باورهای نادرست درباره ویروس کرونا و بیماری کووید۱۹
سایت‌های خبری و حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی، هفته‌هاست سوژه اصلی این روزها را به صورت شبانه‌روزی دنبال می‌کنند: «ویروس کرونای جدید و بیماری کووید ۱۹». کاربران نگران، تلاش می‌کنند از میان خبرها و اظهارنظرها، توصیه‌های مهم را برای محافظت بیشتر از خود، به کار گیرند. در این مطلب به سراغ تعدادی از باور نادرست رفته‌ایم که بسیاری نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان پخش و پذیرفته شده است.
این مطلب به تدریج به روز می‌شود پس اگر پیشنهادی دارید از طریق تلگرام یا دیگر شبکه‌های اجتماعی برای ما بفرستید.
«قرقره کردن آب نمک می‌تواند از ابتلا به کرونا پیشگیری یا کووید۱۹ را درمان کند»
شستشوی بینی یا گلو با آب‌نمک می‌تواند تسکین دهنده گلودرد در بزرگسالان باشد، اما به گفته همه نهاد‌های بهداشتی بین‌المللی، تاثیری در پیشگیری به ویروس کرونا یا درمان کووید۱۹ ندارد. به گفته سازمان بهداشت جهانی، با اینکه شواهدی محدودی مبنی بر تاثیر شستشوی مجاری تنفسی با آب‌نمک روی درمان آسان‌تر سرماخوردگی وجود دارد، اما این کار روی پیشگیری از بیماری‌های عفونتی تنفسی بی‌تاثیر بوده است.
«خوردن سیر جلوی ابتلا به کرونا را می‌گیرد»
سازمان بهداشت جهانی در این باره می‌گوید: «سیر یک خوراکی سالم است که می‌تواند اثرات ضدمیکروب داشته باشد اما شاهدی وجود ندارد که نشان دهد برای شیوعی که این روزها داریم، سیر بتواند از مردم در برابر ویروس کرونای جدید محافظت کند.»
«اسپری کردن الکل به دست و بدن، ویروس کرونای جدید را می‌کشد»
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، «اسپری کردن الکل یا کلر به بدن، ویروس‌هایی را که در حال حاضر وارد بدن شما شده‌اند را نمی‌کشد. اسپری کردن اینگونه مواد می‌تواند برای لباس‌ها و غشاهای مخاطی شما (از جمله چشم‌ها، دهان و شبیه به آن) ضرر داشته باشد. توجه داشته باشید که هم الکل و هم کلر می‌تواند برای ضدعفونی کردن سطوح مناسب باشد اما از این مواد در شرایط توصیه‌شده مناسب استفاده کنید.»
«واکسن‌های ذات‌الریه از ابتلا به کووید ۱۹ جلوگیری می‌کند»
خیر، بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی «واکسن‌های ذات‌الریه از جمله واکسن پنوموکوک و هموفیلوس آنفلوانزا نوع B یا همان Hib در مقابل هیچ کدام از ویروس‌های جدید کرونا محافظت ایجاد نمی‌کند. این ویروس بسیار جدید و متفاوت است و به واکسن خودش نیاز دارد.»
«دوش آب گرم، از ابتلا به کرونا جلوگیری می‌کند»
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، «گرفتن دوش آب گرم از ابتلا به کووید ۱۹ جلوگیری نمی‌کند. دمای معمول بدن شما بین ۳۶/۵ تا ۳۷ درجه است و این مساله نسبتی با دمای حمام یا دوش شما ندارد. ضمن اینکه گرفتن دوش با آب بسیار داغ می‌تواند مضر باشد و باعث ایجاد سوختگی شود. بهترین راه برای اینکه از ابتلا به کووید ۱۹ جلوگیری کنید این است که به طور مرتب دستان خود را تمیز کنید.»
«مصرف آنتی بیوتیک برای جلوی از ابتلا و از بین بردن ویروس کرونای جدید مناسب است»
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، «آنتی‌بیوتیک‌ها هیچ تاثیری روی ویروس‌ها ندارند و فقط بر روی باکتری‌ها موثرند. ویروس کرونای جدید (کووید ۱۹) یک ویروس است و آنتی‌بیوتیک‌ها نباید به عنوان ابزاری برای جلوگیری یا درمان آن استفاده شوند. هر چند شما به خاطر ابتلا به کووید ۱۹ در بیمارستان بستری شوید، ممکن است آنتی‌بیوتیک دریافت کنید زیرا امکان دارد عفونت باکتریایی هم داشته باشید.»
«ماسک‌زدن از ابتلا به ویروس کرونای جدید جلوگیری می‌کند»
بر اساس اعلام سایت رسمی دانشگاه پزشکی جانز هاپکینز، «برخی از مدل‌های حرفه‌ای و دهان‌بندهای پزشکی سفت (مثل N95) می‌توانند از سلامتی کادر درمان محافظت کنند؛ افرادی که به طور مستقیم با مبتلایان در ارتباطند. اما برای عموم مردم که مشکل تنفسی ندارند، ماسک‌های سبک یک‌بار مصرف جراحی، توصیه نمی‌شود. زیرا این ماسک‌ها به طور کاملی روی صورت قرار نمی‌گیرند و ممکن است باعث شود قطرات آلوده وارد بینی، دهان یا چشم‌ها شوند. ضمن اینکه افرادی ویروس روی دست آنها قرار دارد و از زیر ماسک به صورت خود دست می‌زنند ممکن است آلوده شوند. افرادی که بیماری‌های تنفسی دارند می‌توانند از ماسک استفاده کنند تا از آلوده‌شدن دیگران جلوگیری شود. توجه داشته باشید که تهیه و انبار کردن ماسک باعث می‌شو افراد بیمار و کادر درمان دسترسی کمتری به ماسک داشته باشند.»
«نوشیدن آب در پیشگیری یا درمان کووید۱۹ تاثیرگذار است»
نادرست! حساب رسمی توییتر سازمان بهداشت جهانی در فیلیپین، در توییتی که روز ۱۸ بهمن امسال منتشر کرد، در پاسخ به سوالی درباره تاثیر نوشیدن آب بر جلوگیری از ابتلا به ویروس کووید ۱۹ می‌نویسد: «با وجود اینکه آب نوشیدن، برای حفظ سلامت عمومی اهمیت دارد اما جلوی ابتلا به ویروس کرونای جدید را نمی‌گیرد.» مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در آمریکا هم در توصیه‌های خود برای جلوگیری از ابتلا به کرونا، اشاره‌ای به نوشیدن آب نکرده و شستن مداوم دست‌ها و جلوگیری از ارتباط نزدیک با دیگران را به عنوان راهکارهای محافظت در برابر ابتلا به کووید ۱۹ می‌داند.
«حبس کردن نفس روشی مناسب برای تشخیص ابتلا به کووید۱۹ است»
سایت آسوشیتدپرس در تاریخ ۲۲ اسفند در مطلبی به سراغ کارشناسان پزشکی و سلامت رفته و نظر آنها را درباره آزمایش حبس‌کردن ۱۰ ثانیه‌ای نفس برای تشخیص ابتلا به کرونای جدید جویا شده است. نویسنده این مقاله به نقل از دکتر رابرت لگار آتمار متخصص بیماری‌های عفونی از کالج پزشکی بیلر می‌نویسد که هیچ‌گونه شاهدی وجود ندارد که نشان دهد نگه داشتن ۱۰ ثانیه نفس، راه قابل اطمینانی برای تشخیص ابتلا به بیماری ویروس کرونای جدید است. او البته می‌گوید: «این روش ممکن است برای تشخیص افراد در ابتلا به بیماری‌های دیگر ریوی مفید باشد.» دکتر لورن راچ پزشک اورژانس در لس‌آنجلس هم به مجله Mother Jones می‌گوید این تست می‌تواند نشانه این باشد که شما مشکل تنفسی یا اضطراب دارید اما این موضوع به کووید ۱۹ ارتباطی ندارد.
«ریش داشتن احتمال ابتلا به کرونای جدید را بالا نمی‌برد»
یکی از ادعاهایی که درباره بیماری کرونای جدید مطرح می‌شود این است که داشتن ریش، احتمال ابتلا به کرونای جدید را بالا می‌برد و مردم باید ریش خود را بتراشند. این ادعا در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی بر اساس یک اینفوگرافیک از مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها مطرح شده است. اما ماجرا چیست؟
این مرکز در سال ۲۰۱۷ در یک اینفوگرافیک به کارکنان حوزه بهداشت توصیه کرده است که مدل ریش به گونه‌ای باشد که ماسک‌های پزشکی روی آن قرار نگیرد. از سوی دیگر، توصیه سازمان بهداشت جهانی به عموم مردم این است که فقط در صورتی که از یک مبتلا به کرونا نگهداری می‌کنید، از ماسک استفاده کنید. ضمن اینکه در توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی هیچ اشاره‌ای به مدل ریش و تراشیدن صورت نشده است و تنها مساله‌ای که به آن توصیه شده، شستن مداوم دست‌ها و رعایت فاصله از افراد است. بنابراین این ادعا که داشتن ریش احتمال ابتلا به کرونای جدید را بالا می‌برد، بی‌اساس است.
«ویتامین دی از ابتلا به ویروس کرونای جدید جلوگیری می‌کند»
یکی از باورهایی که در شبکه‌های اجتماعی به آن پرداخته می‌شود، تاثیر مصرف ویتامین دی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونای جدید است. این ادعا را می‌توان با دو روش بررسی کرد. ابتدا به سراغ صفحه پرسش و پاسخ در سایت سازمان بهداشت جهانی می‌رویم. این سازمان اعلام کرده «هنوز هیچ واکسن، دارو و درمانی برای ویروس جدید کرونا وجود ندارد.» اگر قرار بود ویتامین D جزو درمان‌های پیش‌گیرانه کرونای جدید باشد، سازمان بهداشت جهانی حداقل مصرف آن را توصیه می‌کرد. این در حالی است که بر اساس اعلام WHO شستن مداوم دست‌ها، پوشاندن دهان در هنگام عطسه و رعایت فاصله بین یک تا سه متری از افرادی که سرفه یا عطسه می‌کنند، مهم‌ترین توصیه‌ها برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونای جدید هستند.
اما به غیر از این، رسانه‌ها نیز به دنبال پاسخ به این سوال بوده‌اند. خبرگزاری فرانسه در مطلبی که روز ۸ اسفند امسال از دفتر خود در تایلند منتشر کرده، به سراغ دکتر تیراوت هماچودا رئیس مرکز سلامت و بیماری‌های عفونی نوظهور در دانشگاه چولا در تایلند رفته است. او می‌گوید: «مطالبی که ادعا می‌کنند ویتامین D می‌تواند جلوی ابتلا به ویروس کرونا و سایر عفونت‌ها را بگیرند، واقعیت ندارند.»