آیا کنگره آمریکا در دو سال گذشته ۲۲۶ طرح و لایحه علیه ایران ارائه و یا تصویب کرده است؟

آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی نوروزی خود در مشهد با اشاره به آنچه شرارت آمریکا نسبت به ایران می‌خواند گفت:

یک نمونه از شرارت های آمریکا این است که کنگره در دو سال گذشته (۹۶ و ۹۷)، ۲۲۶ طرح و لایحه علیه جمهوری اسلامی ارائه و یا تصویب کرده است که البته باید از مجلس خودمان هم گلایه و سؤال بکنیم که مجلس شورای اسلامی تاکنون چند طرح و یا لایحه علیه خباثت های آمریکا ارائه یا تصویب کرده است؟

 

برای بررسی صحت این عدد، به بانک اطلاعاتی کنگره آمریکا مراجعه کردیم تا ببینیم این گفته رهبر ایران چقدر به واقعیت نزدیک است.

با استفاده از موتور جست‌و‌جوگر این سایت می‌توان به راحتی لوایحی که در مجالس کنگره (مجلس نمایندگان و مجلس سنا) مطرح شده را با کلیدواژه مورد نظر مشخص کرد. از آنجایی که آقای خامنه‌ای سال‌های ۹۶ و ۹۷را ذکر می‌کند، ما هم دو سال گذشته ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ را، جست‌و‌جو می‌کنیم. البته پیش از هرچیز باید به این نکته اشاره کنیم که برخلاف آنچه رهبر ایران گفته است در سیستم قانون‌گذاری آمریکا برخلاف ایران «طرح» وجود ندارد و همه با یک عنوان لایحه (bill) خوانده می‌شوند.

برای این‌کار، فارغ از محتوا و یا وضعیت‌شان در فرایند تصویب، به دنبال سندهایی می‌گردیم که کلمه ایران یا ایرانی در متن‌شان آمده باشد. صرفا به عناوین این اسناد اکتفا نمی‌کنیم چون برخی از آن‌ها لزوما کلمه ایران را در عنوان خود ندارند اما ایران موضوع اصلی یا یکی از محورهای اصلی آن‌ها است. مثلا لایحه H.R.566 با عنوان «آسمان‌های عاری از ترور» که محوریتش استفاده ایران از هواپیماهای مسافربری برای مقاصد نظامی است.

با جست‌وجوی متن‌ همه اسناد (لوایح، قطعنامه‌ها و تبصره‌ها) می‌توان به عدد ۲۲۶ رسید. یعنی در متن ۲۲۶ سند حقوقی ارائه شده در کنگره آمریکا، نام ایران دستکم یک بار آمده است.

اما باید توجه داشت از این تعداد فقط ۱۵۱‌تایشان لایحه هستند و بقیه قطعنامه و تبصره هستند.

تفاوت قطعنامه‌ با لایحه در سیستم قانون‌گذاری آمریکا این است که لوایح به صورت بالقوه می‌توانند تبدیل به قانون شوند. اما یک قطعنامه صرفا برای رسمیت دادن به موضوعی یا رویدادها است که با وجود اینکه باید مثل لوایح به تصویب هر دو مجلس و امضای رییس‌جمهوری برسد، ولی برخلاف یک لایحه قرار نیست قانون شود. به عنوان نمونه، دو تا از قطعنامه‌هایی که در این دوسال به کنگره ارائه شده‌اند، قطعنامه‌های H.Res.211 s با عنوان «به رسمیت شناختن اهمیت فرهنگی و تاریخی نوروز» هستند.

باید در نظر داشت که این لوایح و قطعنامه‌ها صرفا به‌خاطر وجود کلمه ایران در عنوان یا در متن چکیده‌ محاسبه می‌شوند و لزوما همه آنها علیه ایران نیستند. از جمله قطعنامه‌ای که بالاتر ذکر کردیم که درباره به رسمیت شناختن عید نوروز و یا لوایح S.608 که در واقع در راستای مخالفت با فرمان اجرایی دونالد ترامپ برای منع سفر  شهروندان شش کشور از جمله ایران به آمریکا است. برخی دیگر مثل لایحه H.R.1644 که اصلا با محوریت تحریم‌های کره‌ شمالی است و صرفا بخاطر یکی از بندهای آن که به همکاری‌های ایران و کره شمالی می‌پردازد در نتیجه جست‌و‌جوی ما ظاهر شده است.

 

جمع‌بندی

آیت‌الله علی خامنه‌ای در سخنرانی نوروزی خود گفت که «کنگره آمریکا در دو سال گذشته (۹۶ و ۹۷) ، ۲۲۶ طرح و لایحه علیه جمهوری اسلامی ارائه و یا تصویب کرده است.»

در بررسی‌هایمان به نتایج زیر رسیدیم:

• طبق اطلاعات سایت رسمی کنگره آمریکا، تعداد لوایحی که در دوسال گذشته در متنشان کلمه ایران/ایرانی آمده باشد، ۱۵۱ است.
• با اضافه کردن قطعنامه‌ها و تبصره‌هایی که کلمه ایران را در متن خود داشته باشند این عدد به ۲۲۶، عدد مطرح شده از سوی رهبر ایران، می‌رسد.
• با توجه داشت همه این اسناد، لزوما درباره ایران و با محوریت جمهوری اسلامی نیستند و صرفا بخاطر وجود کلمه ایران در متن‌شان است که در نتیجه جست‌و‌جو ظاهر می‌شوند.
• با این‌ حال، برخی از این اسناد لزوما علیه جمهوری اسلامی نیستند. به عنوان نمونه برخی از آنها درباره به رسمیت شناختن عید نوروز هستند و یا لوایحی که با موضوع مخالفت با فرمان اجرایی دونالد ترامپ برای منع سفر  شهروندان شش کشور از جمله ایران به آمریکا است. اما رهبر ایران و مشاورانش آن‌ها را هم به حساب «لوایح علیه جمهوری اسلامی» گذاشته‌اند.

با این توضیحات، گفته آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر اینکه «کنگره آمریکا در دو سال گذشته (۹۶ و ۹۷)، ۲۲۶ طرح و لایحه علیه جمهوری اسلامی ارائه و یا تصویب کرده است» نشان نیمه‌درست می‌گیرد.