احمد وحیدی
وزیر کشور
۴۹ درصد خانواده‌های آمریکایی قدرت تامین مخارج عادی خود را ندارند.
نادرست
آیا نیمی از آمریکایی‌ها از عهده «تامین مخارج عادی زندگی» برنمی‌آیند؟
سردار احمد وحیدی، وزیر پیشین دفاع و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ، روز سه‌شنبه ششم آبان ۱۳۹۹ در اختتامیه همایش بین‌المللی «افول آمریکا روند گذشته و تحولات آینده» گفته است:
«۴۹ درصد خانواده‌های آمریکایی که حدود ۵۰ میلیون خانوار هستند، قدرت تامین مخارج عادی خود را ندارند.»
آیا ۵۰ میلیون خانوار آمریکایی در تامین مخارج عادی زندگی مانده‌اند؟ فکت نامه در این گزارش می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد.
۴۹ درصد خانواده‌های آمریکایی یعنی چقدر؟
آمار جمعیتی نشان می‌دهد که تعداد کل خانوار آمریکایی سال ۲۰۱۹، برابر ۱۱۹,۷۳۰,۱۲۸ خانوار است. یعنی در آمریکا حدود ۱۲۰ میلیون خانوار، با بعد متوسط ۲/۶۳ نفر در هر خانوار زندگی می‌کنند.
با این حساب ۴۹ درصد خانوار آمریکایی نه «حدود ۵۰ میلیون خانوار»، بلکه دقیقا برابر ۵۸,۶۶۷,۷۶۲ خانوار می‌شود که جمعیت آن باید بیش از ۱۵۴ میلیون نفر باشد.
اما صرف نظر از این اختلاف ۸ میلیونی، آقای وحیدی مدعی است از هر دو خانواده آمریکایی، یکی توانایی تامین مخارج عادی را ندارد. اول ببینیم منبع ادعای او چیست.
آیا منبع معتبری ادعای سردار وحیدی را تایید می‌کند؟
خیر. متاسفانه ما دسترسی به سردار وحیدی نداشتیم تا از او درباره منبع ادعایش سوال کنیم؟ اما حدس می‌زنیم منبع ادعایش گزارشی است که در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ در برخی رسانه‌ها و سایت‌های ایران منتشر شده. در این گزارش آمده است:
«۵۱ میلیون خانوار آمریکایی که ۴۳ درصد خانوارهای ساکن در ایالات متحده را به خود اختصاص می‌دهند، درآمد کافی برای تامین هزینه ماهانه خود را ندارند که شامل هزینه‌های مسکن و خوراک، نگهداری فرزند، خدمات درمانی، حمل و نقل و قبض موبایل است. بر اساس این آمار، ۱۶/۱ میلیون خانوار آمریکایی در فقر زندگی می‌کنند و ۳۴/۷ میلیون خانوار از دارایی، درآمد و اشتغال‌زایی محدودی برخوردار هستند. این گروه از خانوارها کمتر از آنچه که برای زندگی کردن در یک اقتصاد پیشرفته وجود دارد، برخوردار هستند.... در کالیفرنیا، نیومکزیکو و هاوایی، ۴۹ درصد خانوارها برای داشتن نیازهای اولیه طبقه متوسط جامعه با سختی روبرو هستند که بیشترین سهم را در میان نقاط دیگر آمریکا به خود اختصاص داده‌اند.»
منبع اصلی این گزارش CNN است که مطلبی به همین مضمون را دو روز زودتر منتشر کرده است. منبع CNN هم پژوهشی است که از سوی موسسه «اتحاد برای آلیس» انجام شده که به طور تخصصی روی وضعیت خانوارهای کم‌درآمد و متوسط آمریکایی کار می‌کند. ما اصل این مطالعه را در سایت این موسسه پیدا نکردیم.
این موسسه شرایط اقتصادی خانوارها بر اساس شاخصی می‌سنجد که آن را شاخص آلیس تعریف کرده. این شاخص برای هر ایالت به طور جداگانه و بر اساس هزینه تامین «مسکن»، «مهد کودک و نگهداری از فرزند»، «غذا»، «حمل و نقل»، «بیمه خدمات درمانی» و «تلفن هوشمند» محاسبه می‌شود. در این روش وضعیت خانوارهای آمریکایی به نسبت نیازهای رفاهی متعارف در این کشور و هزینه تامین این نیازها در ایالات‌های گوناگون مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اگر حدس ما درست باشد و منبع مورد اشاره آقای وحیدی همین گزارش باشد، باید بگوییم او هم در نقل قول و هم در نقل مضمون دچار اشتباه شده است. یعنی هم اعداد و ارقام را پس و پیش کرده و هم تصویری اغراق‌شده از یافته‌های یک گزارش تحقیقی ترسیم کرده است.
یعنی ۴۳ درصد را ۴۹ درصد گفته است. از سوی دیگر حدود ۳۵ میلیون خانوار متوسط را که شرایط نسبتا شکننده دارند به گروه خانواده‌های فقیر تعمیم داده است.
اما صرف نظر از این، بگذارید برای روشن شدن مطلب برخی شاخص‌ها را هم مقایسه کنیم.
خط فقر درآمدی در آمریکا چقدر است؟
دفتر سرشماری ایالات متحده نرخ فقر در سال ۲۰۱۹ میلادی را ۱۰/۵ درصد اعلام کرده است. خط فقر در آمریکا در سال ۲۰۲۰ درآمد سالانه کمتر از ۱۲.۷۶۰ دلار برای خانوار یک نفره، کمتر از ۱۷.۲۴۰ دلار برای خانواده ۲ نفره، کمتر از ۲۱.۷۲۰ برای خانواده ۳ نفره و کمتر از ۲۶.۲۰۰ دلار در سال برای خانواده ۴ نفره است. هر خانواده‌ای، بسته به بعد جمعیت اگر کمتر از این میزان درآمد داشته باشد، رسما فقیر محسوب می‌شود.
تصویر برگرفته سایت رسمی U.S. Department of Health & Human Services
هزینه مسکن در ایالات متحده چقدر است؟
بر اساس داده‌های رسمی دفتر سرشماری آمریکا ۶۳/۸ درصد جمعیت آمریکا در خانه‌ای زندگی می‌کنند که خود مالک آن هستند و مابقی در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کنند.
میانه هزینه اسکان (شامل قسط خانه، هزینه انشعابات، مالیات و بیمه خانه) برای صاحبان خانه، ماهیانه ۱۵۵۸ دلار و و برای مستاجران ۱۰۲۳ دلار برآورد شده است.
چند درصد آمریکایی‌ها بیمه سلامت دارند؟
طبق گزارش دفتر سرشماری در سال ۲۰۱۹ بیش از ۹۰ درصد جمعیت زیر ۶۵ سال آمریکا، بیمه سلامت دارند. افراد بالای ۶۵ سال که به مدت دست کم ۱۰ سال کار کرده باشد، تحت پوشش بیمه دولت فدرال قرار می‌گیرد. ۳ درصد دستمزد افراد در زمان کار برای این بیمه کسر می‌شود و بقیه حق بیمه از سوی دولت پرداخت می‌شود.
حداقل دستمزد در آمریکا چقدر است؟
حداقل دستمزد در ایالت‌های آمریکا متفاوت است. ایالت‌های مرکزی و کم جمعیت مثل آیداهو با ۷/۲۵ برای هر ساعت کمترین و ایالت واشنگتن در شمال غربی آمریکا با ۱۳/۵۰ دلار برای هر ساعت بیشترین حداقل دستمزد را دارند. بیشتر ایالت‌ها روی عدد ۱۲ دلار در ساعت توافق دارند.
اگر کمترین نرخ حداقل دستمزد ۷/۲۵ دلاری در آیداهو را در نظر بگیریم، یک کارگر ساده با ۲۰ روز کار تمام وقت (۸ ساعت در روز) ماهانه ۱۱۶۰ دلار و سالانه ۱۳۹۲۰ دلار درآمد دارد که کمی بیشتر از خط فقر خانوار یک نفره و کمتر از دو نفره است. اگر در خانواده یک نفر دیگر کار نیمه وقت داشته باشد، حتی با احتساب پایین‌ترین میزان دستمزد حداقلی باز هم درآمد خانوار برای برای بیرون ماندن خانواده سه نفری از خط فقر کافی خواهد بود.
اگر حداقل دستمزد ۱۲ دلار را مبنای محاسبه قرار دهیم، با احتساب ۲۰ روز کاری ۸ ساعته در ماه، سطح دستمزد سالانه به بیش از ۲۳ هزار دلار می‌رسد که برای بالا کشیدن یک خانواده سه نفری از خط فقر کافی است.
این محاسبه البته بر اساس نرخ دستمزد حداقلی است، در حالی که سطح عمومی دستمزدها معمولا بالاتر از حداقل‌های رسمی است. بر اساس داده‌های دفتر سرشماری، میانه درآمد خانوار آمریکایی در سال ۲۰۱۸، برابر ۶۰,۲۹۳ دلار بوده است. یعنی نیمی از خانوارها درآمدی بیش از این و نیمی درآمدی کمتر از این دارند.
نرخ بیکاری در آمریکا چقدر است؟
همانطور که در بالا توضیح داده شد اغلب خانوارهای آمریکایی حتی با حداقل دستمزد هم زیر خط فقر نمی‌مانند. حالا این سوال پیش می‌آید که وضعیت اشتغال در آمریکا چگونه است؟
طبق آمار تا سال ۲۰۱۸، تعداد ۱۳۰,۸۸۱,۴۷۱ آمریکایی در این کشور صاحب شغل بوده‌اند. به عبارتی جمعیت شاغلان در این کشور از تعداد خانوارها بیشتر است.
البته تحت تاثیر شیوع کرونا نرخ بیکاری در این کشور افزایش یافته و در حالی که بعد از سال ۲۰۱۸ همواره زیر ۴ درصد بوده، در بهار امسال در مقطعی تا نزدیک ۱۵ درصد هم بالا رفته است. این عدد در ماه گذشته میلادی به زیر ۸ درصد کاهش پیدا کرده است.
تغییرات نرخ بیکاری در آمریکا در دو سال گذشته
بر اساس گزارش‌های رسمی تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا جمعیت بیکاران این کشور از حدود یک میلیون نفر در سال ۲۰۱۸ به حدود ۱۲ میلیون نفر در اوایل بهار رسید. افرادی که شغل‌شان را به دلیل کرونا از دست داده‌اند از حقوق بیکاری و کمک هزینه کرونا بهره‌مند هستند.
تعداد افرادی که کمک غذایی دریافت می‌کنند؟
در آمریکا سازوکاری با عنوان برنامه حمایت غذایی (Supplemental Nutrition Assistance Program SNAP) وجود دارد که هدف آن جلوگیری از فقر غذایی در کشور است. بر اساس این برنامه تمام افراد جامعه که در معرض ناامنی غذایی قرار دارند می‌توانند از کمک هزینه غذایی استفاده کنند.
مطابق آمار در سال ۲۰۱۹ در کل کشور آمریکا ۳۸ میلیون نفر معادل ۱۲ درصد جمعیت آمریکا، از برنامه حمایت غذایی استفاده کرده‌اند.
میزان ناامنی غذایی در آمریکا چقدر است؟
فکت‌نامه پارسال در گزارشی به موضوع «ناامنی غذایی» در آمریکا پرداخته است.
بر اساس آمارگیری وزارت کشاورزی آمریکا در سال ۲۰۱۶، حدود ۴۱ میلیون نفر در آمریکا در فهرست کسانی دسته‌بندی شده‌اند که در معرض ناامنی غذایی قرار داشته‌اند، اما این لزوما به معنی این نیست که این تعداد آمریکایی گرسنه‌اند یا حتی از فقر غذایی مستمر رنج می‌برند.
در گزارش وزارت کشاورزی آمریکا، مبنای تعیین سطح امنیت غذایی دسترسی به غذا نیست، بلکه احساسات و تجربه افراد به عنوان ملاک امنیت غذایی در نظر گرفته شده است.
این طرح آمارگیری سالانه با ارائه پرسش‌نامه‌هایی انجام می‌شود که در آن از افراد سوالاتی نظیر این سوالات پرسیده می‌شود: «آیا در طول سال شده یک بار احساس نگرانی از تمام شدن غذا قبل از رسیدن پول کنید؟» یا «آیا پیش آمده در طول سال دست کم یک بار به دلیل نداشتن پول باید حداقل یک وعده غذایتان را کم کنید؟» و...
این نحوه تعریف ناامنی غذایی متفاوت از تعریف فقر مطلق یا گرسنگی بر مبنای دسترسی به غذای کافی است. معنی گزارش‌های ناامنی غذایی در آمریکا این نیست که ۴۱ میلیون آمریکایی یا کمی کمتر و بیشتر، گرسنگی می‌کشند. بسیاری از این افرادی که در فهرست ناامنی غذایی قرار می‌گیرند، افرادی‌اند که در دوره‌ای نگران تامین غذا بوده‌اند بوده یا در حد یک روز ناگزیر به کم کردن حجم غذای خود و خانواده شده‌اند. در همین گزارش سال ۲۰۱۶ که جمعیت در معرض ناامنی غذایی را ۴۱ میلیون نفر برآورد کرده، آمده است که جمعیت کسانی که به دلیل نداشتن پول، حداقل یک روز کامل غذا نخورده‌اند، نزدیک ۴ میلیون نفر است.
جمع بندی
سردار احمد وحیدی وزیر پیشین دفاع و عضو فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام مدعی است حدود نیمی از خانواده‌های آمریکایی از عهده تامین مخارج عادی زندگی برنمی‌آیند.
ما نمی‌دانیم منبع این گفته‌های او چیست، اما حدس می‌زنیم او به یک گزارش تحقیقی استناد کرده که البته هم مضمون و هم اعداد و ارقام آن متفاوت از آن چیزی است که آقای وحیدی می‌گوید. در این گزارش گفته شده حدود ۱۰ درصد خانوارهای آمریکایی زیر خط فقر زندگی می‌کنند و ۳۳ درصد دیگر نیز به سختی از پس تامین هزینه رفاه متعارف در این کشور برمی‌آیند. اما آقای وحیدی ۴۳ درصد را ۴۹ درصد گفته و حدود ۳۵ میلیون خانوار متوسط را که شرایط نسبتا شکننده دارند به گروه خانواده‌های فقیر تعمیم داده است.
بر اساس آمار رسمی میانه درآمد خانوار در ایالات متحده آمریکا بیش از ۶۳ هزار دلار در سال (بیش از ۵ هزار دلار در ماه) است. میانه هزینه اسکان در خانه شخصی در آمریکا (شامل قسط بانکی، بیمه، مالیات و حق انشعابات) ماهانه ۱۵۵۸ دلار و میانه قیمت اجاره خانه برای مستاجران ۱۰۲۳ دلار در ماه است.
حداقل دستمزد یک کارگر ساده در ایالت‌های آمریکا بین ۷.۲۵ تا ۱۳.۵ دلار در ساعت متفاوت است. اگر کارگری هفته ای ۴۰ ساعت کار کند به طور متوسط بین ۲۹۰ تا ۵۴۰ دلار در هفته درآمد دارد. در بسیاری از ایالت‌ها، حداقل دستمزد برای تامین «مسکن»، «غذا»، «هزینه نگهداری از فرزند»، «حمل و نقل»، «بیمه سلامت» و «تلفن هوشمند» کافی است.
طبق آمار جمعیت شاغل در آمریکا بیش از ۱۳۰ میلیون نفر است. نرخ بیکاری هم در دو سال گذشته حدود ۴ درصد بوده که به دلیل کرونا در بهار امسال به حدود ۱۵ درصد رسید. این نرخ در اواخر تابستان به حدود ۸ درصد کاهش یافته است.
علاوه بر این برنامه‌های اجتماعی هم مانند برنامه حمایت غذایی در این کشور وجود دارد. در سال ۲۰۱۹ از برنامه حمایت غذایی استفاده کرده اند ۳۸ میلیون نفر معادل ۱۴ هزار و ۵۰۰ خانواده می‌شود.
با این اوصاف فکت‌نامه ادعای سردار احمد وحیدی را مبنی بر اینکه «۴۹ درصد خانواده‌های آمریکایی که حدود ۵۰ میلیون خانوار هستند، قدرت تامین مخارج عادی خود را ندارند» خلاف واقعیت می‌داند و به آن نشان «نادرست» می‌دهد.