نگاهی به برخی نقل قول‌های جعلی منتسب به کتاب «یک سرزمین موعود» نوشته باراک اوباما
کتاب «یک سرزمین موعود» نوشته باراک اوباما، این روزها پرفروش‌ترین کتاب آمریکا است و توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های فارسی‌زبان نیز به چاپ این کتاب واکنش نشان داده‌اند. در میان، ادعاهایی نیز مطرح می‌شود که می‌توان با مراجعه به کتاب اوباما، آنها را درستی‌سنجی کرد. کتابی که ۱۳۱ بار در آن عبارت «ایران» و ترکیب‌هایی که ایران در آن وجود دارد به چشم می‌خورد، می‌تواند زمینه مناسبی برای انتشار ادعاهایی باشد که اساسا در کتاب وجود ندارند. در این مطلب، این ادعاها را بررسی می‌کنیم. پیش از آن، دو توضیح لازم است. ابتدا اینکه این کتاب، زندگینامه اوباماست که وقایع زندگی او را تا سال ۲۰۱۱ روایت می‌کند. جلد دوم این کتاب هنوز منتشر نشده است.
این مطلب، درستی‌سنجی ادعاهای باراک اوباما نیست. تلاش بر این است که ببینیم آیا ادعاهایی که با عنوان متن کتاب اوباما منتشر می‌شود، اساسا در این کتاب وجود دارند یا نادرستند.
«ترجمه» کتاب در توییتر فارسی
یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌ها در توییتر از سوی کاربری با نام کاربری دکتر ماریا است. توییت‌های او که با عنوان «ترجمه بخش‌هایی از کتاب اوباما» منتشر می‌شود، مجموعه‌ای از ادعاها است که ما نتوانستیم اصل آن را در کتاب پیدا کنیم. نکته قابل توجه درباره این توییت‌ها، تعداد زیاد لایک و ریتوییت آنهاست. به عنوان نمونه این چند جمله را از مجموعه توییت‌های او بخوانید:
"اوباما در کتابش نوشته اکثر مردم ایران به جمهوری اسلامی علاقه دارند".
توییت حساب کاربری دکتر ماریا می‌گوید: «اوبا در کتاب سرزمین موعود گفته اکثریت مردم ایران به حکومتشان علاقه دارند و با نظرات ترامپ کاملا مخالفم»
چنین عبارتی در کل کتاب وجود ندارد و اوباما چنین چیزی را در کتاب «یک سرزمین موعود» نگفته است. نویسنده این توییت در ادامه می‌نویسد: «قسمت‌هایی از کتاب اوباما که تازه چاپ شده را برایتان ترجمه می‌کنم تا با خیانت‌های دموکرات‌ها بیشتر آشنا بشوید و علت طرفداری مردم ایران از ترامپ را بدانید»
"اوباما در کتابش به سیاست‌های فشار حداکثری ترامپ تاخته است".
حساب کاربری دکتر ماریا در توییتر می‌نویسد: «اوباما در این کتاب به شدت به سیاست‌های فشار حداکثری ترامپ تاخته و تنها راه را زندگی مسالمت آمیز با حکومت فعلی ایران می‌داند.»
نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که کتاب اساسا مربوط به کودکی اوباماست و وقایع زندگی او را تا سال ۲۰۱۱ روایت می‌کند. جدای از اینکه اوباما چه نظری درباره سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ به جمهوری اسلامی ایران دارد، به طور کلی در کتاب اشاره‌ای به این موضوع نشده است. در هیچ جای کتاب نمی‌بینیم اوباما تنها راه را «زندگی مسالمت‌آمیز با حکومت فعلی ایران» دانسته باشد.
"اوباما می‌نویسد باید زور بالای سر مردم خاورمیانه باشد".
در بخش دیگری از این رشته‌توییت‌ها می‌خوانیم: «اوباما در این کتاب گفته که بایدن هم در صورت انتخاب قطعا راه او را خواهد رفت زیرا در زمان ریاست جمهوری خودش بسیاری از کارها در امور خاورمیانه و ایران را با مشورت بایدن انجام داده و اصولا به نظر حزب دمکرات خاورمیانه با دمکراسی سازگاری ندارد و فقط باید زور بالای سر مردم باشد.»
ما چنین جملاتی را هم در کتاب جدید اوباما پیدا نکردیم. اوباما در کتاب جدید خود اشاره‌ای به ریاست‌جمهوری بایدن و سیاست‌های او در قبال خاورمیانه نکرده است.
"اوباما می‌نویسد در سال ۸۸ از ایران باج‌خواهی کرده است".
حساب کاربری دکتر ماریا در ادامه توییت‌های خود می‌نویسد: «در این کتاب اوباما توضیح داده که چگونه در سال ۸۸ به جای طرفداری از مردم ایران سیاست منافع حزبی را در نظر گرفته و در قبال سکوت در مورد جنایات ۸۸ توانسته از حکومت ایران باج خواهی بکند. اوباما در این کتاب توضیح میدهد که سیاست حزب دمکرات مماشات با حکومت اسلامی است.»
آنچه درباره وقایع سال ۸۸ در کتاب اوباما آمده، توضیح درباره کشته شدن ندا آقا سلطان و همچنین واکنش او به اتفاقات آن سال‌ها است. اوباما در کتاب خود اشاره می‌کند ابتدا می‌خواسته موضعی صریح در حمایت از معترضان منتشر کند اما به توصیه مشاورانش، تنها به یک واکنش رسمی اداری اکتفا می‌کند. استدلال مشاوران اوباما این بوده که هر گونه حمایت رئیس‌جمهور آمریکا از معترضان در ایران، می‌تواند شرایط آنها را دشوارتر کند.
بنابراین این می‌بینیم برخلاف ادعای حساب کاربری دکتر ماریا، نشانهای از اقرار به باج‌خواهی در سال ۸۸ در کتاب «یک سرزمین موعود» وجود ندارد.
"اوباما می‌نویسد باید حکومت فعلی حفظ شود".
حساب کاربری دکتر ماریا در توییت دیگری می‌نویسد: «کشور ایران در صورت داشتن یک حکومت دموکراتیک بسیار قدرتمند شده و طبق دکترین حزب دمکرات، ایران قدرتمند همیشه به سمت حزب جمهوریخواه گرایش پیدا می‌کند. پس حکومت فعلی باید حفظ شود.»
چنین جملاتی هم در کتاب جدید اوباما وجود ندارد. باراک اوباما در این کتاب اشاره‌ای به این موضوع نکرده که حکومت فعلی ایران باید حفظ شود و این ادعا نیز نادرست است و مشخص نیست چرا چنین جملاتی که به سادگی می‌توان آنها را در یک کتاب پیدا کرد، منتشر می‌شود.
"اوباما می‌نویسد نایاک مسئول ایجاد دوگانه تندرو/میانه‌رو در ایران است".
حساب کاربری دکتر ماریا می‌نویسد: «در کتاب A Promised Land اوباما می‌نویسد ایجاد دوگانه تندرو و میانه رو احتمال هرگونه تغییر حکومت را در ایران غیر ممکن می‌سازد و این وظیفه مهم بر عهده اعضای لابی جمهوری اسلامی در آمریکاست که به نایاک مشهور است.»
به طور کلی در هیچ بخشی از کتاب، اشاره‌ای به نایاک (شورای ملی ایرانیان آمریکا) نشده است. اوباما نیز در هیچ کدام از بخش‌های کتاب درباره دوگانه تندرو/میانه‌رو در ایران و وجود لابی‌هایی برای ایجاد چنین فضایی اشاره نکرده است.
"اوباما می‌نویسد رهبر ایران به دموکرات‌ها علاقه دارد".
این حساب کاربری می‌نویسد: «فکر می‌کنی رهبر انقلاب اسلامی عاشق کیه؟ بازم قسمتی از کتاب A Promised Land نوشته اوباما را برایتان ترجمه می‌کنم. رهبری جمهوری اسلامی علاقه ویژه ای به دمکرات‌ها دارد چون پیروزی انقلاب اسلامی را مدیون دمکرات‌ها می‌داند. او از جمهوری‌خواهان متنفر است و بارها به من (اوباما) نامه نوشت.»
این جملات و شبیه آن نیز در کتاب جدید اوباما وجود ندارد. بررسی ما نشان میدهد باراک اوباما در کتاب جدید خود به نامه‌ای اشاره می‌کند که رهبر جمهوری اسلامی ایران به او نوشته است. او در این نامه به اوباما می‌گوید ایران تمایلی به مذاکره مستقیم با آمریکا ندارد. بنابراین این ادعا که اوباما در کتاب خود به علاقه رهبر ایران به دموکرات‌ها اشاره کرده، نادرست است.
باید به این نکته اشاره کنیم که حساب کاربری دکتر ماریا پس از اینکه با درخواست‌های انتشار متن اصلی کتاب مواجه شد توییت می‌کند: «دوستان ترجمه کتاب A Promised Land اوباما چون شامل قانون کپی رایت می‌شود و به تازگی چاپ شده را نمی‌توانم همراه متن انگلیسی توییت کنم چون ممکن است توییتر اکانتم مسدود کند. ولی به فارسی برایتان ترجمه می‌کنم تا بفهمید دمکرات‌ها چه خیانتی به ایران می‌کنند.» ما هیچ کدام از این ادعاها را در کتاب پیدا نکردیم و این حساب کاربری نیز تا این لحظه، سندی ارائه نکرده که نشان دهد چنین جملاتی در کتاب اوباما وجود داشته باشد.
اشاره به همسران پادشاه عربستان در کتاب باراک اوباما
اما به غیر از توییتر فارسی، دیگر رسانه‌های فارسی‌زبان نیز به بخش‌هایی از کتاب «یک سرزمین موعود» اوباما اشاره کرده‌اند. به عنوان مثال سایت رادیو زمانه در گزارشی، به اصلی‌ترین بخش‌های کتاب که به ایران پرداخته، اشاره کرده است. اعتماد نیز بخش‌هایی از این کتاب را بازگو کرده است. سایت انتخاب نیز در گزارشی، خاطرات اوباما در مورد خاورمیانه را بررسی کرده است که در بخشی از آن، به گفت‌وگوی اوباما با پادشاه عربستان اشاره شده است. هر چند عبارت «بوالهوسی» که در تیتر گزارش به کار رفته، در کتاب اوباما وجود ندارد اما این گفت‌وگو در کتاب وجود دارد و اوباما می‌نویسد: «گفتم: "امیدوارم از پرسش من ناراحت نشوید اعلیحضرت، اما چگونه می‌توانید با دوازده زن کنار بیایید؟" سرش را با خستگی تکان داد و گفت: "خیلی بد. یکی از آنها همیشه به دیگران حسادت می‌کند. این پیچیده‌تر از سیاست در خاورمیانه است."»