درباره اسپری ضد کرونای ایرانی «کرونا سیف» چه می‌دانیم؟
مسئولان رسمی سلامت در ایران می‌گویند یک اسپری ضد کرونا تولید کرده‌اند که ماسک‌های پارچه‌ای را در برابر ویروس کرونا مقاوم می‌کند و جلوی ابتلا به ویروس کرونا را می‌گیرد. انتشار این خبر، بازتاب‌های زیادی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داشته است به خصوص که در مراسم معرفی آن که به نام تجاری «کرونا سیف» شناخته می‌شود، گروهی از مسئولان سلامت و مبارزه با کرونا نیز حضور داشته‌اند.
مراسم رونمایی از محصولی که به عنوان «اولین اسپری ضد کرونای ایرانی» معرفی شده، پنجشنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ در بیمارستان مسیح دانشوری تهران با حضور علی ولایتی رئیس این بیمارستان، علیرضا زالی رئیس ستاد ملی مقابله با کرونای تهران و پیمان صالحی معاون نوآوری و تجاری سازی فناوری ریاست جمهوری برگزار شد. اما درباره این اسپری چه می‌دانیم و لازم است به چه مواردی درباره آن توجه کنیم؟
درباره اسپری «کرونا سیف» چه می‌دانیم؟
تا این لحظه (۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰) تنها اطلاعاتی که درباره این اسپری منتشر شده، از زبان مخترع و همچنین مسئولانی است که در مراسم رونمایی آن حضور داشته‌اند.
از اظهارنظرهای مسئولان می‌توان برداشت کرد که «کرونا سیف» ماده‌ای است که افراد باید آن را به ماسک‌های عادی خود بزنند تا ماسک، در برابر عبور ذرات ویروس کرونا، مقاوم شود. آنها می‌گویند این یک اسپری برای تبدیل ماسک های معمولی به ماسک‌های جاذب کروناست.
دکتر جلال‌الدین غنوی متخصص ریه بیمارستان مسیح، به عنوان مخترع اسپری ضد کرونا معرفی می‌شود. او در مراسم رونمایی از این محصول می‌گوید: «این محصول قابلیت شناسایی ویروس کرونا به صورت اختصاصی را داشته و فورا ویروس را غیرفعال می‌کند. آنچه که ویروس کرونا را از سایر ویروس ها متمایز می‌کند تاج ویروس یا همان پروتئین S است که هدف ما از بین بردن این نقطه از ویروس است زیرا با از بین بردن آن عملا ویروس غیرفعال می شود. به همین خاطر ساختار ویروس کرونا پیاده‌سازی و یک مولکول بر اساس این ساختار طراحی شد تا بتواند به پروتئین S حمله کرده و ویروس را از بین ببرد.»
او درباره ماندگاری این اسپری بر روی ماسک می‌گوید: «هربار اسپری کردن این مولکول بر روی ماسک و سایر تجهیزات حفاظتی تا ۸ ساعت ماندگاری دارد.»
دکتر علیرضا زالی، رئیس ستاد ملی مقابله با کرونای تهران نیز درباره عملکرد این اسپری می‌گوید: «پس از آغشته شدن بر روی سطح ماسک یا لباس، ویروس کرونا به صورت اختصاصی شناسایی شده و غیرفعال می‌شود. با استفاده از این روش حد بالایی از فیلتراسیون را در ماسک‌ها شاهد خواهیم بود که این موضوع از طریق آزمایشگاه‌ها و به صورت بالینی تست‌های لازم را انجام داده است و اتصال ویروس به ماسک و نقش این اسپری برای زدودن ویروس در مطالعات آزمایشگاهی و بالینی و همچنین مطالعاتی که از میکروسکوپ‌های الکترونی انجام شده تایید شده است.»
هنوز مطمئن نیستیم اما احتمالا با توجه به توضیحاتی که ارائه شده این ماده، برای از بین بردن ویروس کرونا در سطوح، عملکردی شبیه به الکل داشته باشد.
نهادهایی چون مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) توصیه می‌کنند برای ضدعفونی کردن سطوح مختلف در خانه یا محیط کار، از محلول‌هایی که الکل حداقل ۶۰ درصد دارند استفاده شود.
دکتر جلال‌الدین غنوی، مخترع اسپری کیست؟
دکتر جلال‌الدین غنوی تخصص جراحی عمومی دارد. او عضو هیات علمی و استادیار بیمارستان مسیح دانشوری وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.
آقای غنوی رئیس هیات مدیره شرکت دانش‌بنیان دکتر غنوی است که در سال ۱۳۹۴ تاسیس شده است. این شرکت «در زمینه واردات و صادرات تهیه توزیع مواد اولیه دارویی واکسن‌ها مواد بیولوژیک و تجهیزات پزشکی بخش‌های دامپزشکی آزمایشگاهی دندانپزشکی آرایشی بهداشتی آشامیدنی بیوتکنولوژی مواد شیمیایی و معرف‌ها و خدمات مربوط به آن، فعالیت می‌کند». کارخانه این شرکت در آبیک قزوین قرار دارد. او همچنین رئیس هیات مدیره شرکت نانوفناوری آریانا است.
آیا «کرونا سیف» مجوز قانونی دارد؟
دکتر صالحی معاون نوآوری و تجاری سازی فناوری ریاست جمهوری می‌گوید: «تمامی مجوزها و پروانه تولید از وزارت بهداشت گرفته شده است.»
دکتر ولایتی نیز اعلام کرده است که به زودی شاهد تولید و توزیع اسپری ضد کرونا در کشور خواهیم بود.
بنابراین به نظر می‌رسد این اسپری، بر اساس قوانین و مقررات سلامت جمهوری اسلامی ایران، محصولی است که مجوزهای قانونی را هم در زمینه تولید و هم در زمینه توزیع، به دست آورده است.
سازمان بهداشت جهانی درباره رابطه ماسک‌ها و کرونا چه می‌گوید؟
بر اساس توصیه‌های بهداشت جهانی، استفاده از ماسک «در کنار» رعایت فاصله اجتماعی، دوری از اماکن شلوغ، تمیز نگه داشتن دست و پوشاندن صورت در هنگام عطسه و سرفه، یکی از راهکارهای موثر برای کاهش شانس ابتلا به کروناست. سازمان بهداشت جهانی تا کنون اعلام نکرده هیچ کدام از انواع ماسک‌ها اعم از ماسک‌های پزشکی یا پارچه‌ای، نقش از بین‌برنده ویروس کرونا را ایفا کنند.
از سویی دیگر بر اساس آمارهای رسمی اعلام شده از سوی دولت‌ها در سراسر جهان، تا کنون برای مقابله با ابتلا و انتشار ویروس کرونا بیش از یک میلیارد دوز واکسن کرونا در کشورهای جهان تزریق شده است و ایمنی به دست آمده از طریق واکسن‌های تایید‌شده، یکی از اصلی‌ترین عوامل جلوگیری از شیوع کرونا به شمار می‌رود. هر چند استفاده از انواع ماسک از سوی نهادهای معتبر بین‌المللی و ملی در بسیاری از کشورها توصیه می‌شود اما دولت‌ها از طریق واکسیناسیون مردم، تلاش می‌کنند آنها را در برابر ابتلا به این بیماری ایمن کنند.
چرا عنوان «اولین اسپری ضدکرونای ایرانی» گمراه‌کننده است؟
موضوعی که ممکن است درباره «کرونا سیف» گمراه‌کننده به نظر برسد این است که این اسپری، اگر هم بر اساس ادعای سازندگانش، درست عمل کند، تنها برای استفاده بر روی سطح ماسک و لباس است و باعث به وجود آمدن پادتن در بدن افراد نمی‌شود. در حالی که تلاش‌های جهانی برای تولید نهایی داروهایی است که به صورت اسپری استفاده می‌شود و در بدن پادتن تولید می‌کند، اعلام تولید «اسپری ضد کرونای ایرانی» می‌‌تواند مخاطبان را به اشتباه بیندازد که «کرونا سیف» دارو یا شیوه درمان و تولید پادتن برای ایمن‌سازی بدن افراد است.
به عنوان مثال می‌توانید گزارش SaNOtize را در زمینه مراحل کارآزمایی بالینی اسپری ایمن‌کننده و درمان‌کننده ویروس کرونا، مرور کنید. این اسپری هنوز مراحل کارآزمایی بالینی است اما آزمایش‌های اولیه بر روی ۷۹ نفر که به کرونا (اغلب نوع جهش‌‌یافته بریتانیایی) مبتلا شده بودند نشان می‌دهد که ۷۲ ساعت پس از استفاده از آن، کرونا در ۹۹ درصد آنها از بین رفته است.
تا کنون هیچ دارو و شیوه درمانی به صورت قطعی و نهایی از سوی نهادهای معتبر بین‌المللی و دانشگاهی، برای افرادی که به کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند معرفی نشده است. هر چند در برخی کشورها، از داروهایی برای کنترل عوارض کرونا در بیماران مبتلا استفاده می‌شود.