سارس چگونه شیوع پیدا کرد و چگونه تمام شد؟
این روزها بحث درباره ویروس کرونای جدید کووید ۱۹ (COVID-19) در شبکه‌های اجتماعی داغ است. حدود دو دهه پیش، شیوع گسترده ویروس مرگبار دیگری از خانواده کرونا در چین و سراسر جهان خبرساز بود: ویروس سارس (SARS). در فاصله نوامبر سال ۲۰۰۲ تا آوریل ۲۰۰۴ تعداد ۸۰۹۶ مورد ابتلا به ویروس شناسایی و ۷۷۴ مورد مرگ در ۳۰ کشور به ثبت رسید.
اگرچه شباهت‌هایی میان سارس و ویروس کرونای جدید وجود دارد، اما این دو متفاوت از یکدیگرند. به عنوان مثال می‌توان به همه‌گیری و همین طور نرخ تلفات میان این دو اشاره کرد. آمار تلفات کووید ۱۹ تا اینجای کار (۱۵ اسفند ۱۳۹۸) ۴/۳ برابر بیشتر و آمار ابتلای قطعی بیش از ۱۰ برابر بیشتر از سارس بوده است.
قرار نیست لزوما سناریوی سارس برای ویروس کرونای جدید کووید ۱۹ تکرار شود، اما با توجه به حساسیت عمومی و لزوم افزایش اطلاعات عمومی بد نیست که بدانیم چه اتفاقی برای سارس افتاد؟ شیوع آن چگونه متوقف شد؟ آیا درمانی برای آن پیدا شد؟ آیا برای پیشگیری از آن واکسن تولید شد؟
آیا ویروس کرونای جدید کووید ۱۹ شبیه سارس است؟
سارس و کووید ۱۹ هر دو از یک خانواده‌اند و ساختار ژنتیکی مشابهی دارند. اما دو گونه جدا با دامنه تاثیر، شدت شیوع و نرخ مرگ و میر متفاوت‌اند. در مقاله‌ای به تاریخ سال ۲۰۱۳ در نشریه Nature گفته شده خفاش‌ها در مناطق مشخصی از چین، میزبان ویروس سارس هستند و ممکن است در آینده گونه جدیدی از این ویروس از طریق آنها به انسان منتقل شود. گروهی از محققان معتقدند این مقاله پیش‌بینی شیوع کرونای جدید یا همان کووید ۱۹ است.
عاقبت سارس چه شد؟
پیش از هر چیز باید تاکید کرد پاسخ این سوال به این معنا نیست که لزوما همان اتفاقی که برای سارس افتاد برای کرونای جدید تکرار خواهد شد. شیوع ویروس سارس از پاییز سال ۲۰۰۲ در چین آغاز شد. در ماه مارس ۲۰۰۳ اسازمان جهانی بهداشت آن را «تهدید جهانی» قلمداد کرد، شیوع ویروس با آغاز تابستان متوقف شد. سازمان جهانی بهداشت در اطلاعیه‌ای در ماه جولای ۲۰۰۳ چین و تایوان را از فهرست کشورهای کانون سارس خارج کرد. در این اطلاعیه گفته شده بود «این اقدام به معنی پایان سارس» نیست»، اما بعد از آن به جز موارد معدودی ابتلا به سارس در جهان گزارش نشد.
در گزارش نیویورک تایمز که در سال ۲۰۰۵ منتشر شده آمده که سارس پس از یک اپیدمی گسترده ناپدید شده و بعد از سال ۲۰۰۴ حتی یک مورد خارج از آزمایشگاه دیده نشده است.
رابرت پکهام، استاد دانشگاه هنگ‌کنگ و نویسنده کتاب «اپیدمی‌ها در آسیای مدرن» در مقاله‌ای به تاریخ هشتم ژوئن سال ۲۰۱۶ در مقاله‌ای با عنوان «مورد عجیب ناپدید شدن ویروس سارس » می‌نویسد: «این سوال که سارس کجا رفت صورت دیگر این پرسش است که این ویروس از کجا آمد.» او توضیح می‌دهد تحقیقات نشان می‌دهد ویروس به منشاء اولیه طبیعی خود، خفاش‌ها بازگشته است.
آیا درمان یا واکسن برای سارس پیدا شد؟
خیر. کلینیک مایو هم درباره درمان سارس می‌گوید: «با وجود تلاش‌های همه‌جانبه جهانی، دانشمندان هنوز نتوانسته‌اند درمانی موثر برای سارس پیدا کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها به این ویروس اثر ندارد و داروی‌های ضد ویروسی هم کمک خاصی به آن نمی‌کنند.»
