شمخانی: کسی در حصر نیست

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، روز سه‌شنبه در جریان بازدید از نمایشگاه مطبوعات، گفت: "واژه حصر واژه درستی نیست و این آقایان مد نظر شما در حصر نیستند… آنها هر کس را که اراده کنند می‌توانند ببینند، کما این‌که اخیرا آقای کروبی درخواست کردند آقای دوستی را ببینند و این انجام شد".

این اولین بار است که پس از بهمن ماه سال ۸۹ یکی از مسئولان جمهوری اسلامی منکر "حصر" می‌شود. مقام‌های مختلفی - از جمله صادق آملی لاریجانی رییس قوه‌ قضاییه، غلام‌حسین محسنی‌اژه‌ای سخن‌گوی قوه قضاییه، محمدباقر نوبخت سخن‌گوی دولت روحانی و سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی در زمان تصویب حصر - از "حصر" سخن گفته‌اند. از جمله در آخرین نمونه از این دست سخن‌گوی قوه‌قضاییه گفته بود: "در جلسه اخیر شورای عالی امنیت ملی موضوع حصر مطرح می‌شود، تصمیم جدیدى گرفته نمیشود و حصرکماکان بقوت خودباقى است".

کیوان خسروی، سخن‌گوی شورای عالی امنیت ملی نیز تابستان ۹۶ گفته بود: "تصمیم در مورد حصر براساس اقتضایات امنیتی در سال ۸۹ از سوی این شورا اتخاذ شده".

بحث محدود کردن امکان ملاقات یا تماس میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد به دلیل حصر، مساله جدیدی نیست. این امری است که مسئولان مختلفی به آن اذعان دارند. احمد جنتی - دبیر شورای نگهبان - چهار روز پس از برگزاری راه‌پیمایی ۲۵ بهمن ۸۹ گفته بود: "کاری که قوه قضاییه می‌تواند انجام دهد و من فکر می‌کنم که در اندیشه است که انجام بدهد، این است که ارتباط اینها را به کلی از مردم قطع کند. در خانه آنها باید بسته شود، رفت و آمدهایشان محدود شود، نتوانند پیام بدهند و پیام بگیرند و تلفن و اینترنت آن‌ها باید قطع شود و در خانه خود باید زندانی شوند".

بخش دیگر سخنان شمخانی به امکان ملاقات برای موسوی، کروبی و رهنورد اشاره داشت. به گفته او این سه نفر "هر کس را که اراده کنند می‌توانند ببینند، کما این‌که اخیرا آقای کروبی درخواست کردند آقای دوستی را ببینند و این انجام شد".

اشاره دبیر شورای عالی امنیت ملی به دیدار اخیر اسماعیل دوستی، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، با مهدی کروبی بود. دوستی نیز سخنان شمخانی را تایید کرد و گفت: "کاملا صحبت‌های شمخانی درست است. موضوع آقای کروبی در شورا در حال پیگیری است و به دیدار آقای کروبی رفتم". او اضافه کرد که کروبی "دائما با خانواده‌اش اعم از فرزندان، عروس‌ها و نوه‌هایش در حال رفت و آمد است و مشکلی وجود ندارد".

این ادعا البته اولین بار نیست که مطرح می‌شود. در سال‌های اخیر برخی نیروهای نزدیک به اصول‌گرایان گفته‌اند که موسوی، کروبی و رهنورد شرایط عادی دارند، از امکانات رفاهی برخوردارند و امکان ملاقات با افراد مختلف نیز برای آن‌ها وجود دارد. برای نمونه مهر ماه سال ۹۶ محمداسماعیل کوثری، نماینده پیشین مجلس و جانشین قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران، درباره شرایط حصر گفته بود: "اینها به‌راحتی رفت‌وآمد می‌کنند با نزدیکان و اقوام خود دیدار دارند؛ مسافرت می‌روند و زندگی عادی دارند. منتهی برای دیدار یا جلسه‌ای که امکان توطئه علیه امنیت مردم باشد محدودیت دارند و هر فعالیت ضد امنیتی که ممکن است علیه مردم باشد برای اینها محدود شده است و این محدودیت هم مصوبه شورای عالی امنیت ملی است. این‌طور نیست که برخی فکر می‌کنند اینها در یک اتاق حصر مطلق خانگی هستند، اصلا و ابدا این‌طور نیست".

با این حال سخنان شمخانی با واکنش نزدیکان موسوی و کروبی مواجه شد. نرگس موسوی، یکی از سه دختر موسوی و رهنورد در حساب کاربری توییتر نوشت: "زهرا رهنورد و میرحسین موسوی همچنان در حصر خانگی هستند و از دیدن اقوام و دوستان خود کما فی السابق محروم هستند".

زهرا موسوی، یکی دیگر از فرزندان موسوی و رهنورد هم در توضیح شرایط ملاقات با پدر و مادر خود چنین نوشت: "دیدن زندانبان و مافوق زندانبان و حرف تکراری، تازه نیست. تازه یعنی تغییر! وضع فعلا مثل قبل: هفته‌ای یک بار ما و خانواده به "اراده " گاه‌گدار زندان‌بان".

حسین کروبی، فرزند مهدی کروبی، از دیگر کسانی بود که به سخنان شمخانی و دوستی واکنش نشان داد. او گفت: "نیروهای امنیتی فرد ملاقات کننده را انتخاب کردند که پیش حاج آقا برود و همچنین در مورد اشخاص دیگر نیز به همین ترتیب است و خود آقای کروبی نگفته‌اند چه کسی به ملاقاتشان برود".

واکنش خدیجه موسوی، خواهر میرحسین موسوی به سخنان دبیر شورای عالی امنیت ملی چنین بود: "من خواهر میرحسین موسوی اعلام می‌کنم که ۳ ماه است برادرم را ندیدم و برادرش سید محمود ۷ ماه است ندیده است". صالح نقره‌کار، خواهرزاده زهرا رهنورد، نیز سخن مشابهی مطرح کرد: "من خواهرزاده خانم رهنورد ۷ سال است اجازه ملاقات نداشته‌ام".

مجموعه اخبار و تصویرهای منتشر شده در سال‌های اخیر حکایت از آن دارد که امکان ملاقات با میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد به سادگی (یا به کلی) امکان‌پذیر نیست. نزدیکان موسوی و رهنورد مدعی‌اند که این دو تنها اجازه دارند هفته‌ای یک بار با فرزندان خود ملاقات کنند. شرایط به نسبت مشابهی نیز برای مهدی کروبی وجود دارد. با این حال شاید این مساله مطرح شود که بحث محدودیت در ملاقات صرفا از سوی خانواده یا نزدیکان آن‌ها مطرح می‌شود و مقام‌های حکومتی، به شکل دیگری شرایط حصر را توصیف می‌‌کنند.

برای بررسی امکان ملاقات آزادانه با موسوی، کروبی و رهنورد اما می‌توان به سخنان علی مطهری، نماینده مجلس، استناد کرد. او زمستان سال ۹۵ گفته بود برای "ملاقات با محصوران" به دنبال "مجوز" است تا "از برنامه آن‌ها برای بعد از آزادی مطلع شویم و نتیجه را به مراجع مربوط اعلام کنیم". همان زمان محمدتقی کروبی، فرزند مهدی کروبی، خبر داده بود که "از چندین ماه قبل آقای مطهری درخواست چنین ملاقاتی داشته و مقام های مربوط قضایی چنین امکانی را برای آقای مطهری یا شخصیت سیاسی دیگری فراهم نکرده‌اند".

محمدرضا باهنر، از چهره‌های سیاسی اصول‌گرا و دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری نیز پس از انتشار و تکذیب اخباری درباره ملاقات یا ارسال پیام از سوی او برای میرحسین موسوی، گفته بود در زمان حصر ملاقاتی با موسوی نداشته و "اگر هم ضرورتی برای چنین ملاقاتی وجود داشته باشد "کسانی که تصمیم به حصر گرفته‌اند، اجازه نمی‌دهند".

با توجه به مجموعه پاسخ‌ها و اظهارنظرهایی که پیرامون این مساله انجام شده و توضیح و توصیف‌های پیش از این درباره شرایط حصر، به نظر می‌رسد سخنان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، درباره حصر و شرایط میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد نادرست است.