صدا و سیما
رسانه
ویروس کرونا دست‌کاری‌شده است و بیل گیتس و بنیاد راکفلر در به وجود آمدن پاندمی کووید۱۹ دست داشتهاند.
شاخ‌دار
طراحی کووید؛ ماجرای یک مستند «غیرعادی»
برنامه «طراحی کووید» که نام انگلیسی PlanCovid برای آن انتخاب شده، روز ۲۷ بهمن ۱۴۰۰ بعد از بخش خبری ساعت ۱۹ از شبکه سوم سیما پخش شد. سازندگان این برنامه اعلام کردند شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد ویروس کرونا، ساخته دست انسان است و این همه‌گیری، برنامه‌ای با طراحی نهادهای بزرگ و افراد ثروتمند مانند بنیاد راکفلر و بیل گیتس است.
در این مطلب به سراغ این مستند می‌رویم و پس از بررسی اینکه چه جزئیاتی درباره ساخت خود آن وجود دارد، به تعدادی از ادعاهای مطرح‌شده در آن خواهیم پرداخت.
«طراحی کووید» چه ساختاری دارد؟
برنامه‌ای که با عنوان طراحی کووید از صدا و سیما پخش شده دو بخش اصلی دارد. بخش اول، فیلمی است که در قالب فیلم مستند ساخته شده و مدت آن نیز حدود نیم ساعت است. بخش دوم نیز که حدود ۴۰ دقیقه است، میزگردی است که دو کارشناس در آن حضور دارند.
«طراحی کووید» به طور خلاصه چه می‌گوید؟
هر دو بخش این برنامه (مستند و میزگرد) به دنبال ارائه این تصویر است که هنوز دانشمندان از ذات و ماهیت ویروس کرونا، به طور کامل خبر ندارند، عده‌ای موفق شده‌اند شواهد علمی در زمینه دخالت انسان در ساخت ویروس کووید ۱۹ را از بین ببرند، آمریکا و سایر دولت‌های بزرگ به همراه نهادهایی چون بنیاد راکفلر و افرادی چون بیل گیتس در طراحی این همه‌گیری نقش دارند و البته اینکه این همه‌گیری آغاز یکی از جنگ‌های بیولوژیک ابرقدرت‌ها برای ضربه‌زدن به کشورهایی از جمله ایران است.
البته در کنار این چند ادعا، موارد بسیاری نیز درباره ماهیت ویروس کووید ۱۹ و فیلم‌هایی از سخنرانی افرادی چون بیل گیتس پخش می‌شود.
«سفیر فیلم» درباره «طراحی کووید» چه می‌گوید؟
خبرگزاری فارس روز ۲۵ بهمن در خبری اعلام کرده که این مستند «اخیرا در فضای مجازی منتشر شده» و موسسه «سفیر فیلم» آن را «ترجمه» و «خلاصه» کرده و «در اختیار شبکه سه سیما قرار داده است». (فارس ابتدا نام این فیلم را «کووید دیزاین» اعلام کرده بوده و سپس آن را تغییر داده است. نشانه‌های این موضوع را می‌توان در ربات‌های خبرخوان، پیدا کرد.)
موسسه سفیر فیلم چه موسسه‌ای است؟
موسسه «سفیر فیلم» خود را موسسه‌ای فرهنگی-رسانه‌ای معرفی کرده که دو هدف دارد: «کادرسازی و جریان‌سازی برای جبهه‌ی فرهنگی انقلاب در عرصه‌ی تولید مستند».
سفیر فیلم می‌گوید مستند حدود ۳۰ دقیقه‌ای که از صدا و سیما پخش شده، نسخه «کوتاه‌شده و سانسور شده» است و دوبله مستند کامل آن را می‌توان از سایت این مرکز به قیمت ۱۵ هزار تومان، دانلود و تماشا کرد که مدت آن ۵۳ دقیقه است.
نسخه اصلی مستند «طراحی کووید» را چه کسانی ساخته‌اند؟
ما نیز در فکت‌نامه پس از انتشار این مستند از صدا و سیما، به سراغ بررسی آن رفتیم. یکی از سوال‌ها این بود که نسخه اصلی این مستند، ابتدا کجا منتشر شده است. جستجوهای ما در این باره، در ابتدا به جایی نرسید.
ما پیش از این نیز به سراغ پیدا کردن مستندهایی رفته بودیم که منشا غیرایرانی داشتند و در صدا و سیما و در شبکه‌های اجتماعی، به فارسی دوبله شده یا زیرنویس شده بودند.
به عنوان مثال می‌توان درباره مستند جنجالی Plandemic (که نامش شباهت زیادی به نام PlanCovid) دارد، نشانه‌ها و شواهد زیادی در سایت‌های خارجی پیدا کرد که طرفدار تئوری توطئه‌اند. هر چند شبکه‌های اجتماعی چون فیس‌بوک، این مستند را به دلیل اینکه برای سلامت افراد خطرناک تشخیص داده شده و مجموعه‌ای از ادعاهای نادرست و بی‌اساس را درباره بیماری کووید ۱۹ مطرح می‌کند، از پلتفرم‌های خود پاک کرده‌اند.
این موضوع اما درباره مستند PlanCovid صادق نیست. یعنی هیچ پوستر، خبر، سایت و نشانهای نیست که نشان دهد چنین مستندی به زبان انگلیسی ساخته شده و گروهی از افراد از آن حمایت کرده یا نسبت به آن واکنش نشان داده‌اند. تنها پوسترها و خبرهای مربوط به این فیلم را می‌توان در سایت سفیر فیلم پیدا کرد. البته یک ویدئو از کانالی ناشناس در یوتیوب نیز وجود دارد که تنها چند روز قبل از پخش مستند از تلویزیون ایران بارگذاری شده است.
قدیمی‌ترین رد و نشانی که از نسخه کامل مستند به زبان انگلیسی وجود دارد، لینک ویدئویی است که در یک کانال یوتیوب با نام Hidden revelation منتشر شده و خود موسسه سفیر فیلم نیز به آن اشاره کرده است. سازندگان این کانال ویدئویی ناشناسند و مشخص نیست که با کدام نهاد یا سازمان یا گروه هواداری ارتباط دارند. این کانال در زمان بررسی فکت‌نامه دو نفر دنبال‌کننده داشت.
ضمن اینکه تاریخ تاسیس کانال هم ۱۴ بهمن ۱۴۰۰ (تقریبا دو هفته پیش از انتشار نسخه دوبله‌شده در تلویزیون) است.
نسخه کامل و زبان انگلیسی فیلم با نام Behind the scenes of COVID-19 origin; a man-made virus است که در تاریخ ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ روی سایت یوتیوب منتشر شده است. یکی از نخستین نشانه‌هایی که درباره پخش این مستند دیده می‌شود، تیزری است که در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۴۰۰ منتشر شده و همان‌طور که اشاره کردیم، نسخه‌ای از آن در تاریخ ۲۷ بهمن از صدا و سیما پخش شده است.
گاه‌شمار
۱۴ بهمن: تاسیس کانال یوتیوب
۱۸ بهمن: بارگذاری نسخه کامل فیلم به زبان انگلیسی در یوتیوب
۲۵ بهمن: انتشار خبر پخش دوبله فیلم و میزگرد
۲۷ بهمن: پخش مستند دوبله‌شده از صدا و سیما
بر اساس آنچه اتفاق افتاده، این ظن شدید وجود دارد که مستند «طراحی کووید» نه یک مستند غیرفارسی، که محصولی باشد که مراحل ساخت آن نیز ارتباطی با موسسه «سفیر فیلم» داشته باشد.
محتوای «طراحی کووید» چیست؟
راوی مستند «طراحی کووید» زن جوان ناشناسی است که ادعا می‌کند «سال‌ها درس ژنتیک خوانده و پژوهش کرده» و سوال اصلی او این است که «چه کسی برای اولین بار ویروس کرونا را درست کرده است.» او می‌گوید: «افرادی این ویروس را درست کرده‌اند و حالا در اتاق خود نشسته‌اند و از این فاجعه لذت می‌برند.
راوی در ادامه می‌گوید: «یک تیم خوب علمی جمع کرده» اما همه آنها به دلیل ترس از دست دادن جانشان، مشخصات خود را اعلام نمی‌کنند.
بخش‌های اولیه این مستند تلاش می‌کند نشان دهد که دانشمندان نتوانسته‌اند به طور دقیق ویروس کرونای جدید را بررسی کنند زیرا بلافاصله «درگیر ساخت واکسن کرونا» شده‌اند. او می‌گوید ۹۷ درصد این ویروس شناسایی شده اما به دلیل اینکه «دانشمندان برای ساخت واکسن عجله داشتهاند»، کسی در این دو سال به آن سه درصد توجه نکرده و او و همکارانش فهمیده‌اند که این سه درصد همان بخش «دست‌کاری‌شده» ویروس کروناست.
مستند در ادامه به این نتیجه می‌رسد که ویروس کووید ۱۹ دست‌ساز است و حالا سوالی که مطرح می‌کند این است که چه کسی این ویروس را ساخته است.
بخش دوم مستند به این موضوع می‌پردازد که موسسات و نهادهایی در ایالات متحده از این جریان حمایت می‌کنند. به عنوان مثال به سراغ بیل‌گیتس می‌رود و ادعا می‌کند او به دلیل اینکه از واکسن‌سازی درآمد هنگفتی دارد، یکی از کسانی است که در طراحی ویروس کرونا دست دارد.
مستندی که از صدا و سیما پخش شده با آرم «سفیر فیلم» به پایان می‌رسد.
آشنایی با مهمانان میزگرد
پس از پخش مستند، میزگردی با حضور مجری و دو کارشناس برگزار می‌شود.
کارشناس اول، دکتر مسعود سلیمانی است. او دکترای حرفهای خون‌شناسی بالینی دارد و در دی ماه سال ۱۴۰۰ به عنوان «رئیس دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی شهید بهشتی» منصوب شده است. دکتر سلیمانی در سال ۲۰۱۸ به دعوت «کلینیک مایو» برای گذراندن دوره موقت پژوهشی به آمریکا سفر کرده بود که مقامات ایالات متحده او را به اتهام نقض تحریم‌ها و وارد کردن بیش از ۸ ویال کوچک دارویی هورمون رشد انسانی به ایران بازداشت کردند. او در سال ۲۰۱۹ در یک توافق تبادل زندانیان، بین ایران و آمریکا آزاد شد. ایران در همان روز، یک تاریخ‌دان با تابعیت آمریکایی را که در سال ۲۰۱۶ دستگیر شده بود، آزاد کرد.
مهمان دیگر این میزگرد نیز سید مصطفی خوش‌چشم، «کارشناس مسائل بین‌الملل» است که به عنوان کارشناس مسائل مربوط به ایالات متحده به برنامه‌هایی در شبکه تلویزیونی افق حضور دارد. سفیر فیلم در اینستاگرام خود می‌گوید ساخت و تولید این میزگرد نیز کار آنها نبوده است اما مجری میزگرد در همان ابتدا می‌گوید «ما آن را ترجمه و دوبله کرده‌ایم».
محتوای میزگرد چیست؟
پیش از حضور مهمانان، مجری برنامه می‌گوید «بعد از دو سال سوالی در ذهن همه ما وجود دارد که آیا ویروس کرونا دست‌ساز بود یا نه.» او این مساله را به عنوان یک ابهام عمومی مطرح می‌کند.
او حرفهای مستند را در این‌طور خلاصه می‌کند: «ویروس کرونا ساختگی است، دست‌هایی در ساخت آن وجود داشته است و نهادهایی در جهان سرمایه‌گذاری کرده‌اند که این ویروس تولید شود.»
دکتر سلیمانی می‌گوید: «با یقین نمی‌توان گفت که کرونا به صورت طبیعی اتفاق افتاده است. اگر می‌خواست طبیعی باشد باید طی چندین سال از بدن موجوداتی به بدن موجودات دیگر می‌رفت. ضمن اینکه تغییرات هدفمندی روی بخش S این پروتئین و ویروس اتفاق می‌افتد. ویروس کرونا می‌تواند طبیعی باشد اما سرعت عجیب است.»
در ادامه بحث، مجری می‌گوید: «پس این ویروس صد در صد دست‌ساز است.» سلیمانی می‌گوید: «ما با قطعیت نمی‌توانیم چیزی بگوییم که بعدا بخواهیم اثباتش کنیم. ولی شواهدی که تا الان هست دارد نشان می‌دهد که این فرای انتخاب طبیعی است. شاید اگر طبیعت می‌خواست این را انتخاب کند، زمان بیشتری می‌برد.»
پس از این بخش، مجری به سراغ آقای خوش‌چشم می‌رود. مجری دوباره تکرار می‌کند حالا که ویروس دست‌کاری شده، چه کسی به لحاظ سیاسی از آن سود می‌برد؟
مصطفی خوش‌چشم می‌گوید: «داشتن یک علم منحصر به فرد، به کشورها قدرت می‌دهد و از این دید این سوال وجود دارد که چرا آمریکا به دنبال چنین چیزی است. بخشی از صاحبان زر و زور مثل بیل گیتس و بنیاد راکفلر که رد پای آنها همه جا هست، از این جریان حمایت می‌کنند.
در ادامه بحث، مجری می‌گوید: «پس این ویروس صد در صد دست‌ساز است.» سلیمانی می‌گوید: «ما با قطعیت نمی‌توانیم چیزی بگوییم که بعدا بخواهیم اثباتش کنیم. ولی شواهدی که تا الان هست دارد نشان می‌دهد که این فرای انتخاب طبیعی است. شاید اگر طبیعت می‌خواست این را انتخاب کند، زمان بیشتری می‌برد.»
پس از این بخش، مجری به سراغ آقای خوش‌چشم می‌رود. مجری دوباره تکرار می‌کند حالا که ویروس دست‌کاری شده، چه کسی به لحاظ سیاسی از آن سود می‌برد؟
مصطفی خوش‌چشم می‌گوید: «داشتن یک علم منحصر به فرد، به کشورها قدرت می‌دهد و از این دید این سوال وجود دارد که چرا آمریکا به دنبال چنین چیزی است. بخشی از صاحبان زر و زور مثل بیل گیتس و بنیاد راکفلر که رد پای آنها همه جا هست، از این جریان حمایت می‌کنند.
بخش بعدی صحبت‌های آقای خوش‌چشم درباره حمله هدف‌گذاری بیولوژیکی است. او می‌گوید آمریکا به طور گسترده‌ای در بسیاری از کشورها در حال «نمونه‌برداری خفاشی» است.
او همچنین ادعا می‌کند ابتدا مقاله‌هایی در این باره روی اینترنت قرار گرفته بود اما حالا برداشته شده اما پرینت اسکرین آن وجود دارد؛ مقاله‌هایی که به گفته او شواهدی بر دخالت آمریکا و ابرشرکت‌ها در به وجود آمدن ویروس کروناست.
آیا شواهد نشان می‌دهد ویروس کرونا دست‌کاری شده است؟
خیر. این‌طور نیست. برخلاف ادعاهای مطرح‌شده در مستند و میزگرد، بررسی‌ها و شواهد معتبر علمی نشان می‌دهد که ویروس کرونای جدید (کووید ۱۹) ساختار دست‌کاری شده‌ای ندارد و به طور طبیعی جهش پیدا کرده است.
ما پیش‌تر در فکت‌نامه، این ادعا را به شکل‌های مختلف بررسی کرده‌ایم. در فکت‌چکی که برای بررسی مستند دیگری به نام Plandemic منتشر کردیم، توضیح دادیم که چرا ادعای «دست‌ساز بودن» ویروس کرونای جدید، ادعایی بی‌اساس است.
یکی از معتبرترین پژوهش‌ها در زمینه امکان دست‌ساز بودن ویروس کرونای جدید، مقاله مجله نیچر درباره ریشه کووید ۱۹ است. این مقاله به طور مفصل توضیح می‌دهد که نتایج بررسی ویروس نشان می‌دهد این ویروس دست‌کاری نشده است. ضمن اینکه هیچ نهاد معتبر علمی و پژوهشی‌ای طی دو سال گذشته در یافته‌های خود به این نتیجه نرسیده که ساختار ویروس، دست‌کاری شده یا این بیماری یک سلاح بیولوژیک و طراحی‌شده است.
آیا بنیاد راکفلر و بیل‌گیتس در طراحی همه‌گیری کرونا دست داشتهاند؟
یکی دیگر از مواردی که بارها در مستند و در میزگرد اعلام می‌شود این است که نهادهایی چون بنیاد راکفلر و افرادی چون بیل گیتس، از سال‌ها پیش به دنبال پروژه‌ای هستند که در نهایت منجر به همه‌گیری کرونا شده است.
این ادعا نیز یکی از تئوری‌های توطئه مشهور کووید ۱۹ است. در این مستند نیز هشدارهایی که بیل گیتس درباره احتمال وقوع یک همه‌گیری می‌دهد به عنوان برنامه‌ریزی او برای شیوع یک بیماری همه‌گیر معرفی می‌شود.
آیا در ویروس کووید-19 از ژنوم ویروس HIV استفاده شده است؟
خیر. این ادعا نیز که هم در مستند و هم در میزگرد مطرح می‌شود، ادعایی نادرست است. این گفته، یکی از مشهورترین باورهایی است که در دو سال گذشته بارها از سوی طرفداران تئوری توطئه مطرح شده است.
سایت‌های فکت‌چکینگ و همچنین کارشناسان و دانشمندان نیز در پاسخ می‌گویند چنین چیزی درست نیست.
به عنوان مثال، گروه فکت‌چکینگ رویترز به طور مفصل در این مقاله، موضوع را بررسی می‌کند. آنها در مقاله خود نشان می‌دهد که
۱- مقاله‌ها و بررسی‌های معتبر علمی نشان می‌دهد که ویروس SARS-CoV–2 یک ویروس طبیعی است و به همین دلیل امکان اینکه در آن به صورت دست‌ساز، بخشی از ژنوم ویروس HIV وارد و استفاده شده باشد وجود ندارد.
۲- ممکن است بتوان با استفاده از روش‌های احتمالی درمان HIV راهی برای درمان کووید ۱۹ یافت اما این معنای اضافه‌شدن ژنوم ویروس HIV و مهندسی‌شدن کووید ۱۹ نیست.
لینک‌ها و توضیحات کارشناسان را می‌توانید در اینجا بخوانید.
از سویی دیگر با مراجعه به این مقاله که در مجله Taylor and Francis منتشر شده، می‌توانید روند بررسی ژنتیکی ویروس را مشاهده کنید. نویسندگان این مقاله توضیح می‌دهند که چرا HIV مشارکتی در ویروس کرونای جدید ندارد.
مستند طراحی کووید و ایرادهای تکنیکی
یکی از جالب‌ترین بخش‌های بررسی مستند «طراحی کووید»، ایرادها و مشکلاتی بود که به لحاظ فنی در این ویدئو مشاهده می‌شد.
غلط‌های املایی و تایپی
با وجود اینکه سازندگان این ویدئو، تعداد اندکی متن در مستند نوشته‌اند اما می‌توان در میان آنها نیز غلط‌های تایپی و املایی مشاهده کرد. مثلا کلمه Mistake در ویدئو بدون e نوشته شده است یا در جایی دیگر برای معرفی شهر ووهان به عنوان اولین شهر که در آن ویروس کرونا شناسایی شده، در انتهای واژه Virus حرف E دیده می‌شود.
نوشته‌های تیتراژ
یکی دیگر از نکاتی که سازندگان مستند به آن توجه نکرده‌اند، نوشته‌هایی است که در تیتراژ مستند دیده می‌شود. آنطور که از شواهد پیداست، مستند با یک قالب از پیش‌آماده درست شده که می‌توانید آن را از این سایت خریداری کنید. این یک فایل متناسب با کار در نرم‌افزار ویدئوسازی افتر افکت است و البته مانند بسیاری از این قالب‌های پیش‌فرض، نوشته‌هایی به عنوان نمونه روی آن قرار دارند. این نوشته‌ها معمولا نام قالب و همچنین خصوصیات و ویژگی‌های آن است.
سازنده تیتراژ بخشی از این قالب را در جهت مستند تغییر داده و فیلم‌ها و عکس‌های مربوط به کووید۱۹ و سیاست‌مداران را به آن اضافه کرده است. اما به نظر می‌رسد فراموش کرده متن‌های پیش‌فرض و نمایشی را پاک کند یا آنها را تغییر دهد. مثلا در تیتراژ می‌بینیم که این جمله‌ها دیده می‌شود: «نیاز به پلاگین ندارد»، «همه چیز را کنترل کنید»، «همین حالا دریافت کنید» و چند جمله دیگر. اینها ارتباطی با کووید و تیتراژ یک مستند درباره ماهیت این بیماری ندارد بلکه بیان خصوصیات فنی قالبی است که برای ساختن تیتراژ خریده شده است.
ویدئوهای آرشیوی
بخش دیگری که در این مستند به چشم می‌آید، استفاده از ویدئوهای آرشیوی است که گاهی در آن نکات عجیبی وجود دارد. به عنوان مثال زنی که نقش راوی را بازی می‌کند، دانشجویی است که کتابی کاملا سفید را می‌خواند. یا جایی که قرار است نتیجه تحقیقات خود را در اختیار دیگر همکارانش قرار دهد، تصویر دو نفر را می‌بینیم که در حال مبادله پول و مواد مخدر به صورت پنهانی‌اند.
جمع‌بندی
مستندی که با نام «طراحی کووید» به تازگی از شبکه سه سیما پخش شده، ادعاهایی را درباره منشا و ماهیت ویروس کرونای جدید مطرح می‌کند. در ابتدا به نظر می‌رسد مستند، دوبله یک فیلم انگلیسی‌زبان است اما هنگامی که به دنبال پیشینه ویدئو می‌رویم متوجه می‌شویم که هیچ نشانهای از آن در میان سایت‌های انگلیسی‌زبان وجود ندارد. تنها نشانه، لینک یوتیوبی است که یک موسسه به نام سفیر فیلم به آن استناد کرده و تاریخ انتشار آن حدود ده روز قبل از پخش نسخه دوبله‌شده در تلویزیون است. در خبرهای رسمی آمده که سفیر فیلم، مسئولیت خلاصه‌کردن و دوبله کردن مستند را برعهده دارد اما به نظر می‌رسد با توجه به اینکه برخلاف نمونه‌های مشابه، ردی از فیلم وجود ندارد، سفیر فیلم ارتباطی با فرایند ساخت و انتشار آن داشته باشد.
هم مستند طراحی کووید و هم میزگردی که پس از آن از تلویزیون پخش شده، مجموعه‌ای از ادعاهای نادرست و تئوری‌های توطئه بی‌اساس درباره منشا کووید ۱۹ است. در مستند گفته می‌شود که ویروس، دست‌ساز است و در میزگرد نیز مجری به دنبال این سوال است که این ویروس دست‌ساز کار کیست و چرا ابرقدرت‌ها از آن سود می‌برند.
کارشناسان نیز می‌گویند ویروس شرایط طبیعی ندارد و این بیماری را مقدمه‌ای برای کنترل بیشتر نهادها، دولت‌ها و افراد قدرتمند در جهان می‌دانند.
بررسی‌های علمی نشان می‌دهد ویروس کرونای جدید، ویروس دست‌ساز نیست، ضمن اینکه ارتباط بیل گیتس و بنیاد راکفلر با ساخت ویروس و پخش‌شدن آن در جهان، ادعایی بی‌اساس و یکی از مشهورترین تئوری‌های توطئه است.
در مجموع فکت‌نامه، به این ادعاهای این مستند درباره منشا کووید ۱۹ نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.
شاخ‌دار
گفته یا آمار، به قدری نادرست و مضحک است که حتی مرغ پخته هم به خنده می‌افتد!
درباره نشانهای میرزاروش کار ما