولت ایران تشکیل خواهد داد. یکی از شواهد این ادعا توییت سعید شریعتی با این مضمون بود:‌

اما آیا این کابینه، در صورتی که مجلس با همه وزاری پیشنهادی موافقت کند، پیرترین دولت ایران را بعد از انقلاب تشکیل خواهد داد؟

فکت‌نامه میانگین سنی دولت‌های پس از انقلاب را (بعد از سال ۱۳۶۸) بر اساس سن هر وزیر در هنگام آغاز دوره وزارت و کسب رای اعتماد مجلس محاسبه کرده و به نتایج زیر دست پیدا کرده است.

دو جدول زیر محاسبه دقیق سن دولت یازدهم و کابینه پیشنهادی را نشان می‌دهد:

مقایسه دو جدول بالا نشان می‌دهد، میانگین سن کابینه پیشنهادی دولت دوازدهم، حدود ۵ ماه کمتر از دولت یازدهم است.

در این کابینه سن محمدجواد آذری جهرمی، وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارتباطات (۳۶ سال) تاثیر زیادی در کاهش سن کابینه پیشنهادی دارد و میانگین سن کابینه را حدود یک سال و ۳ ماه سال کم می‌کند. در صورتی که او نتواند رای اعتماد نمایندگان را کسب کند، میانگین سنی دولت به طور محسوسی افزایش خواهد یافت.

اما وضعیت کابینه در مقایسه با وضع سایر دولت‌های جمهوری اسلامی چگونه است؟

مشاهده وضعیت دولت‌های قبلی نیز نشان می‌دهد نمودار افزایش سن هیات وزیران در سال‌های بعد از جنگ تا پیش از دولت یازدهم با شتاب ثابتی افزایش داشته و به طور میانگین در هر دوره ۴ ساله، سن هیات دولت ۲ سال بیشتر شده است. با این همه این نمودار در ابتدای دولت یازدهم شیب تندی پیدا می‌کند، به طوری که میانگین سن وزیران دولت یازدهم ۶ سال بیشتر از دولت قبلی می‌شود.

با این حال در صورتی که همین کابینه پیشنهادی بتواند رای اعتماد مجلس را کسب کند و میانگین سنی وزاری دولت دوازدهم، در همین حدود باقی بماند، برای اولین بار در تاریخ دولت‌های بعد از جنگ، میانگین سنی یک دولت نسبت به دولت بعد از خود افزایش پیدا نکرده است.

علت اختلاف حساب و کتاب

محاسبه سن وزرای پیشنهادی کار سختی نیست. میانگین سن ۱۷ وزیر معرفی شده به مجلس حدود ۵۷ سال ۷ ماه است، اما برای محاسبه سن وزاری دولت یازدهم باید به دو نکته توجه داشت. اول اینکه باید سن همه وزرا را با هم جمع کرد. با توجه به مجموع ۴ تغییر در کابینه مجموع تعداد وزرا ۲۲ وزیر است، نه ۱۸ گزینه پیشنهادی به مجلس در مرداد ۱۳۹۲. ما در محاسبه خود سن آنها را در هنگام شروع وزارت محاسبه کردیم و سن سه وزیری را که در سال آخر به دولت یازدهم اضافه شدند، در سال ۱۳۹۵ و یکی را -محمد فرهادی- از سال ۱۳۹۳ محاسبه کردیم.

احتمالا این یکی از دلایل اشتباه محاسبه میانگین سنی از سوی بعضی رسانه‌ها و کنش‌گران سیاسی است، ضمن آنکه خطای محاسبه ریاضی و تخمین سن وزرا در هنگام کسب رای اعتماد به مجلس هم یکی از دلایل اشتباه در محاسبه سن آنان بوده است. به عنوان مثال در این تصویر معروف که زیاد دست به دست شده، سن بعضی از وزرا و گزینه‌های پیشنهادی اشتباه درج شده است.

با این حال ممکن است گفته شود ملاک میانگین سنی وزرای پیشنهادی در روز ۱۳ مرداد ۱۳۹۲ است که حتی در این صورت نیز، باز میانگین سنی کمی بیشتر از میانگین سنی وزاری پیشنهادی برای این دوره است.

نتیجه‌گیری

آنچه مشخص است میانگین سن کابینه پیشنهادی به مجلس حدود ۵ ماه از میانگین سنی دولت یازدهم کمتر است. صرف نظر از اینکه سن و سال این کابینه چقدر مناسب است یا نه، میانگین سن گزینه‌های معرفی شده به مجلس از میانگین سن دولت یازدهم بیشتر نیست. حتی مقایسه نخستین فهرست وزرای پیشنهادی هم نشان می‌دهد میانگین سنی وزرای پیشنهادی در این دوره کمی کمتر از چهار سال پیش است.

این البته به معنای آن نیست که لزوما دولت دوازدهم از دولت پیشین جوان‌تر خواهد بود. اولا اختلاف بسیار ناچیز است، ثانیا با توجه به احتمال متفاوت بودن ترکیب وزرای دولت با گزینه‌های پیشنهادی و همین‌طور احتمال تغییرات تا روز آخر فعالیت‌های دولت، میانگین سنی دولت دوم حسن روحانی می‌تواند بیشتر یا کمتر شود.

با این اوصاف فکت‌نامه، ضمن پرهیز از اظهار نظر درباره جوان یا پیربودن کابینه، صرفا ادعای مطرح شده را بررسی کرده و بر اساس مقایسه دقیق سن وزیران پیشنهادی با وزرای دولت قبل، ادعای مطرح شده درباره مسن‌تر بودن کابینه پیشنهادی را نادرست ارزیابی می‌کند.