ادعای شاخ‌دار ایرج حسابی درباره زمین ایران در مریخ

روز ۲۸ اسفند ۱۴۰۲، ایرج حسابی که مهمان برنامه برمودا از شبکه نسیم تلویزیون جمهوری اسلامی به میزبانی کامران نجف‌زاده بود گفت (دقیقه ۴۴:۳۰):

مجری: پروفسور حسابی در مریخ هم زمین خریده بودند؟
- بله. سازمان بین‌المللی فضا، برای اینکه دنیا بهش اعتنا نمی‌کرده، می‌گوید ما باید کشورهای مختلف را در فضا صاحب یک ملکی کنیم که علاقه‌شان آن جلب شود.
قرار می‌گذارند که هزار دلار از هر کشوری بگیرند و ۱۰۰۰متر زمین در کره مریخ به همه بدهند.
… بیایید، سندش را هم به‌شما نشان می‌دهم.
آقای فریدون مشیری در اداره تلگراف‌خانه شمیران کار می‌کرد. آن اداره پست، پول را می‌فرستاد. می‌گفت یک آقایی می‌آمد حواله می‌نویسد، من می‌دیدم پشت حواله نمی‌نویسد دکتر محمود حسابی، می‌نویسد دولت ایران. یک دلار، دو دلار، ۱۰ دلار رفت، یهو یک نامه از سازمان بین‌المللی فضا آمد که ایران صاحب هزار متر زمین در مریخ است.

نهادی به نام «سازمان بین‌المللی فضا» وجود ندارد اما این اولین بار نیست که ایرج حسابی این ادعا را مطرح می‌کند. «تارنمای بنیاد پروفسور حسابی؛ استاد عشق» در کنار گزارشی با عنوان «خرید زمین در کره مریخ، ۱۳۴۶ شمسی» تصویر سندی را منتشر کرده و مدعی شده (بایگانی):

خرید زمین در کره مریخ، ۱۳۴۶ شمسی
پروفسور حسابی : آینده جهان در فضاست
خوشبختانه: نامه‌‌‌‌ها، مدارک، تفاهم‌‌‌‌نامه‌‌‌‌ها و پیشنهادات بسیار جالبی، در بیش از دو دهه، نمایندگی دایمی استاد دکتر سید‌ محمود حسابی ، در کنفرانس‌های بین‌‌‌‌المللی اتمی، فضا و … حفظ لایه اوزون، به یادگار مانده است، که نشان می‌‌‌‌دهد، استاد، علاوه بر انجام مسئولیت‌‌‌‌های ملی و بین‌‌‌‌الملل ، علی‌‌‌‌رغم مشکلات و مضیقه‌‌‌‌های شدید مالی، حتی از بودجه شخصی خود، همه‌گونه تلاش بایسته یک ایرانی متعهد را، برای برقراری نقش موثری از کشور و مردم عزیزشان، در امور نوین علمی و دانشی جهانی، برقرار نموده‌اند.
اقدامات ماندگاری، که فهرست آن، به ضمیمه آمده است؛ در یک نمونه: یادآوری نقش آینده کشورها در امر نوین فضا می‌‌‌‌باشد، که پروفسور حسابی، با پرداختی مشخص، و نموداری از اقساطی معین، برای:
خرید قطعه زمینی در کره مریخ ، این اقدام آرنگ‌گونه (سمبلیک) از سوی مردم ایران و سایر کشورها، در روند اقداماتی پژوهشی وماندگار درامور نوین فضایی، به جای هزینه برای جنگ‌‌‌‌های بین‌‌‌‌المللی و خون و خونریزی، حتی جنگ سرد، به منظور پرهیز از تلف‌‌‌‌کردن دستاوردهای ارزشمند ملی و مردمی، و جایگزینی آن، با امور مهم علمی، و در این ارتباط، حضور در فضای لایتناهی! نقشی مانا را به یادگار گذاشته‌اند. که بدین وسیله، در راستای مژدگانی فرهنگی و دلنشین از سوی بنیاد پروفسور حسابی، برای همه فرهنگ‌‌‌‌خواهان و عاشقان امر پژوهش و نوآوران، به دلیل ضرورتی اجتماعی، به منظور جلوگیری از گزند برخی متجاوزین، که آرزوی انحراف این بنیاد را، از تمرکز تخصصی آن دارند؛ اما به خواست خداوند، علی‌رغم تمام این فشارها از یک سو، و دشواری‌های مالی از سوی دیگر، بنیاد علمی، فرهنگی و پژوهشی پروفسور حسابی، حداکثر توان خود را، از طریق طبقه‌بندی، ترجمه، عکس‌برداری، مراجعات مکرر به ‌سازمان‌های ذیربط، چه در کشور عزیزمان و در سایر کشورها، برای تهیه و آماده‌سازی مستندات جالب و ارائه ماندگاری از خدمات بی‌مانند استاد حسابی را، به کار می‌برد، تا انشاء ا… اقدامات زیربنایی ایشان؛ در قدم اول، در دو ارتباط خدمات اتمی و فضایی استاد، به سرزمین مادری، و سپس سایر امور، مراتب شایسته توجهی را، از طریق این تارنما، در حد بضاعت، در دسترس آرزومندان سرافرازی‌های ایران عزیزمان قرار دهد.

در این صفحه سند زیر ضمیمه شده‌است:

شرح ماجرا از زبان ایرج حسابی (به‌همراه نسخه واضح‌تر سند در پایان ویدیو):

بخش‌هایی از این تصویر که در «سایت پروفسور حسابی» قرار داده شده، مخدوش است و به‌خصوص آن قسمت‌های مهمی که سال یا زمان ثبت آن سند در آنجا نوشته شده از بین رفته‌است. بیش از هر چیزی لوگوی قبلی موسسه «انجمن سیاره‌ای» (The Planetary Society) در پایین نامه جلب توجه می‌کند. این سازمان مردم‌نهاد را  کارل سِیگِن (اخترشناس)، بروس ماری (زمین‌شناس) و لوئیس فریدمن (مهندس هوافضا) که هر سه مروج علم بودند، در سال ۱۹۸۰ برای علاقه‌مندان به فضا تاسیس کردند و ده‌ها پروژه مشهور ترویج علمی فضایی را اجرا کرده‌اند (بایگانی). هم‌اکنون مروج علم مشهور، بیل نای، مدیر این موسسه است.

همان طور که در تصویر زیر دیده می‌شود لوگوی قبلی موسسه با لوگوی درج شده در زیر سند سایت «پروفسور حسابی» مطابقت دارد. بنابراین ادعای مطرح‌شده درباره سال ۱۳۴۶ (معادل با ۱۹۶۷) نادرست است چون این موسسه تازه ۱۳ سال بعد در سال ۱۹۸۰ (معادل با ۱۳۵۹) تاسیس شده‌است.

به این ترتیب ادعای دیگر ایرج حسابی که فریدون مشیری را شاهد این موضوع می‌گیرد هم نادرست است. زیرا فریدون مشیری سال ۱۳۲۸ مسئول تلگرافخانه تجریش بود و در دهه ۱۳۵۰ مسئول روابط عمومی وزارت پست و تلگراف و تلفن شده و در اول فروردین سال ۱۳۵۷ (دوسال قبل از تاسیس انجمن سیاره‌ای) بازنشسته شده‌بود (ویدیو زندگی فریدون مشیری از زبان خودش؛ دقیقه ۶).

از حاشیه سند که بگذریم، اولین نکته در محتوای سند، مبلغ پرداختی است که به وضوح روی ۲۵ دلار به صورت حواله تاکید دارد.

اما در بخش اصلی این سند:

1. شماره سال از عنوان پاک شده‌است.
2. اسم کشور «فدراسیون روسیه» که بعد از فروپاشی شوروی تاسیس شده، پاک شده.
3. سند از آمریکا و روسیه می‌خواهد تقویمی را برای اکتشافات فضایی در مریخ در سال ۱۹۹۳، آغاز کنند.
4. در پاراگراف چهارم سند، صراحتا به پایان جنگ سرد و شکل‌گیری نظام جدید در جهان اشاره دارد و از جامعه جهانی می خواهد تلاشی که در دوران جنگ سرد برای توسعه فعالیت‌های فضایی شده‌بود را متوقف نکند و آن را معطوف به سفر انسان به مریخ کند.

در پایان، این سند به نام دولت ایران یا ملت ایران و … نیست و برای آقای «دکتر محمود حسابی» صادر شده و نام ایران در خط دوم، در محل درج آدرس فرد، ذکر شده‌است.

موسسه «انجمن سیاره‌ای» برنامه‌های ترویج علمی مشهوری در تاریخ برگزار کرده‌است از برنامه SETI@home که از قدرت پردازش پلی‌استیشن برای جستجوی سیگنال حیات هوشمند فرازمینی استفاده می‌کرد تا پروژه ارسال نام علاقه‌مندان به مریخ به همراه یک DVD با مریخ‌نشین فونیکس. لیست فعالیت‌های این موسسه در ۴۴ سال گذشته را می‌توان در وبسایت آن دید. این موسسه هیچ‌گاه یک برنامه «سمبلیک» (آرنگ‌گونه) برای ثبت نمادین سند بخشی از خاک مریخ آن‌طور که بعضی موسسات دارند هم نداشته‌است.

کمپین «1992 Mars Affirmation» که دکتر حسابی هم ۲۵ دلار به آن کمک کرده‌است،‌ به دنبال این بوده بعد از پایان جنگ سرد و تمام شدن رقابت فضایی، همچنان آتش هیجان اکتشافات فضایی را با تلاش برای رفتن به مریخ زنده نگه‌دارد. در شماره ۶ سال دوازدهم دوماه‌نامه «گزارش سیاره‌ای» مجله این موسسه در صفحه ۲۷ به این کمپین در مالزی اشاره شده‌است.

سندی که سایت «پروفسور حسابی» در اثبات این ادعا منتشر کرده است صرفا نشان‌دهنده کمک مالی ۲۵دلاری آقای حسابی به نام خودش به «انجمن سیاره‌ای»، سازمان مردمی مشهور برای دوستداران فضا است.

در این برنامه ایرج حسابی چندین ادعای دیگر درباره دکتر محمود حسابی و حواشی زندگی او مطرح کرد که اغراق‌آمیز و بی‌اساس بود و بعضی از آنها از قبل رد شده و برای بعضی دیگر هیچ سندی در دفاع از آن نیست.

بنابراین ادعای ایرج حسابی که «پروفسور حسابی در سال ۱۳۴۶، هزار متر زمین در مریخ به قیمت هزار دلار برای کشور ایران از موسسه بین المللی فضا خریده‌است» شاخ‌دار است.