تعداد دقیق زندانیان در ایران چقدر است؟

حسن موسوی چلک، رییس هیات مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا گفته است: «هر ساعت ۵۰ نفر وارد زندان‌ها می‌شوند».

با این حساب هر روز ۱۲۰۰ زندانی و هر سال ۴۳۸ هزار نفر در ایران به زندان می‌روند که این عدد حدود ۰/۵ درصد کل جمعیت کشور می‌شود. به تعبیری از هر ۲۰۰ ایرانی، هر سال یکی به زندان می‌رود.

به گفته آقای موسوی چلک آمار ورودی سالیانه زندان‌ها، ۴۲۰ تا ۴۳۰ هزار نفر است.

 

بررسی ادعا

برای بررسی صحت این گفته، اول تلاش کردیم از طریق کانال تلگرامی انجمن مددکاران، با آقای موسوی چلک تماس بگیریم و از او درباره منبع آمار ارائه شده سوال کنیم که تا این لحظه پاسخی نگرفتیم.

در مرحله بعد تلاش کردیم تا از طریق آمار رسمی برآورد دقیقی از جمعیت زندانیان و آمار ورودی سالیانه زندان‌ها در ایران به دست آوریم.

با جست‌وجو در میان اخبار متوجه شدیم بر اساس گفته‌های مسئولان سازمان زندان‌ها، پارسال تعداد زندانیان در ایران بین ۲۲۰ تا ۲۴۰ هزار نفر بوده است.

اصغر جهانگیر، رییس سازمان زندان‌ها اول خرداد ۹۶ جمعیت زندانیان را ۲۲۳ هزار نفر عنوان کرد. همان روز حمید شهریاری معاون رییس قوه قضاییه به خبرگزاری تسنیم گفت: ۲۲۵ هزار نفر در زندان‌های کشور زندانی‌اند. به گفته او به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر، ۲۸۷ نفر زندانی وجود دارد و از این جهت ایران هشتمین کشور جهان از نظر نسبت جمعیت زندانی به جمعیت کل کشور است.

۳۰ روز بعد خبرگزاری تسنیم به نقل از رییس کل دادگستری استان خوزستان نوشت: تعداد زندانیان کشور را ۲۴۰ هزار نفر است.

 

برای اطمینان، این آمار را با اطلاعات موجود در پروفایل ایران در مرکز داده «World Prison Brief» مقایسه کردیم. این سایت اطلس زندان‌های جهان است در آن اطلاعات و آمار معتبری نظیر تعداد زندانیان، نرخ زندانی بودن هر کشور قابل دسترس است. طبق اعلام این مرع بین‌المللی در تابستان ۲۰۱۷، جمعیت زندانیان ایران ۲۳۰ هزار نفر و نرخ زندانی ۲۸۴ در هر ۱۰۰ هزار نفر است.

در آخرین رده‌بندی WPB ایران از نظر تعداد زندانی در رتبه نهم جهان ایستاده است. رتبه ایران از نظر نرخ زندانی، مقام ۳۷ است. بر اساس اطلاعات این سایت تعداد کل زندان‌های ایران در سال ۲۰۱۷، ۲۵۳ و ظرفیت رسمی آنها ۱۴۰ هزار زندانی است.  

 

با این حساب مشخص است که جمعیت زندانیان ایران تقریبا در چه حدودی است. سوال بعدی تعداد ورودی زندان‌ها در سال است که در میان اخبار، نمی‌توان اطلاع دقیقی از آن به دست آورد.

برای پیدا کردن جواب این سوال به سایت وزارت دادگستری رفتیم و آخرین آمار رسمی زندان‌های کشور را در آخرین گزارش عملکرد قوه قضاییه (سال ۱۳۹۵) بررسی کردیم.

چنانکه از جدول بالا مشخص است، تعداد دقیق زندانیان در سال ۹۵، ۲۱۷ هزار و ۴۳ نفر بوده است که به نسبت جمعیت زندانیان سال ۹۴ (۲۲۸ هزار و ۲۶۵ نفر) ۵ درصد کاهش داشته است.

تعداد زندانیان ورودی هم در سال ۹۵، برابر با ۴۵۹ هزار و ۶۶۶ نفر بوده است. اگر این آمار را به ساعت حساب کنیم نتیجه چنین خواهد شد که در سال ۱۳۹۵، در هر ساعت بیش از ۵۲ نفر به زندان رفته‌اند.

 

جمع‌بندی

تحقیقات فکت‌نامه نشان می‌دهد، بر اساس آخرین آمار رسمی، جمعیت زندانیان ایران در سال ۹۵، ۲۱۷هزار نفر است و آمار ورودی زندان‌ها نه ۴۳۰ هزار نفر گفته شده از سوی رییس انجمن مددکاری، بلکه ۴۶۰ هزار نفر بوده است.

اگر این آمار را به ساعت حساب کنیم، یعنی هر ساعت بیش از ۵۲ نفر در ایران به زندان رفته‌اند که اختلاف زیادی با عدد گفته شده ندارد.

گفته آقای موسوی چلک، اگرچه دقیق نیست، اما نزدیک به آمارهای رسمی است. با این حساب فکت‌نامه، این گفته رییس هیات مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران را که «در ایران در هر ساعت ۵۰ نفر وارد زندان‌ها می‌شوند» درست ارزیابی می‌کند.